Zamek w Kazimierzu Dolnym w świetle badań architektonicznych

• Authors: Brykowska Maria , Wółkowski Wojciech

Title variants

EN

The castle in Kazimierz Dolny in the light of architectural studies

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule przedstawione zostały wnioski z badań architektonicznych wykonanych przez autorów w latach 2010-2013, w powiązaniu z badaniami historycznymi i z wynikami badań archeologicznych. Badania wykonano w Pracowni Rewaloryzacji Architektury „Nowy Zamek” w Warszawie w celu sformułowania wniosków konserwatorskich do projektu stałego zabezpieczenia ruin i zagospodarowania otoczenia. Uzyskane wyniki pozwoliły na przedstawienie w układzie chronologicznym faz budowy i użytkowania zamku od połowy XIV w. do czasów współczesnych. W takim ujęciu opracowane badania in situ oparte na źródłach archiwalnych nie były dotąd publikowane.

EN

The article presents conclusions from architectural research carried out by authors in the years 2010-2013 in conjunction with historical studies and results of archaeological research. The studies were conducted at the “Nowy Zamek” Architecture Revalorisation Studio in Warsaw in order to formulate conservation conclusions for the project of permanent protection of ruins and development of the surroundings. The obtained research results enabled to present phases of construction and functions of the castle from the mid-14th century to contemporary times, in a chronological order. Such in situ research based on archival sources and assuming the discussed perspective has not been published so far.

Keywords

PL

zamek; zabytkowe ruiny; Kazimierz Dolny; badania architektoniczne; konserwacja i adaptacja

EN

castle; historic ruins; Kazimierz Dolny; architectural research; monument protection and adaptation

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2018
• Issue: 1
• Pages: 7-47

Dates

published

2018

Contributors

author

Brykowska Maria

• architekt, Zakład Architektury Polskiej, Wydział Architektury, Politechnika Warszawska
• architect, Department of Polish Architecture, Faculty of Architecture, Warsaw University of Technology

author

Wółkowski Wojciech

• architekt, Zakład Architektury Polskiej, Wydział Architektury, Politechnika Warszawska
• architect, Department of Polish Architecture, Faculty of Architecture, Warsaw University of Technology

