Obraz Stolicy Apostolskiej i papieży na łamach Głosu Pomorza i Głosu Koszalińskiego w latach 1972–1989

• Authors: Rybak Andrzej

Title variants

EN

The image of the Apostolic See and the Pope in the relations of the Głos Pomorza and the Głos Koszaliński, 1972–1989

DE

Das Bild des Heiligen Stuhls und der Päpste in Głos Pomorza und Głos Koszaliński 1972–1989

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Prasa, jako środek masowego przekazu wiadomości i określonych treści ideowo-wychowawczych, miała podnosić poziom świadomości społecznej ludności, jej kultury i wiedzy, w tym o religii i Kościele katolickim, w duchu panującej ideologii. Obraz Stolicy Apostolskiej i papieży z lat 1972–1989 wyłaniający się z omawianych tekstów ukazuje te podmioty jako instytucje polityczne. W tym czasie z wystąpień publicznych papieży i przedstawicieli Kurii Rzymskiej dobierano, cytowano, a nawet parafrazowano w artykułach prasowych słowa tak, by były zbieżne z poglądami PZPR lub służyły jej propagandzie. Na poziomie zwłaszcza najwyższej hierarchii upatrywano sojuszników, próbując też przedstawiać ich w ten sposób. Analiza tekstów poświęconych Kościołowi pozwalała wskazać, że Kościół traktowany był jako zbyt poważna i niezależna siła, by krytykować go otwarcie. Dlatego, zwłaszcza w latach 80., przyjęto perspektywę dialogu z Kościołem. W krytyce zaś Kościół bywał przedstawiany w opozycji do państwa komunistycznego, a dotyczyło to m.in. hierarchii wartości, praw społecznych, odniesienia do państw o innych ustrojach politycznych.

EN

The press, as a medium of mass communication of news and specific ideological and educational content, was to raise the level of social awareness of the population, its culture and knowledge, including religion and the Catholic Church, in the spirit of the prevailing ideology. The image of the Holy See and the popes from 1972–1989 emerging from the texts under discussion shows these entities as political institutions. At that time, words were selected, quoted and even paraphrased in press articles from the public appearances of popes and representatives of the Roman Curia so that they were consistent with the views of the Polish United Workers’ Party or served its propaganda. At the level of the highest hierarchy in particular, allies were perceived, and attempts were also made to present them in this way. An analysis of the texts devoted to the Church showed that the Church was treated as too serious and independent a force to openly criticize it. Therefore, especially in the 1980s, the perspective of dialogue with the Church was adopted. In criticism, the Church was sometimes presented in opposition to the communist state, and this concerned, inter alia, hierarchy of values, social rights, references to countries with other political systems.

Keywords

PL

Stolica Apostolska; papieże; prasa lokalna; komunizm

EN

the Apostolic See; popes; local press; Communism

• Publisher: Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej
• Journal: Rocznik Skrzatuski
• Year: 2021
• Volume: 9
• Pages: 211-241

