Status quo czy panta rhei? Atrakcje turystyczne Krakowa od końca XVIII wieku do czasów współczesnych

• Authors: Joanna Ziarkowska , Dominik Ziarkowksi
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kraków jako miasto historyczne o dużym potencjale dziedzictwa kulturowego od wieków wywoływał zainteresowanie przyjezdnych. O pierwszych wizytach o charakterze turystycznym można jednak mówić dopiero począwszy od schyłku XVIII wieku, kiedy na ziemiach polskich zaczęło się rozwijać krajoznawstwo, ukierunkowane na poznawanie przeszłości i zabytków narodowych. Wówczas zaczęli też przyjeżdżać do miasta cudzoziemcy, zainteresowani jego historią, urbanistyką, architekturą oraz niepowtarzalną atmosferą. W kolejnych okresach popularność Krakowa jako destynacji turystycznej rosła, co związane było z poprawą infrastruktury, działaniami w zakresie restauracji zabytków, a także organizacją wydarzeń kulturalno-promocyjnych. Celem artykułu jest identyfikacja najważniejszych atrakcji Krakowa w poszczególnych okresach historycznych. Jako materiał badawczy wykorzystano źródła historyczne, takie jak drukowane przewodniki, artykuły prasowe, relacje z podróży, a ponadto opracowania naukowe na temat dziejów turystyki w mieście. Analiza wykazała, iż zabytki, miejsca oraz organizowane w Krakowie imprezy, decydujące o atrakcyjności turystycznej miasta, zmieniały się w czasie. Mimo to możliwe jest wskazanie dwóch obszarów miasta, mianowicie Rynku wraz ze zlokalizowanymi w jego pobliżu zabytkami oraz Wzgórza Wawelskiego, które w każdym z omawianych okresów stanowiły wiodące atrakcje, stanowiąc fundamenty turystycznej atrakcyjności Krakowa.

Keywords

PL

historia turystyki; atrakcje turystyczne; Kraków; literatura podróżnicza

• Publisher: KulTour.pl - Organizator Turystyki Kulturowej i Edukacyjnej, Poznań, Polska
• Journal: Turystyka Kulturowa
• Year: 2015
• Issue: 7
• Pages: 34-53