References

• Bogdanowski J., Kazimiersko-Nałęczowski Park Krajobrazowy w ujęciu pierwszej koncepcji, [w:] Małopolski przełom Wisły, Kazimierz 1996.
• Bogdanowski J., Bohm A., Budziłł J. i in., Kazimierz nad Wisłą. Studium architektoniczno-krajobrazowe, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury” 1980, t. 14.
• Brykowska M., Metody pomiarów i badań zabytków architektury, Warszawa 2003.
• Czekierski J., Kazimierz Dolny, „Sprawozdania Komisyi do badania Historyi Sztuki w Polsce” 1913, t. 9.
• Długosz J., Liber beneficiorum Dioecesis Cracoviensis, t. 3, Cracoviae 1864.
• Guerquin B., Zamki w Polsce, Warszawa 1976.
• Harasimuk M., Kazimierski Park Krajobrazowy, Lublin 1980.
• Husarski W., Kazimierz Dolny, Warszawa 1953.
• Jurek T., (red.), Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, t. 6: Małopolska, 10: Ziemia sandomierska i lubelska, 2010-2012.
• Kajzer L., Kołodziejski S., Salm J. (red.), Leksykon zamków w Polsce, Warszawa 2001.
• Kunkel R., Wieża strażnicza w Kazimierzu Dolnym – ustalenia związane z badaniami prowadzonymi przy okazji prac restauracyjnych zamku w 2010 roku, [w:] Bocheńska A., Mrozowski P. (red.), Początki murowanych zamków w Polsce do połowy XIV w., Warszawa 2017.
• Kutyłowska I., Przeszłość Kazimierza Dolnego w świetle źródeł archeologicznych, „Region Lubelski” 1987, nr 2.
• Lasek P., Turris fortissima nomen Domini. Murowane wieże mieszkalne w Królestwie Polskim od 1300 do połowy XVI w., Warszawa 2013.
• Leśniakowska M., Architektura w Kazimierzu Dolnym i Janowcu, Warszawa 2001.
• Lis P., Wczesne średniowiecze – słowiański rodowód, [w:] Banasiewicz-Szykuła E. (red.), Archeologiczne odkrycia na obszarze Kazimierskiego Parku Krajobrazowego, Lublin 2000.
• Majewski K., Dekoracja fasad kamienic Mikołaja i Krzysztofa Przybyłów w Kazimierzu Dolnym, „Studia i Materiały Lubelskie. Historia Sztuki” 1963, R. I, t. 2.
• Makarski M., Przeszłość Kazimierza Dolnego w badaniach urbanistyczno-architektonicznych, Lublin 1983.
• Michalak T., Fazy budowy fary w Kazimierzu Dolnym, „Półrocznik Historyczny ›Fara‹” 2013, nr 2.
• Miłobędzki A., Ze studiów nad architekturą Kazimierza Dolnego, [w:] Granice sztuki, Warszawa 1972.
• Mitrus E., Wyniki badań archeologicznych w kazimierskiej farze, [w:] Banasiewicz-Szykuła E. (red.), Kościoły nadwiślańskie Lubelszczyzny, Lublin 2014.
• Mitrus E., Zespół zamkowy w Kazimierzu Dolnym, badania archeologiczne w latach 2010-2013, [w:] Zamki Lubelszczyzny w źródłach archeologicznych, Lublin 2015.
• Mroczko T., Arszyński M. (red.), Architektura gotycka w Polsce, t. 2, Warszawa 1995.
• Nawrocki K. (oprac.), W Kazimierzu nad Wisłą, Warszawa 2001.
• Odorowski W., Malarze Kazimierza nad Wisłą, Warszawa 1991.
• Pisarek-Małyszek K., Z dziejów Kazimierza Dolnego w średniowieczu, Lublin 2009.
• Pociecha W., Mikołaj Firlej, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 7, Kraków 1948-1958.
• Rutkowski H., Kazimierz Dolny. Krajobraz i architektura, Warszawa 1965.
• Supryn M., Miasta i zamki – Kazimierz Dolny, Janowiec, [w:] Banasiewicz E. (red.), Archeologiczne odkrycia na obszarze Kazimierskiego Parku Krajobrazowego, Lublin 2000.
• Supryn M., Wyniki badań archeologicznych zamku w Kazimierzu Dolnym, „Biuletyn Informacyjny PKZ” 1975, nr 31.
• Szczygieł R., Początki miejskich dziejów Kazimierza Dolnego, [w:] Problemy dziejów i konserwacji miast zabytkowych, Radom-Kazimierz Dolny 1990.
• Teodorowicz-Czerepińska J., Etapy rozwojowe zamku w Kazimierzu, „Biuletyn Informacyjny PKZ” 1975.
• Teodorowicz-Czerepińska J., Kazimierz Dolny. Monografia historyczno- urbanistyczna, Kazimierz Dolny 1981.
• Teodorowicz-Czerepińska J., Zamek w Kazimierzu Dolnym, Warszawa 1987.
• Zaniewski P., Zamki Kazimierza Wielkiego, Szczecin-Kraków 2012.
• Żurawski J., Kazimierz Dolny – uwagi o dziejach rozwoju przestrzennego, problemy ochrony krajobrazu kulturowego, cz. 1, „Ochrona Zabytków” 1978, nr 1.
• Augustynek T., Baszta obronna, Kazimierz Dolny inwentaryzacja konserwatorska, Lublin 1973, mps w archiwum WUOZ w Lublinie.
• Brykowska M., Muzeum Sztuki Złotniczej, Kazimierz Dolny, Rynek 19. Badania architektoniczne (1) 1998, (2) 1999, mps w zbiorach Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym.