Contributors

author

Rybak Andrzej

• Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego – absolwent

References

• Ambroziewicz, Jerzy. „Gdzie jest granica? «Nie» Watykanu dla dzieci z probówki”. Głos Pomorza 19.03.1987, 66 (1987): 4.
• Ambroziewicz, Jerzy. „Rzeczowy dialog. Po wizycie min. A. Gromyki w Rzymie i Watykanie”. Głos Pomorza 2–3.03.1985, 52 (1985): 3.
• „Apel papieża”. Głos Pomorza 23.12.1981, 256 (1981): 1.
• „Apel papieża”. Głos Pomorza 6.12.1989, 283 (1989): 1.
• Archiwum Państwowe w Koszalinie. KW PZPR, Wydział Pracy Ideowo-Wychowawczej, Informacje dotyczące środków masowego przekazu, sygn. 995.
• „Audiencja w Watykanie”. Głos Koszaliński 14.07.1972, 196 (1972): 1.
• Bafia, Jerzy. „Projekt ustawy o cenzurze w Sejmie PRL”. Głos Pomorza 7.04.1981, 71 (1981): 1, 4.
• Boniecki, Adam. „1981–1982: korespondencja Jana Pawła II z Wojciechem Jaruzelskim. Papież pisze do generała”. Historia w Tygodniku (dodatek do Tygodnika Powszechnego, 17.12.2006, nr 51) 9 (2006): 13.
• „Bezskuteczne ataki wojsk sajgońskich na Quang Tri. Apel papieża o pokój w Wietnamie”. Głos Koszaliński 10.07.1972, 192 (1972): 2.
• „Camara Pessoa Helder”. W: Nowa Encyklopedia Powszechna PWN. T. 1, 635. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995.
• „Cenzura”. W: Nowa Encyklopedia Powszechna PWN. T. 1, 665–666. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995.
• Czechowicz, Andrzej. „25 lat prasy na Pomorzu Zachodnim”. W: 25 lat prasy na ziemiach zachodnich i północnych, oprac. Andrzej Wakar, 102. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych RSW „Prasa”, 1972.
• „Czym jest «Sollicitudo rei socialis»? Nowa encyklika Jana Pawła II”. Głos Pomorza 27–28.02.1988, 48 (1988): 3.
• „Dar papieża”. Głos Pomorza 11.07.1985, 160 (1985): 1.
• „Dar papieża”. Głos Pomorza 21.11.1985, 271 (1985): 2.
• „Dar papieża dla CZD”. Głos Pomorza 10.03.1982, 49 (1982): 4.
• „Dar papieża dla szpitala poznańskiego”. Głos Pomorza 20.12.1985, 296 (1985): 1.
• „Dar papieża dla szpitala w Białymstoku”. Głos Pomorza 18.02.1986, 41 (1986): 1.
• „Dar papieża dla szpitala w Pszczynie”. Głos Pomorza 25–26.04.1987, 96 (1987): 1.
• „Depesza papieża Jana Pawła II do przywódców PRL”. Głos Pomorza 19.10.1978, 239 (1978): 1.
• „Depesza polskich przywódców do Jana Pawła II”. Głos Pomorza 14.05.1981, 97 (1981): 1.
• „Depesza przewodniczącego Rady Państwa do papieża Jana Pawła I”. Głos Pomorza 29.08.1978, 197 (1978): 1.
• „Depesza przewodniczącego Rady Państwa PRL do Pawła VI”. Głos Pomorza 26.09.1977, 218 (1977): 1.
• „Depesza przywódców PRL do papieża Jana Pawła II”. Głos Pomorza 18.10.1978, 238 (1978): 1.
• „Dni kultury, oświaty, książki i prasy – Jubileusz prasy”. Głos Pomorza 5.05.1977, 10 (1977): 4.
• Dudek, Antoni. „Problem normalizacji stosunków między PRL a Stolicą Apostolską w latach 1971–1977”. Mazowieckie Studia Humanistyczne 5, 2 (1999): 63–75.
• Dziki, Sylwester. „Calendarium XX-lecia”. Zeszyty Prasoznawcze 2 (1967): 25–26.
