Względny charakter bezprawności jako mechanizm ograniczający zakres odpowiedzialności za szkodę

• Authors: Zagórowski Mateusz

Title variants

Relative nature of unlawfulness as a mechanism to limit the scope of liability for damages

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy kwestii rozumienia przesłanki bezprawności w reżimie odpowiedzialności deliktowej jako bezprawności względnej. Stanowi analizę dotychczasowego dorobku doktryny i orzecznictwa. Porusza również zagadnienia obecne w najnowszym orzecznictwie dotyczące odpowiedzialności państwa za naruszenie norm jakości powietrza. Celem opracowania jest odpowiedź na pytanie, czy przyjęcie koncepcji bezprawności względnej jest odpowiednim narzędziem do zawężania zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej, a także czy rozumienie przesłanki bezprawności jako zjawiska względnego jest odpowiednim sposobem wykładni przepisów polskiego Kodeksu cywilnego. Autor stoi na stanowisku, że używanie mechanizmów zawężających zakres odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych jest niezbędne ze względu na zwiększanie się liczby zjawisk mogących powodować masowe formułowanie roszczeń odszkodowawczych. Zdaniem autora koncepcja względnego charakteru bezprawności deliktowej jest w tym zakresie odpowiednim narzędziem.

EN

The article addresses the issue of understanding the premise of illegality in the tort liability regime as relative illegality. It is an analysis of the doctrine and case law. The aim is to answer the question whether adopting the concept of relative unlawfulness is an appropriate tool for narrowing the scope of liability for damages, and whether understanding the premise of unlawfulness as a relative phenomenon is an appropriate way of interpreting the provisions of the Polish Civil Code. The author claims that use of mechanisms narrow-ing the scope of tort liability is necessary due to the increasing number of phenomena that may cause mass formulation of claims for damages.

Keywords

PL

bezprawność względna; odpowiedzialność deliktowa; wina; bezprawność

EN

relative unlawfulness; tort liability; fault; unlawfulness

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Zeszyt Prawniczy UAM
• Year: 2023
• Issue: Nr 13
• Pages: 155–166

Contributors

author

Zagórowski Mateusz

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0009-0002-7741-0764

References

• Ciućkowska, K. (2022). Smog a dobra osobiste. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 maja 2021 r., III CZP 27/20. „Orzecznictwo Sądów Polskich” 22(11). LEX/el.
• Fuchs, B. (2018). Komentarz do art. 355, [w:] M. Fras, M. Habdas (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3: Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534). LEX/el.
• Jastrzębski, J. (2007). O granicach kompensacji, [w:] J. Jastrzębski (red.), Odpowiedzialność odszkodowawcza. Warszawa: 1–21.
• Kaliński, M. (2016). Bezprawność jako przesłanka odpowiedzialności deliktowej. Glosa do wyroku SN z dnia 14 lutego 2013 r., II CNP 50/12. „Przegląd Sądowy” 16(2): 109–114.
• Kaliński, M. (2018). Bezprawność względna, [w:] A. Olejniczak (red.), System Prawa Prywatnego, t. 6. Warszawa: 58–61.
• Kaliński, M. (2021). Treść i rodzaje świadczenia, [w:] A. Brzozowski, J. Jastrzębski, M. Kaliński, E. Skowrońska-Bocian, Zobowiązania. Część ogólna. Warszawa: 49–107.
• Kasprzyk, R. (1988). Bezprawność względna. „Studia Prawnicze / The Legal Studies” 3(97): 149–172.
• Lackoroński, B. (2009). Cywilne prawo – odpowiedzialność Skarbu Państwa z tytułu ustanowienia zarządu komisarycznego przedsiębiorstwa państwowego – koncepcja „bezprawności względnej” na gruncie art. 415 k.c. Glosa do wyroku SN z dnia 24 września 2008 r., II CSK 177/08. „Orzecznictwo Sądów Polskich” 10(108). LEX/el.
• Lewaszkiewicz-Petrykowska, B. (1969). Wina jako podstawa odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych. „Studia Prawno-Ekonomiczne” 69(2): 87–104.
• Owczarek, M. (2004). Problem bezprawności względnej w systemie odpowiedzialności deliktowej. „Palestra” 49(5–6): 36–47.
• Ratusznik, P. (2022). O nieprawidłowościach w rozumieniu tzw. bezprawności względnej – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 23.05.2019 r., II CSK 360/18. „Glosa” 22(3): 67–76.
• Safjan, M. (2005). Problematyka tzw. bezprawności względnej oraz związku przyczynowego na tle odpowiedzialności za niezgodne z prawem akty normatywne, [w:] L. Ogiło, W. Popiołek, M. Szpunar (red.), Rozprawy prawnicze. Księga Pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana. Kraków: 1321–1338.
• Skorupka, A. (2022). Prawo do życia w czystym środowisku. Glosa do uchwały SN z dnia 28 maja 2021 r., III CZP 27/20. „Przegląd Sądowy” 5: 112–120.
• Szczepaniak, R. (2022). Odpowiedzialność odszkodowawcza władz publicznych za skutki zanieczyszczonego powietrza. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 maja 2021 r., III CZP 27/20. „Orzecznictwo Sądów Polskich” 22(6): 11–23.
• Szpunar, A. (1959). Glosa do orzeczenia SN z 3 marca 1956 r., 2 CR 166/56. OSPiKA 59(7–8): 379–384.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.14746/zpuam.2023.13.13