• Brykowska M., Udział środowiska lubelskiego w tworzeniu „wizerunku” polskiego miasteczka – Kazimierza nad Wisłą, Warszawa 2005, mps w zbiorach Zakładu Architektury Polskiej Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.
• Brykowska M., Supryn M., Lis P., Wółkowski W., Woźniakowski P., Zespół zamkowy w Kazimierzu Dolnym. Program badań archeologiczno-architektonicznych, Warszawa 2009, mps w zbiorach UM w Kazimierzu Dolnym.
• Brykowska M., Supryn M., Lis P., Wółkowski W., Woźniakowski P., Zespół zamkowy w Kazimierzu Dolnym. Program badań archeologiczno-architektonicznych. Aneks dotyczący etapowania prac, Warszawa 2009, mps w archiwum WUOZ z Lublinie.
• Brykowska M., Wółkowski W., Zamek/ruina w Kazimierzu Dolnym, analiza architektoniczno-historyczna na podstawie materiałów zebranych podczas nadzorów nad pracami badawczo-konserwatorskimi w latach 2010-2012, Warszawa 2012, mps w archiwum Urzędu Miasta w Kazimierzu Dolnym.
• Brykowska M., Wółkowski W., Zamek w Kazimierzu Dolnym. Wyniki badań historyczno-architektonicznych z lat 2010-2013, referat wygłoszony na sesji sprawozdawczej Urzędu Miejskiego w Kazimierzu Dolnym, 21.11.2014 r., mps w zbiorach Pracowni Rewaloryzacji Architektury „Nowy Zamek”.
• Grubiak A., Inwentaryzacja kamiennych detali architektonicznych odkrytych w wykopach archeologicznych, Warszawa 2010, dokumentacja w archiwum WUOZ z Lublinie.
• Hunicz A., Matyaszewski M., Kazimierz Dolny – Zamek, sprawozdanie z nadzorów archeologicznych, 1981, mps w archiwum WUOZ w Lublinie.
• Inwentaryzacja ortofotograficzna zespołu zamkowego w Kazimierzu Dolnym, 1:50, wyk. Geometric sp. z o.o., 2010, dok. w zbiorach RENOVA sp. z o.o.
• Kopciowski D., Kazimierz Dolny – przekształcenie wartość zabytkowych, niepublikowana praca doktorska, Lublin 2012, mps w archiwum Politechniki Krakowskiej.
• Kunkel R., Analiza architektoniczno-historyczna skarpy podpierającej mury zamku (dawnego domu) od strony zachodniej. Wartościowanie obiektu dla celów projektu konstrukcyjnego, 2010 (2), dok. w zbiorach RENOVA sp. z o.o.
• Kunkel R., Rozwarstwienie murów kurtynowych – prace konserwatorskie (plansze), opracowanie wstępne dla potrzeb konserwatorskich, 2010, dok. w zbiorach RENOVA sp. z o.o.
• Kunkel R., Ustalenia dotyczące wieży strażniczej w Kazimierzu Dolnym związane z badaniami prowadzonymi przy okazji restauracyjnych zamku w roku 2010, 2010 (3), dok. w zbiorach RENOVA sp. z o.o.
• Mitrus E., Dokumentacja wykopu archeologicznego wykonanego w 2014 r. przed wejściem do Domu Wielkiego na zamku w Kazimierzu Dolnym, Lublin 2014, mps w archiwum WUOZ w Lublinie.
• Mitrus E., Dokumentacja z badań archeologicznych wykonanych w zespole zamkowym w Kazimierzu Dolnym w latach 2010-2013, stanowisko archeologiczne w miejscowości nr 14, na obszarze AZP 75-76 nr 14, Lublin 2013, mps w archiwum WUOZ w Lublinie.
• Mitrus E., Informacje o najważniejszych wynikach dotychczasowych badań archeologicznych na zamku w Kazimierzu Dolnym, Pracownia Badań i Nadzorów Archeologicznych w Lublinie 2010, mps w zbiorach RENOVA sp. z o.o.
• Mitrus E. i in., Sprawozdanie z nadzoru archeologicznego nad pracami ziemnymi związanymi z rozbudową Muzeum Sztuki Złotniczej Rynek 19, Lublin 1999, mps w archiwum WUOZ z Lublinie.
• Siuder H., Zamek. Kazimierz Dolny n/Wisłą. Badania architektoniczne – I faza, PKZ, oddz. w Warszawie 1975, dok. w archiwum WUOZ w Lublinie.
• Stępień P., Zespół zamkowy w Kazimierzu Dolnym. Ramowy program konserwatorsko-użytkowy, Lublin 2009, mps w archiwum WUOZ w Lublinie.
• Supryn M., Kazimierz Dolny n/Wisłą. Dokumentacja z badań archeologicznych przeprowadzonych na zamku, Lublin 1976, dok. w archiwum WUOZ w Lublinie.
• Teodorowicz-Czerepińska J., Zamek w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą, dokumentacja naukowo-historyczna, PKZ Lublin 1971, mps w archiwum WUOZ w Lublinie.
• Woźniakowski P., Propozycja przywrócenia na Zamku godła – Orła Białego, 2011, mps w zbiorach Pracowni Rewaloryzacji Architektury „Nowy Zamek”.
• Woźniakowski P., Pinkiewicz-Woźniakowska M., Wółkowski W., Brykowska M. (konsultacja), Inwentaryzacja konserwatorska ruin zamku, 2011, dok. w zbiorach Pracowni Rewaloryzacji Architektury „Nowy Zamek”.
• Wółkowski W., Zamek w Kazimierzu Dolnym. Zbiorcze zestawienie pomiarów cegieł, 2012, dok. w zbiorach Pracowni Rewaloryzacji Architektury „Nowy Zamek”.

Identifiers

ISSN

0029-8247