• „Encyklika papieża”. Głos Pomorza 3.12.1980, 262 (1980): 2.
• „Fakty i liczby”. Głos Pomorza 12.05.1982, 93 (1982): 6.
• „Historyczne spotkanie”. Głos Pomorza 3.10.1989, 230 (1989): 1–2.
• „I sekretarz KC PZPR Edward Gierek zakończył wizytę we Włoszech. Wizyta w Watykanie – rozmowa z papieżem Pawłem VI”. Głos Pomorza 2–4.12.1977, 274 (1977): 2.
• „Jednostki wyzwoleńcze prą na południe, Zaciekłe walki na froncie północnym”. Głos Koszaliński 4.05.1972, 125 (1972): 2.
• Juszczak-Maraszkiewicz, Elżbieta. „Głos Koszaliński/Pomorza” 1952–1989. Propaganda i informacja. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 2017.
• „Kanclerz RFN H. Kohl na audiencji u papieża”. Głos Pomorza 19–21.10.1982, 229 (1982): 2.
• „Kardynał Albino Luciani nowym papieżem”. Głos Pomorza 28.08.1978, 196 (1978): 1.
• „Kardynał Karol Wojtyła wybrany papieżem”. Głos Pomorza 17.10.1978, 237 (1978): 1–2.
• Kolasa, Władysław Marek. Prasa Krakowa w dekadzie przemian 1989–1998: rynek – polityka – kultura. Kraków: Akademia Pedagogiczna, 2004.
• Kołodziej, Jacek, Bogusław Sławomir Kunda, Maciej Pawłowski. „Zawartość prasy lat osiemdziesiątych”. Zeszyty Prasoznawcze 1–2 (1991): 116–118.
• „Kondolencje z Polski po zgonie papieża”. Głos Pomorza 2.10.1978, 225 (1978): 1.
• „Konflikt między biskupami holenderskimi a Watykanem. Sprawa celibatu”. Głos Pomorza 7–9.01.1977, 5 (1977): 2.
• „Kosmonautka u papieża”. Głos Pomorza 10.04.1989, 84 (1989): 5.
• Kozieł, Andrzej. „Prasa w latach 1944–1989”. W: Prasa, radio i telewizja w Polsce. Zarys dziejów, red. Danuta Grzelewska, 192. Warszawa: Elipsa, 2001.
• Krasicki, Ignacy. „Dyplomacja za spiżową bramą”. Głos Koszaliński 15.12.1974, 349 (1974): 4.
• Krasicki, Ignacy. „Ideologia i wychowanie”. Głos Koszaliński 6.05.1972, 127 (1972): 6.
• Krasicki, Ignacy. Prasa jako towar i przedsiębiorstwo. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych RSW „Prasa–Książka–Ruch”, 1973.
• Krasucki, Ludwik. „Myśląc o partii, Stanowisko wobec religii”. Głos Pomorza 13.06.1983, 137 (1983): 3.
• „Kreowanie nowych kardynałów w Watykanie”. Głos Pomorza 3.02.1983, 28 (1983): 2.
• „List papieża do kardynała S. Wyszyńskiego”. Głos Pomorza 30.03.1981, 65 (1981): 1.
• Markiewicz, Stanisław. „O wolności sumienia – prawie wszystko”. Głos Koszaliński 15.07.1973, 198 (1973): 6.
• Markiewicz, Stanisław. „Pod znakiem konfliktów”. Głos Koszaliński 30.10.1974, 303 (1974): 4.
• „Mediacja Watykanu w sporze Argentyna–Chile”. Głos Pomorza 26.02.1979, 44 (1979): 1.
• „Mediacje Watykanu w Libanie”. Głos Pomorza 21.12.1978, 290 (1978): 1.
• Mielczarek, Tomasz. Monopol, pluralizm, koncentracja. Środki masowego komunikowania w Polsce w latach 1989–2006. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2007.
• „Monopol czy tylko mit, Prawda o RSW”. Głos Pomorza 11.12.1989, 286 (1989): 4.
• Myśliński, Jerzy. Kalendarium polskiej prasy, radia i telewizji. Warszawa: „BelStudio”, 2004.