Dates

online

2015-07-01

Contributors

author

Joanna Ziarkowska

• Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

author

Dominik Ziarkowksi

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

References

• „Gazeta Krakowska”, 1799, nr 8, 27 I 1799
• Amerykański ambasador z Wiednia – w Krakowie – i o Krakowie, 1928, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, nr 176, 27 VI 1928, s. 5
• Anglicy o P.W.K., Polsce i Krakowie, 1929, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, nr 234, 28 VIII 1929, s. 3
• Anglicy o Polsce, 1921, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, nr 340, 14 XII 1921, s. 3
• Bałus W., 1994, Wawel dziewiętnastowieczny: poziomy interpretacji, „Studia Waweliana”, t. 3,
• s. 11–18
• Bieniarzówna J., Małecki J. M., 1977, Dzieje Krakowa, t. 3, red. J. Bieniarzówna, J. M. Małecki
• i J. Mitkowski, Wydawnictwo Literackie, Kraków
• Borelowski K., 1912, Pątnictwo narodowe. W sprawie wycieczek ludowych i szkolnych do Krakowa, odbitka z „Przewodnika Oświatowego”, R. 12, s. 2–3
• Borowiejska-Birkenmajerowa M., 1991, Serce Polski. Zabytki i świadomość narodowa, ArsNova, Kraków
• Döblin A., 2000, Podróż po Polsce, tłum. A. Wołkowicz, Wydawnictwo Literackie, Kraków
• Duda J., 1996, Przewodniki po Krakowie (do 1914 roku). Książki, ich autorzy i wydawcy, „Rocznik Krakowski”, t. 62, s. 53–87
• Duda J., 2007, Z przewodnikiem po Krakowie, „Alma Mater”, nr 87, s. 28–33
• Dzieje Krakowa, 1997, t. 4, red. J. Bieniarzówna i J. M. Małecki, Wydawnictwo Literackie, Kraków
• Estreicher K., 1977, Emanuela Murraya „Opisanie Krakowa” a literatura o Krakowie i plan kołłątajowski, „Rocznik Krakowski”, t. 48, s. 57–157
• Fabiański M., Purchla J., 2011, Historia architektury Krakowa w zarysie, Wydawnictwo Literackie, Kraków
• Firlet E., 2003, Konserwacja i restauracja dziedzictwa architektoniczno-urbanistycznego Krakowa w latach 1815–2003 [w:] Kraków w odnowie, katalog wystawy, Pałac Krzysztofory, czerwiec-sierpień 2003, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków, s. 9–21
• Grabiński T., 2014, Wielkość ruchu turystycznego w Krakowie w latach 2005–2014 [w:] K. Borkowski, T. Grabiński, R. Seweryn, A. Wilkońska, L. Mazanek, E Grabińska, Ruch turystyczny w Krakowie. Rok 2014, Małopolska Organizacja Turystyczna, Kraków, s. 40–46
• Grabowski A., 1822, Historyczny opis miasta Krakowa i iego okolic, Nakładem i Drukiem Józefa Mateckiego, Kraków
• Grodziska K., 1996, Wizyty cudzoziemców w Krakowie w latach 1795–1914. Relacje i opinie, „Rocznik Krakowski”, t. 62, s. 89–102
• Hoffmanowa K., 1833, Opisy różnych okolic Królestwa Polskiego, t. 1–2, u Wilhelma Bogumiła Korna, Wrocław
• Kamińska-Chodurska E., 1988, Dzieje obchodów „Dni Krakowa” [w:] Kraków międzywojenny. Materiały z sesji naukowej z okazji Dni Krakowa w roku 1985, red. J. M. Małecki, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków, s. 121–127
• Kamionka-Straszakowa J., 1988, „Do ziemi naszej”. Podróże romantyków, Wydawnictwo Literackie, Kraków
• Kantor R., 1996, Kalejdoskop krakowski. Gawędy o Krakowie, krakowianach i ich zwyczajach, Wydawnictwo Adam Marszałek, Kraków-Toruń 1996
• Kleczkowski S., 1926, Co piszą Anglicy o miastach polskich?, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, nr 225, 17 VIII 1926, s. 1
• Krasiński J. W., 1821, Przewodnik dla podróżuiących w Polsce i Rzeczypospolitey Krakowskiey, Warszawa
• Kruczek Z., 2011, Atrakcje turystyczne. Fenomen, typologia, metody badań, Proksenia, Kraków
• Kruczek Z., 2014, Frekwencja w atrakcjach turystycznych, Polska Organizacja Turystyczna, Kraków – Warszawa 2014
• Kulczycki Z., 1977, Zarys historii turystyki w Polsce, wyd. III uzupełnione, Sport i Turystyka, Warszawa
• Lipecki K., 2013, Przygotowania Krakowa do EURO 2012 [w:] Wpływ organizacji Piłkarskich Mistrzostw Europy EURO 2012 w Polsce na turystykę w Krakowie, red. J. Berbeka, Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków, s. 139–146
• Lipiec J., 2003, Filozofia turystyki [w:] Nauki o turystyce, część I, wyd. II poprawione i uzupełnione, red. R. Winiarski, AWF, Studia i Monografie Nr 7, Kraków, s. 85–111
• MacCannell D., 2002, Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej, przełożyły E. Klekot
