Rola nowych miast w lokalnym rozwoju społeczno-gospodarczym

• Authors: Konecka-Szydłowska Barbara , Perdał Robert

Abstracts

PL

Celem badania opisanego w artykule jest określenie roli nowych miast utworzonych w Polsce w latach 1989—2015. W opracowaniu skupiono się na analizie rozwoju społeczno-gospodarczego tych miast, głównie jako lokalnych rynków pracy, ze szczególnym uwzględnieniem zasięgu dojazdów osób do miejsc zatrudnienia. W analizie wykorzystano m.in. metodę taksonomicznego miernika rozwoju (w której konstrukcja owego miernika opiera się na wyznaczeniu odległości od wzorca). Badanie przeprowadzono na podstawie danych Banku Danych Lokalnych GUS, a także badań własnych i innych autorów. W efekcie przeprowadzonego badania okazało się, że wpływ nowych miast na kształtowanie się powiązań społeczno-gospodarczych wyraźnie wzrasta w sytuacji, gdy ośrodek ma dobrze wykształconą bazę ekonomiczną oraz zlokalizowane usługi publiczne o znaczeniu ponadlokalnym, co stymuluje również rozwój innych powiązań społeczno-gospodarczych, np. usługowo-handlowych. Zarysowała się tutaj również rola dużych aglomeracji miejskich w aktywizacji społeczno-gospodarczej ludności mieszkającej w nowych małych miastach.

EN

The aim of the research presented in this article is to determine the role of new towns created in Poland within 1989—2015. The study is focused on the analysis of socio-economic development of such cities, mainly as local labour markets, with particular emphasis on the scale of people commuting to work. For the purpose of this analysis i.a. a method of taxonomic measure of development was adopted (the creation of the measure is based on the estimation of the distance to the ideal solution). The study was carried out on the basis 48 Wiadomości Statystyczne nr 3 (670), 2017 of the Local Data Bank resources provided by the CSO, as well as own research and works performed by other authors. The results of conducted research showed that the impact of the new cities on the creation of socio-economic relationship increases significantly when the centre has a well-developed economic base with public services of supra-local importance, which stimulates the development of other socio-economic links, e.g. service and trade. Furthermore, the role of large urban agglomerations in the socio-economic activation of people living in new small towns was outlined.

Keywords

EN

small towns; new towns; local development; socio-economic development

PL

małe miasta; nowe miasta; rozwój lokalny; rozwój społeczno-gospodarczy

• Publisher: Główny Urząd Statystyczny
• Journal: Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician
• Year: 2017
• Issue: 3