• „Nasza redakcyjna nawa”. Głos Pomorza 2–4.09.1977, 199 (1977): 16.
• „Nawiązanie stosunków dyplomatycznych”. Głos Pomorza 11.01.1984 r., 9 (1984): 1.
• „Nominacje w Watykanie”. Głos Pomorza 28.05.1979, 118 (1979): 2.
• „Nowa encyklika”. Głos Pomorza 26.03.1987, 72 (1987): 1.
• „Noworoczne kazanie papieża Jana Pawła II”. Głos Pomorza 2.01.1981, 2 (1981): 2.
• „Nowy kodeks prawa kanonicznego”. Głos Pomorza 27.01.1983, 22 (1983): 2.
• „Od piątku do poniedziałku”. Głos Pomorza 9.02.1976, 32 (1976): 2.
• „Od piątku do poniedziałku”. Głos Pomorza 3.01.1977, 1 (1977): 2.
• „Order Sztandaru Pracy I klasy dla RSW «Prasa–Książka–Ruch»”. Głos Pomorza 18.12.1987, 296 (1987): 1–2.
• „Orędzie papieża”. Głos Pomorza 20.12.1979, 285 (1979): 2.
• „Orędzie papieża Pawła VI”. Głos Pomorza 28.03.1978, 70 (1978): 2.
• „Organ”. W: Mały Słownik Języka Polskiego, red. Stanisław Skorupka, Halina Auderska, Zofia Łempicka, 515. Warszawa: PWN, 1968.
• Orszulik, Alojzy. Czas przełomu: notatki ks. Alojzego Orszulika z rozmów z władzami PRL w latach 1981–1989. Warszawa–Ząbki, Air Link, Apostolicum Wydawnictwo Księży Pallotynów Prowincji Chrystusa Króla, 2006.
• Pamięć po PZPR. W pięćdziesiątą rocznicę Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Warszawa, 1998.
• „Papież apeluje o rozwagę”. Głos Pomorza 26–28.03.1982, 61 (1982): 2.
• „Papież modli się za pokój”. Głos Koszaliński 2.01.1973, 2 (1973): 1.
• „Papież o moralnym aspekcie i obowiązku służby wojskowej”. Głos Pomorza 5.04.1989, 80 (1989): 4.
• „Papież o obradach «Okrągłego Stołu»”. Głos Pomorza 10.02.1989, 35 (1989): 2.
• „Papież o Polsce”. Głos Pomorza 15.12.1981, 249 (1981): 1.
• „Papież Paweł VI wzywa do rozbrojenia”. Głos Pomorza 8.06.1978, 130 (1978): 1–2.
• „Papież przyjął A. Dubczeka”. Głos Pomorza 21.11.1988, 270 (1988): 1.
• „Papież przyjął delegację «Solidarności»”. Głos Pomorza 16–18.01.1981, 13 (1981): 1–2.
• „Papież przyjął delegację z Polski”. Głos Pomorza 11.10.1982, 199 (1982): 1.
• „Papież przyjął na audiencji prywatnej Lecha Wałęsę”. Głos Pomorza 21.04.1989, 94 (1989): 1.
• „Papież przyjął króla Jordanii”. Głos Pomorza 2.02.1988, 26 (1988): 1.
• „Papież przyjął K. Barcikowskiego”. Głos Pomorza 18.10.1988, 243 (1988): 1–2.
• „Papież przyjął prezydenta Nikaragui”. Głos Pomorza 30–31.01.1988, 24 (1988): 1.
• „Papież przyjął J. Czyrka”. Głos Pomorza 17.04.1989, 90 (1989): 1–2.
• „Papież przyjął prymasa J. Glempa”. Głos Pomorza 30.09.1988, 228 (1988): 1.
• „Papież przyjął prymasa Polski”. Głos Pomorza 29–30.01.1983, 24 (1983): 1.
• „Papież przyjął R. Malinowskiego”. Głos Pomorza 17.03.1989, 65 (1989): 1.
• „Papież przyjął Walentynę Tiereszkową”. Głos Pomorza 14–15.11.1987, 267 (1987): 1.
• „Papież przyjął Turguta Ozala”. Głos Pomorza 7.10.1988, 234 (1988): 1.
• „Papież z wizytą u kardynała Wyszyńskiego”. Głos Pomorza 7–9.11.1980, 242 (1980): 2.
• „Pierwsza encyklika papieża Jana Pawła II”. Głos Pomorza 16.03.1979, 59 (1979): 2.
