Gdy nauka staje się grą… (De)konstruktywnie i krótko o pewnych (nieczystych) regułach świata akademii

• Authors: Krzych Bartłomiej K.

Title variants

EN

When science becoem a game... (De)constructively and briefly on certain (unlear) regulations of the academic world

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst jest omówieniem wybranych negatywnych zjawisk ze świata akademii. Za takie zjawiska uważa się m.in. punktozę i grantozę, drapieżne i kradzione czasopisma czy praktycyzm. Sprawiają one, że nauka staje się grą, w której biorą udział nie tylko ludzie nauki, ale również różnego rodzaju oszuści próbujący wykorzystać naukę i akademię do własnych celów (najczęściej zarobkowych lub prestiżowych). Na początku sformułowana zostaje szeroka definicja nauki oraz twierdzenie wstępne o istnieniu dwóch światów nauki (akademickiego oraz pozaakademickiego), które wzajemnie na siebie wpływają. Następnie omówione są symptomatyczne negatywne zjawiska dotyczące nauki (np. podniesienie nauki do rangi swoistego objawienia, a więc apodyktycznego wyznacznika tego, co prawdziwe), które zachodzą w świecie pozaakademickim, skutecznie wpływając na deformację nauki i jej obrazu (np. skrajne upraktycznienie nauki oraz wyrugowanie metafizyki). Następnie podaję przykłady jednostronnych lub nie do końca uczciwych uzusów nauki w obrębie świata akademii prowadzących do jej (tj. nauki) zrelatywizowania, subiektywizacji, deobiektywizacji, a w konsekwencji praktycystycznego nihilizmu. Kolejna część tekstu jest poświęcona zjawiskom ściśle naukowym odnoszącym się do jej struktur (finansowanie, publikowanie, rozliczanie naukowców), pokazuje, iż nieuczciwość wkrada się na każdy poziom życia naukowego (dotyczy to również samych prac naukowych, w których zdarza się, że autorzy wypowiadają się na tematy, co do których nie mają wystarczających kompetencji, jak jest to w przypadku humanistów interpretujących na swój sposób pojęcia i badania funkcjonujące w ramach nauk szczegółowych). W zakończeniu znajduje się krótkie podsumowanie przeprowadzonych rozważań oraz postulat dotyczący autentyczności naukowej.

EN

This paper is about selected negative phenomena from the academic world, such as the strategy of chasing points (“punktoza”), impactitis, predatory journals or practicism. These phenomena make a game of science in which not only peoples of science (academicians) participate, but also different kinds of tricksters who try to use science and the academic world for they own purpose (mostly: profit and prestige). At first a broad definition of science and a preliminary assertion on the existence of two worlds of science (academic worlds and outside academic world) are formulated. Both worlds influence each other. Next the symptomatic negative scientific phenomena are discussed (for example: raising the science rank to the level of a specific revelation, and thus the apodictic determinant of the true). They occur in the outside academic world and have an efficient influence on the deformation of science and its image (for example: the extreme practicisation of science and elimination of metaphysics). After that I provide examples of unilateral and not quite honest uses of science within the academic world. These examples pertain to the relativisation, subjectivisation and de-objectivisation of science and in consequence practical nihilism. The next section of the paper is devoted to strictly scientific phenomena related to the structures of science (financing, publishing, accounting of the scientist). It emerges that dishonesty creeps into every level of scientific life (for example: works on topics for which authors do not have the appropriate competence, as is the case for humanists interpreting complex theories of the natural sciences). Finally, I make a summary of my reflections and analyses and formulate a postulate of scientific authenticity.

Keywords

PL

obiektywizm; proces naukowy; świat akademii; świat badacza; uniwersytet; nauka

EN

objectivity; scientific process; researcher’s world; world of academy; university; science

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2017
• Issue: 2(3)
• Pages: 133-145

Contributors

author

Krzych Bartłomiej K.

• student filozofii w Instytucie Filozofii, Wydział Socjologiczno- Historyczny, Uniwersytet Rzeszowski