Contributors

author

Konecka-Szydłowska Barbara

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

author

Perdał Robert

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Bagiński, E. (1992). Rodowód nowego miasta Jelcz-Laskowice. Wrocław: Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej.
• Bartosiewicz, B., Marszał, T. (red.) (2011). Kierunki i uwarunkowania rozwoju małych miast z perspektywy 20 lat transformacji. Studium przypadków. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• BDL (2013). Bank Danych Lokalnych GUS, https://bdl.stat.gov.pl/.
• Drobek, W. (1996). Tryb formalny i praktyka nadawania praw miejskich w Polsce. W: S. Czaja (red.), Gospodarka, środowisko przyrodnicze, informacja (s. 211—215). Ogólnopolska Konferencja Naukowa, Pokrzywna — Wrocław.
• Drobek, W. (2002). Polskie nowe miasta (1977—2001). W: J. Słodczyk (red.), Przemiany bazy ekonomicznej i struktury funkcjonalnej miast. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 71—84.
• GUS (2014). Dojazdy do pracy w Polsce — wyniki NSP 2011. Warszawa: GUS.
• Hellwig, Z. (1968). Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr. Przegląd Statystyczny, nr 4, s. 307—327.
• Hellwig, Z. (1981). Wielowymiarowa analiza porównawcza i jej zastosowanie w badaniach wielocechowych obiektów gospodarczych. W: W. Welfe (red.), Metody i modele ekonomiczno-matematyczne w doskonaleniu zarządzania gospodarką socjalistyczną (s. 46—68). Warszawa: PWE.
• Heffner, K. (2008). Funkcjonowanie miast małych w systemie osadniczym Polski w perspektywie 2033 r. — rekomendacje dla KPZK. Ekspertyza wykonana w ramach Eksperckiego Projektu Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 2033. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• Jelonek, A. (1989). Nowe miasto w badaniach geograficznych. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, vol. 11, s. 289—293.
• Konecka-Szydłowska, B. (2007). Słupca jako ośrodek aktywizacji społeczno-gospodarczej obszarów wiejskich. W: E. Rydz (red.), Podstawy i perspektywy rozwoju małych miast (s. 263—272). Słupsk: Akademia Pomorska w Słupsku.
• Konecka-Szydłowska, B. (2011). Małe miasta nowo utworzone w procesie urbanizacji. W: B. Bartosiewicz, T. Marszał (red.), Przemiany przestrzeni i potencjału małych miast w wybranych regionach Polski — z perspektywy 20 lat transformacji (s. 9—25). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Konecka-Szydłowska, B. (2012). Szanse i zagrożenia rozwoju nowo utworzonych małych miast. Studia miejskie, t. 7, s. 123—134. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Koralewski, T., Rogacki, H. (1986). Weryfikacja podziału gminnego województwa poznańskiego na podstawie analizy powiązań przestrzenno-ekonomicznych. W: T. Czyż (red.), Metody badań struktury regionalnej (s. 39—60). Seria Geografia, nr 32. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
• Krzysztofik, R. (2005). Proces kształtowania się sieci miejskiej w Polsce w okresie od XIII do XX wieku. Czasopismo Geograficzne, t. 76, z. 4, s. 383—393.
• Krzysztofik, R. (2006). Nowe miasta w Polsce w latach 1980—2009. Geneza i mechanizmy rozwoju. Próba typologii. Sosnowiec: Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi.
• Krzysztofik, R., Dymitrow, M. (Eds.) (2015). Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems/Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg.
• Kwiatek-Sołtys, A. (1997). Nowe miasto — Świątniki Górne. W: Przyrodnicze i społeczne walory Mazowsza w dobie restrukturyzacji (s. 216). 46. Zjazd Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Rynia.
• Kwiatek-Sołtys, A. (2002). Miejsce byłych miast w sieci osadniczej południowej Polski. Czynniki i bariery regionalnej współpracy transgranicznej — bilans dokonań (s. 425—432). 50. Zjazd Polskiego Towarzystwa Geograficzneg, Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski.
• Maik, W. (1988). Rozwój teorii regionalnych i krajowych układów osadnictwa. Seria Geografia, nr 37. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Maik, W. (1992). Podstawy geografii miast. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• Najgrakowski, M. (2009). Miasta Polski do początku XXI wieku. Dokumentacja Geograficzna, nr 39, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania. Warszawa: Polska Akademia Nauk.
• Nowak, E. (1990). Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych. Warszawa: PWE.
• Olszewski, M. (2014). Znikają w szarym pyle. W: M. Olszewski (red.), Najlepsze buty na świecie (s. 37—52). Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Pankau, F. (1996). Współczesne determinanty rozwoju miast polskich — ustrój samorządowy i jego funkcjonowanie. W: M. Kochanowski (red.), Nowe uwarunkowania rozwoju i kształtowania miast polskich (s. 81—97). Warszawa.
• Parysek, J.J. (2015). Miasto w ujęciu systemowym. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 77/1, s. 27—53.
• Pukowska-Mitka, M., Stoińska, H. (1995). Pilica — nowe miasto w województwie katowickim. Wybrane zagadnienia geograficzne (s. 93—105). Sosnowiec-Katowice: Wydawnictwo Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego.
• Siemiński, J.L. (1991). Teraźniejszość i przyszłość małych miasteczek. Wiadomości Statystyczne, nr 9, s. 26—29.
• Sokołowski, D. (2014). New towns in Poland. Bulletin of Geography, Socio-Economic Series, no. 23, s. 149—160. Toruń.
• Suchecki, B. (2010). Ekonometria przestrzenna. Metody i modele analizy danych przestrzennych. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Szmytkie, R. (2003). Próba zastosowania kryterium fizjonomicznego w procedurze nadawania praw miejskich. Czasopismo Geograficzne, t. 74, z. 4, s. 345—353.
• Szmytkie, R. (2012). Zmiana liczby miast w Polsce w okresie powojennym. W: S. Ciok, S. Dołzbłasz (red.), Problemy współpracy transgranicznej i kształtowania ponadkrajowych powiązań gospodarczych (s. 155—171). Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, t. 28. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
• Szmytkie, R., Krzysztofik, R. (2011). Idea miejskości w Polsce. W: B. Namyślak (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, t. 2, Zmiany funkcjonalno-przestrzenne miast i obszarów wiejskich (s. 25—38); Rozprawy Naukowe Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, t. 20, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
• Szymańska, D. (1993). New towns in regional development. Toruń: Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika.
• Szymańska, D. (1996a). Nowe miasta w systemach osadniczych. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika.
• Szymańska, D. (1996b). Socio-economic problems of the new town Borne Sulinowo. Eastern European Countryside, t. 2, s. 95—100.
• Wojtasiewicz, L. (1996). Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju lokalnego. W: J.J. Parysek, (red.), Rozwój lokalny i lokalna gospodarka przestrzenna (s. 67—97). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Zaniewska, H., Borcz, H., Filipiak-Niedźwiecka, I., Barek, R., Thiel, M. (2013). Małe miasta, które uzyskały prawa miejskie w latach 1989—2011. Kraków: Instytut Rozwoju Miast.
• Zuzańska-Żyśko, E. (2006). Społeczno-gospodarcze konsekwencje procesu transformacji na przykładzie Wojkowic — małego miasta pogórniczego. W: K. Heffner, T. Marszał (red.), Małe miasta — studium przypadków (s. 37—44). Łódź.