„Stop Bothering Us...”. The Construction of the Chapel in Wilczkowice

• Authors: Klocek Mariusz

Title variants

PL

Przestańcie nam przeszkadzać…”. Budowa kaplicy w Wilczkowicach

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Konflikt w Wilczkowicach stanowi przykład walki władz Polskiej Rzeczpospolitej Lu-dowej z rozwojem budownictwa sakralnego i kościelnego na terenie powiatu koneckiego w latach 1945-1989. Podobnych sytuacji w skali kraju były setki. W każdej z parafii du-chowni musieli mierzyć się z niebywale istotnym problemem zwalczania przez komuni-stycznych dygnitarzy inwestycji o charakterze religijnym. Był to bowiem jeden z elemen-tów ograniczania działalności duszpasterskiej kapłanów. Finalnym celem tej batalii miała być pełna laicyzacja polskiego społeczeństwa. Z tak uformowaną rzeczywistością przyszło zmierzyć się wiernym oraz wspomagają-cym ich działania duchownym chcącym utworzyć kaplicę w Wilczkowicach. Lokalne wła-dze państwowe nie miały zamiaru jednak zezwalać na tego typu plany. Doskonale bowiem wiedziały, że jest to tylko pierwszy krok w kierunku utworzenia w tej wiosce nowej parafii. To zaś kłóciło się z ogólnie panującymi założeniami partii komunistycznej, które z góry dążyły do zwalczania przejawów wszelkiej religijności. W budowanym, nowym świecie pierwiastek duchowości zastąpić miał wyłącznie materializm. Niemożność realizacji wyznaczonych sobie celów w sposób legalny zmusiła więc tam-tejszych parafian do obrania ścieżki niezgodnej z ówcześnie obowiązującym prawem. Wyjątkowy w tej niezwykle trudnej walce wydaje się być rok 1972. Listopad i grudzień były wtedy miesiącami, w których społeczność Wilczkowic podjęła wysiłek przekształcenia murowanego budynku, spełniającego niegdyś funkcję obory, w dom modlitwy. Pomimo działań władz państwowych, próbujących wszelakimi sposobami, przeszkodzić im w tych czynnościach, nie poddali się. Restrykcje i szykany, jakie zastosowano wobec osób, które w większym lub mniejszym stopniu, zaangażowały się w sprawę utworzenia kaplicy w Wilczkowicach, były przecież niemałe i mogły skutecznie zniechęcić do podejmowania jakichkolwiek prób w tej kwestii. Warto więc przywracać pamięć o bezimiennych bohaterach, którzy znaleźli w sobie odwagę, aby walczyć o wolność religijną. Zapewne tekst tego artykułu nie obejmuje wszystkich pokrzywdzonych osób, które należałoby wspomnieć. Wieloletnia batalia, jaką stoczyli mieszkańcy wioski, dowodzi jednak różnych form antykomunistycznego oporu katolików i „jest fragmentem drogi do odzyskania niepodległości Polski.

EN

The conflict in Wilczkowice is an example of the struggle against the Polish People's Republic, the development of church architecture and the church in Konecki county from 1945-1989. There were hundreds of such examples throughout the country. In every parish priests had to deal with the extremely important issue of combating communist dignitaries investment of a religious nature because this was one of the factors limiting the pastoral activity of priests. The ultimate goal of this battle was to be complete the secularization of Polish society. The faithful came face to face with this reality when supporting the activities of the clergy in wanting to set up a chapel in Wilczkowice. The local authorities of the state didn't intend however to allow plans of this type. Because they knew very well that it was only the first step towards creating a new parish in this village. This was at odds with the generally prevailing assumptions of the Communist Party, which sought to advance the fight against all manifestations of religiosity. In architecture the new world would replace the elements of spirituality exclusively with materialism. With the inability to achieve their own goals in a legal way the local parishioners were forced to take a path incompatible with the then applicable law. 1972 seemed to be an exceptional year in this extremely difficult struggle. November and the December were months in which the Wilczkowic community made an effort to convert a brick building that had been used as a barn into a house of prayer. Even though the authorities tried a variety of ways to prevent this the community did not give up. Restrictions and harassment, which were applied to persons who were, to a greater or lesser degree, involved in the creation of the chapel in Wilczkowice were considerable and could effectively discourage all attempts in this regard. It is worthwhile to recall the memory of the unknown heroes who found enough courage to fight for religious freedom. This article most likely does not cover all the people who should be mentioned. However the long-term battle, which the residents of villages fought, shows the different forms of anti-communist resistance by Catholics and is a fragment of the road to regaining the independence of Poland.

Keywords

PL

Wilczkowice; relacje państwo - Kościół; PRL; budownictwo sakralne.

EN

Wilczkowice; Church-government relations; Polish People's Republic; sacred buildings

• Publisher: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu
• Journal: Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia
• Year: 2016
• Volume: 23
• Pages: 143-169

Contributors

author

Klocek Mariusz

References

• B. Stanaszek, Budownictwo kościelne w diecezji sandomierskiej w latach 1945–1970, „Studia Sandomierskie” 9 (2002).
• B. Stanaszek, Diecezja sandomierska w powojennej rzeczywistości politycznej w latach 1945-1967, t. 1, Problematyka personalno-organizacyjna, Sandomierz 2005.
• M. Klocek, Prześladowanie duchowieństwa katolickiego w Końskich w latach 1939-1939, Końskie 2013.
• R. Gryz, Pozwolić czy nie? Władze PRL wobec budownictwa katolickich obiektów sakralnych w latach 1971-1980, Kielce 2007.
• D. Gumbrycht, Obiekty sakralne, w: Kościół katolicki w Polsce 1918-1990. Rocznik statystyczny, red. L. Adamczuk, W. Zdaniewicz, Warszawa 1991.
• A. Dudek, Państwo i Kościół w Polsce 1945-1970, Kraków 1995.
• R. Gryz, Construction of Sacred Buildings and its Law Regulations In Communist Poland, in: Persecution of Churches in the Communist Countries in Central and Eastern Europe, Bratislava 2010.
• Z. Filipowski, Nielegalne budownictwo sakralne w wybranych parafiach diecezji sandomierskiej oraz jego skutki w zagrożeniu bezpieczeństwa i porządku publicznego, Legionowo 1977.
• Z. Kowalczyk, Historia Wilczkowic, Wilczkowice 2011.
• R. Gryz, Proces zmian przepisów prawnych w dziedzinie budownictwa sakralnego w schyłku PRL (1980-1989), w: „Lux lucet in tenebris”. Księga Pamiątkowa z okazji nadania prof. Bernardowi Kozirógowi doktoratu honoris causa, t. 1, Podkowa Leśna 2010.