• „Pierwsze orędzie papieża Jana Pawła II”. Głos Pomorza 18.10.1978, 238 (1978): 2.
• Pisarek, Walery. Analiza zawartości prasy. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych, 1983.
• Pisarek, Walery. Prasa – nasz chleb powszedni. Wrocław: Ossolineum, 1978.
• Piwońska-Pykało, Lidia. „Rozprawy – Prasa w okresie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego”. W: Materiały pomocnicze do historii dziennikarstwa Polski Ludowej. T. 5, red. Alina Słomkowska, Jerzy Bentkowski, 18–19. Warszawa: [Uniwersytet Warszawski], 1976.
• „Podziękowanie za życzenia”. Głos Pomorza 12.10.1977, 232 (1977): 2.
• „Pogrzeb papieża Jana Pawła I”. Głos Pomorza 5.10.1978, 228 (1978): 1.
• „Pogrzeb papieża Pawła VI”. Głos Pomorza, 14.08.1978, 184 (1978): 1–2.
• Polska Agencja Prasowa. „28 nowych kardynałów”. Głos Pomorza 27.05.1985, 122 (1985): 5.
• Polska Agencja Prasowa. „A. Gromyko spotkał się z papieżem”. Głos Koszaliński 22.02.1974, 53 (1974): 2.
• Polska Agencja Prasowa. „Ambasador USA w Watykanie”. Głos Pomorza 23.03.1984, 71 (1984): 5.
• Polska Agencja Prasowa. „Ataki rewizjonistów na Jana Pawła II”. Głos Pomorza 9–10.07.1983, 160 (1983): 8.
• Polska Agencja Prasowa. „Drugi dzień obrad Sejmu PRL”. Głos Pomorza 3.08.1981, 153 (1981): 1–2.
• Polska Agencja Prasowa. „Encyklika papieża o pracy ludzkiej”. Głos Pomorza 16.09.1981, 185 (1981): 2.
• Polska Agencja Prasowa. „Kanonizacja ojca M. Kolbe”. Głos Pomorza 11.10.1982, 199 (1982): 1.
• Polska Agencja Prasowa. „Nowe ataki rewizjonistów zachodnioniemieckich na papieża”. Głos Pomorza 1.07.1983, 153 (1983): 8.
• Polska Agencja Prasowa. „Papież o konferencji KPZR”. Głos Pomorza 2–3.07.1988, 153 (1988): 3.
• Polska Agencja Prasowa. „Papież o polskich sprawach”. Głos Pomorza 22.09.1981, 189 (1981): 2.
• Polska Agencja Prasowa. „Papież przyjął przedstawiciela rządu PRL”. Głos Pomorza 14.01.1982, 10 (1982): 1.
• Polska Agencja Prasowa. „Papież: Kościół katolicki jest ubogi”. Głos Pomorza 29.06.1989, 151 (1989): 2.
• Polska Agencja Prasowa. „Uroczystości Niedzieli Palmowej z udziałem papieża”. Głos Pomorza 20.03.1989, 67 (1989): 2.
• Polska Agencja Prasowa. „Zamach w Rzymie. Papież ranny”. Głos Pomorza 14.05.1981, 97 (1981): 1–2.
• „Polska misja specjalna na audiencji u papieża”. Głos Pomorza 6.09.1978, 203 (1978): 2.
• „Po zamachu na papieża”. Głos Pomorza 15–17.05.1981, 98 (1981): 1–2.
• „Po zgonie Pawła VI”. Głos Pomorza 10.08.1978, 181 (1978): 2.
• „Po zgonie Pawła VI. Kondolencje z Polski”. Głos Pomorza 8.08.1978, 179 (1978): 1–2.
• „Prasa”. W: Nowa Encyklopedia Powszechna PWN. T. 5, 309. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996.
• Prasa w czterdziestoleciu Polski Ludowej – materiały z seminarium. Olsztyn, 15 września 1984 r. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1985.
• „Premier G. Lazar w Watykanie”. Głos Pomorza 21–22.02.1987, 44 (1987): 1.