References

• Adamczyk P., Kwantowo.pl [blog], http://www.kwantowo.pl/ (dostęp: 30.01.2017).
• Appel H.M., Cocroft R.B., Plants respond to leaf vibrations caused by insect herbivore chewing, „Oecologia” [sierpień] 2014, vol. 175, issue 4.
• Bourdieu P., 1984, Homo Academicus, Les Editions de Minuit, Paris.
• Bourdieu P., 2000, Posłowie – dwadzieścia lat później [fragment drugiej edycji książki Homo Academicus wydanej w 2000 r., s. 289–307], „Praktyka Teoretyczna” 2013, nr 1(7), s. 31–50 [online: http://www.praktykateoretyczna.pl/PT_nr7_2013_NOU/03.Bourdieu (dostęp: 31.01.2017)].
• Bourdieu P., 2006, Dystynkcja krytyka władzy sądzenia, przeł. P. Biłos, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
• Bouveresse J., 2003, La connaissance de soi et la science, „Actes de la Recherche en Sciences Sociales” nr 5, s. 59–64 [online: http://www.cairn.info/revue-actes-de-larecherche-en-sciences-sociales-2003-5-page59.htm (dostęp: 31.01.2017)].
• Einstein A., 2001, Pisma filozoficzne, wybór, przedmowa i oprac. S. Butrym, przeł. K. Napiórkowski, De Agostini Polska, Warszawa.
• Feyerabend P.K., 1996, Przeciw metodzie, przeł. S. Wiertlewski, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław.
• Gliszczyńska-Grabias A., Osajda K., 2016, Kariera naukowa i finansowanie nauki z perspektywy młodych naukowców, „Nauka” nr 3.
• Heller M., 2016, Filozofia nauki, Copernicus Center Press, Kraków.
• Jasiński A.M., 2016, Moralny status ludzkiego zarodka a wspomagany rozród, „Filozofia w Praktyce” t. 2, art. 12, http://filozofiawpraktyce.pl/moralny-status-ludzkiegozarodka-a-wspomagany-rozrod/ (dostęp: 31.01.2017).
• Krzych B.K., 2015, Po co w ogóle to całe filozofowanie?, „Amor Fati” nr 4.
• Krzych B.K., 2016a, Rzeczywista nierzeczywistość. Media i ich upiory [w:] Człowiek, kultura, społeczeństwo – perspektywa filozoficzna, red. K. Bałękowski, D. Litwin- Lewandowska, Wydawnictwo Tygiel, Lublin.
• Krzych B.K., 2016b, Eko-terror?, „Fuss Magazyn” nr 20(5).
• Krzych B.K., 2016c, Dysformia wielkomiejskości i kosmopolityzmu, czyli o tym, jak widma nowoczesności pożerają rzeczy mniejsze, „Fuss Magazyn” nr 19(4).
• Krzych B.K., 2017, Życie ludzkie w konfliktowym tyglu – o potrzebie metafizyki [w:] Najważniejsze problemy filozofii. Byt, wartość, poznanie, red. M. Maciąg, K. Maciąg, Wydawnictwo Tygiel, Lublin, s. 23–31.
• Kubiak A., 2016a, Rzeczy mniejsze. Dysformia i fiask: semiperyferyjne formy kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Kubiak A., 2016b, Inna Różnica – Inna Scena. Kilka (nienaiwnych) uwag o niemożliwej pozycji peryferyjnych badaczy i o możliwościach tejże pozycji [w:] Niepomyślane – nie do pomyślenia. Rozpadliny, uskoki i zatory w tektonice dyskursu filozoficznego i naukowego, red. M. Woźniczka, M. Perek, Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza, Częstochowa.
• Kulczycki E., 2015, Uważajcie na oszustów i kradzione czasopisma, http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/uwazajcie-na-oszustow-i-kradzione-czasopisma/ (dostęp: 31.01.2017).
• Kulczycki E., 2017, Punktoza jako strategia w akademickiej grze parametrycznej w Polsce, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe” nr 1(49), s. 63–78.
• Nemo P., 2006, Co to jest Zachód, przeł. P. Kamiński, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Nicpoń S., Szerement J., 2014, Stres, świadomość i inteligencja u roślin [w:] Bioróżnorodność. Wybrane zagadnienia, Politechnika Lubelska, Lublin.
• Olechowski K., 2014, Postzależnościowy wymiar dyskursu medialnego na przykładzie publicystyki „Gazety Wyborczej” i „Rzeczpospolitej”, „Komunikacja Społeczna” nr 2(10).
• Postman N., 2004, Zabawić się na śmierć, przeł. L. Niedzielski, Wydawnictwo Muza, Warszawa.
• Raube S., 2014, Powracający mit: idea regresu w filozofii kultury Ernsta Cassirera, „Kultura i Wartości” nr 2(10).
• Roś J., Wieczorek K.M. (red.), 2016, Ludzkie, nie-ludzkie, arcy-zwierzęce. Animalocentryzm?, Wydawnictwo Leimak, Siemianowice Śląskie.
• Sokal A., Bricmont J., 2004, Modne bzdury. O nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów, przeł. P. Amsterdamski, Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Sorowski, Kulczycki, Sorowska, 2017, Predatory journals recruit fake editor, „Nature”, nr 543, DOI: 10.1038/543481a.
• Wieczorkowska G., Król G., Wierzbiński J., 2016, Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość edukacji akademickiej, „Nauka” nr 3.
• Woleński J., 2014, Wierzę w to, co potrafię zrozumieć. Jan Woleński w rozmowie z Sebastianem T. Kołodziejczykiem, Jackiem Prusakiem i Jolantą Workowską, Copernicus Center Press, Kraków.
• Zachariasz A.L., 2010, Filozofia. Jej istota i funkcje, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Zarycki T., 2013, Polskie nauki społeczne w świetle hipotezy peryferyjnej dualności, „Zagadnienia Naukoznawstwa” nr 1.
• Zembrzuski M., 2016, Tomasz z Akwinu – doctor angelicus, a nie doctor daemonicus, „Teologia Polityczna”, http://www.teologiapolityczna.pl/tomasz-z-akwinu-doctorangelicus-a-nie-doctor-daemonicus (dostęp: 29.01.2017).