• i A. Wieczorkiewicz, MUZA SA, Warszawa
• Małecki J. M., 2002, „Pątnictwo narodowe”. Szczególna forma turystyki w Polsce na przełomie XIX I XX wieku [w:] Dzieje gospodarcze. Współczesność. Zamojszczyzna. Prace ofiarowane Profesorowi Ryszardowi Orłowskiemu w pięćdziesięciolecie pracy naukowej, red. W. Ćwik
• i Z. Szymański, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu, Zamość, s. 113–127
• Małecki J. M., 2007, Historia Krakowa dla każdego, Wydawnictwo Literackie, Kraków
• Micke-Broniarek E., 2005, Malarstwo polskie. Realizm, naturalizm, Wydawnictwo Arkady, Warszawa
• Murzyn M. A., 2006, Kazimierz. Środkowoeuropejskie doświadczenie rewitalizacji, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków
• Murzyn M. A., 2007, Dziedzictwo kulturowe w okresie przemian: szanse i wyzwania [w:] Dziedzictwo kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, red. M. A. Murzyn i J. Purchla, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2007, s. 139–154
• Murzyn-Kupisz M., 2007, Funkcja turystyczna szansą czy zagrożeniem dla zabytkowych dzielnic? Dylematy rewitalizacji krakowskiego Kazimierza [w:] Stare miasteczka w nowych czasach. Ochrona zespołów staromiejskich a turystyka masowa. Kazimierz – miasto zagrożone,
• red. B. Szmygin, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa 2007, s. 68–90
• Murzyn-Kupisz M., 2008, Przywracanie pamięci czy masowa konsumpcja? Dylematy odkrywania żydowskiego dziedzictwa kulturowego krakowskiego Kazimierza [w:] Przywracanie pamięci. Rewitalizacja zabytkowych dzielnic żydowskich w miastach Europy Środkowej, red. M. Murzyn-Kupisz i J. Purchla, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków, s. 363–398
• Na Kraków zwrócone są oczy całego Narodu, 1935, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, nr 142,
• V 1935, s. 20
• Naruszewicz A.,1805, Dyaryusz Podróży Stanisława Augusta Króla na Ukrainę, w Roku 1787, Warszawa
• Niemcewicz J. U., 1859, Podróże historyczne po ziemiach polskich od 1811 do 1828 roku, Nakładem I Drukiem Bolesława Maurycego Wolffa, Petersburg
• Nowa Huta – najmłodsza siostra Krakowa, 2007, red. A. Gryczyński, Nowohuckie Centrum Kultury, Kraków
• Opaliński D., 2002, Polskie dziewiętnastowieczne przewodniki turystyczne – próba definicji [w:] Z przeszłości Europy Środkowowschodniej, red. J. Hoff, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 111–120
• Paryżanin o wojsku polskim, polskiej kobiecie i Krakowie, 1931, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, nr 306, 5 XI 1931, s. 5
• Pawlusiński R., Kubal M., 2011, Tradycje turystyczne Krakowa [w:] Kraków jako ośrodek turystyczny, red. M. Mika, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 47–51
• Purchla J., 2000, Kraków w Europie Środka, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków
• Rożek M., 1974, Balzak w Krakowie, „Rocznik Krakowski”, t. 45, s. 89–100
• Ruch turystyczny w Krakowie w 2010 roku. Raport końcowy, 2010, oprac. K. Borkowski, T. Grabiński, R. Seweryn, A. Wilkońska, L. Mazanek, Małopolska Organizacja Turystyczna, Kraków
• Swarbrooke J., 2002, The development and management of visitor attractions, Butterworth Heinemann, Oxford
• Treiderowa A., 1961, Obchody Grunwaldzkie w Krakowie (1410–1910), Nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków
• Wilkońska A., 2014, Aktywność turystów w destynacji [w:] K. Borkowski, T. Grabiński, R. Seweryn, A. Wilkońska, L. Mazanek, E Grabińska, Ruch turystyczny w Krakowie. Rok 2014, Małopolska Organizacja Turystyczna, Kraków, s. 236–239
• Zechenter W., 1971, Upływa szybko życie, Wydawnictwo Literackie, Kraków
• Ziarkowska J., 2009, Działalność Jerzego Dobrzyckiego w zakresie popularyzacji Krakowa w okresie międzywojennym [w:] Sztuka i podróżowanie. Studia teoretyczne i historyczno-artystyczne,
• red. P. Krasny i D. Ziarkowski, Proksenia, Kraków, s. 211–220
• Ziarkowska J., Ziarkowski D., 2010, Zabytki architektury w promocji turystycznej Krakowa [w:] Konkurencyjność miast i regionów na globalnym rynku turystycznym, red. J. Sala, PWE, Warszawa, s. 360–382
• Ziejka F., 1999, Na początku było pątnictwo [w:] Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. 80 lat Oddziału Krakowskiego, PTTK, Kraków, s. 165–167
• www.icekrakow.pl
• www.krakowarena.pl