• „Przemówienie papieża Jana Pawła II na XXXIV sesji Zgromadzenia Ogólnego”. Głos Pomorza 3.10.1979, 223 (1979): 2.
• „Rozpoczęcie konklawe”. Głos Pomorza 16.10.1978, 236 (1978): 2.
• „RSW «Prasa» – Liczby i fakty”. Zeszyty Prasoznawcze 2 (1967): 9.
• Rybak, Andrzej. Obraz Kościoła katolickiego w prasie lokalnej w latach 1972–1989. Praca magisterska, Uniwersytet Szczeciński w Szczecinie, 2019.
• „Sekretarz Konferencji Islamskiej u papieża”. Głos Pomorza 8.04.1981, 72 (1981): 2.
• „Siódma encyklika papieża”. Głos Pomorza 20–21.02.1988, 42 (1988): 1.
• Sobczak, Jacek. Prawo prasowe. Warszawa: Wydawnictwo „Muza”, 2001.
• Sobiecki, Marek. „Papież–pielgrzym”. Głos Pomorza 3.06.1987, 128 (1987): 3.
• Sosień, Bożydar. „Dziesięć lat pontyfikatu Jana Pawła II”. Głos Pomorza 15–16.10.1988, 153 (1988): 3.
• „Spotkanie Jana Pawła II z Polakami”. Głos Pomorza 18.10.1988, 243 (1988): 2.
• „Sztandaru Pracy, order”. W: Nowa Encyklopedia Powszechna PWN. T. 6, 205. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996.
• „Światowe echa wyboru nowego papieża”. Głos Pomorza 19.10.1978, 239 (1978): 1–2.
• „Tygodnik Stern o podróżach papieża Jana Pawła II, czy papież musi trafić do piekła”. Głos Pomorza 25.02.1985, 47 (1985): 5.
• „Uroczysta inauguracja pontyfikatu Jana Pawła II”. Głos Pomorza 23.10.1978, 242 (1978): 1–2.
• „Uroczystości kanonizacyjne”, Głos Pomorza 13.11.1989, 263 (1989): 1.
• „Urodziny Jana Pawła II”. Głos Pomorza 19.05.1981, 100 (1981): 1–2.
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe. Dz.U. nr 5 z dnia 7 lutego 1984 r.
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Dz.U. z 1989 r.
• „Watykan a prawicowe dyktatury… Ewolucja, którą warto odnotować”. Głos Koszaliński 4.02.1975, 30 (1975): 4.
• „Wizyta L. Poggi”. Głos Pomorza 21.12.1981, 254 (1981): 2.
• „Wizyta prezydenta USA w Watykanie”. Głos Pomorza 23.06.1980, 183 (1980): 8.
• „W skrócie”. Głos Pomorza 6.06.1983, 131 (1983): 1.
• „W telegraficznym skrócie”. Głos Koszaliński 1.05.1975, 104 (1975): 2.
• „W telegraficznym skrócie”. Głos Pomorza 2.12.1975, 268 (1975): 2.
• „W telegraficznym skrócie”. Głos Koszaliński 27.02.1975, 50 (1975): 2.
• „W telegraficznym skrócie”. Głos Koszaliński 28.05.1975, 127 (1975): 2.
• „Wydarzenia tygodnia”. Głos Pomorza 6–8.10.1978, 229 (1978): 1.
• „Wypędzeni na audiencji u papieża”. Głos Pomorza 10.11.1986, 262 (1986): 5.
• „Zintegrowanie RSW «Prasa», «Książki i Wiedzy» i «Ruchu»”. Głos Koszaliński 22.12.1972, 357 (1972): 1.
• „Zmarł papież Jan Paweł I”. Głos Pomorza 30.09.–1.10.1978, 224 (1978): 1–2.
• „Zmiany w zasięgu rozprowadzania dzienników terenowych, «Głos Koszaliński» – «Głosem Pomorza»”. Głos Koszaliński 25.06.1975, 148 (1975): 3.
• „Z ostatniej chwili”. Głos Pomorza 3.02.1988, 27 (1988): 2.
• „Z ostatniej chwili”. Głos Pomorza 27.09.1989, 225 (1989): 2.
• „Z ostatniej chwili”. Głos Pomorza 3.10.1989, 230 (1989): 2.
• „Z pobytu A. Gromyki w Rzymie”. Głos Pomorza 25.01.1979, 18 (1979): 1.