Demarkacja nauki i religii

• Authors: Stephen C. Meyer

Title variants

EN

The Demarcation of Science and Religion

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Demarkacja nauki i religii jest zagadnieniem szeroko dyskutowanym, nurtującym środowiska naukowe i filozoficzne od wielu dziesiątków lat. Uczeni chcieliby dysponować niezawodnym narzędziem umożliwiającym skuteczne odróżnienie obu tych dziedzin. Istnieją wprawdzie modele określające relacje pomiędzy nauką a religią: komplementaryzm oraz kompartmentalizm, jednakże współcześnie coraz częściej są one kwestionowane. W dodatku, wśród naukowców i filozofów nie ma zgody co do jednoznacznych kryteriów wytyczających granicę pomiędzy teoriami naukowymi a tymi, których za naukowe uznać nie można. Stephen C. Meyer w swoim artykule podjął się analizy prób wytyczenia linii demarkacyjnej pomiędzy nauką a religią. Prezentuje argumenty zwolenników idei ścisłego ich odseparowania oraz wskazuje mankamenty tego podejścia. Sugeruje, że zdefiniowanie kryteriów, na podstawie których można by oddzielić naukę od pseudonauki, jest wysoce problematyczne, jeśli nie niemożliwe. Większość współczesnych filozofów coraz bardziej skłania się ku uznaniu, że istotną kwestią nie jest to, czy teoria jest naukowa, ale to, czy jest prawdziwa lub czy ma uzasadnienie dowodowe. Meyer omawia ponadto osiągnięcia współczesnej filozofii nauki, zwłaszcza wyniki prac nad metodami nauk historycznych, które stosowane są także w dyskursach filozoficznych i religijnych. Na ich podstawie przyjmuje, że między różnorakimi teoriami pochodzenia, stanowiącymi przedmiot sporu kreacjonizmu z ewolucjonizmem, występują głębokie podobieństwa metodologiczne i logiczne. Pomiędzy kreacjonizmem i teorią inteligentnego projektu a naturalistycznymi teoriami ewolucji zachodzi - jego zdaniem - relacja "metodologicznej równoważności". Oznacza to, że jeżeli tylko o ich statusie poznawczym rozstrzyga się za pomocą tych samych kryteriów demarkacyjnych, to wszystkie te ujęcia uznać można albo za jednakowo naukowe, albo w równym stopniu nienaukowe.

EN

Author analyzes attempts to draw a demarcation line between science and religion. He presents arguments of proponents of the idea of strict separation of these domains and indicates flaws of this approach. He suggest also that defining the criteria which could serve as the basis of demarcation of science and pseudoscience is highly problematic, if not impossible. Most modern philosophers are more and more inclined toward to recognize that what is crucial is not whether a theory is scientific but whether it is true or evidentially justified. Author discusses also achievements of modern philosophy of science, especially the results of work on the methods of historical science which are applied also in philosophical and religious discourses. On the basis of this methods author concludes that there exist deep methodological and logical similarities between various theories of origin which are the core of creation-evolution controversy. In his opinion, there is relation of “methodological equivalence” between creationism, intelligent design theory and naturalistic theories of evolution. It means that if we determine their epistemic status on the basis of the same demarcation criteria, then all these approaches can be recognized as equally scientific or equally unscientific.

Keywords

PL

demarkacja; kompartmentalizm; model komplementarności; testowalność; weryfikowalność; wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia; teoria ewolucji; kreacjonizm

EN

demarcation; compartmentalism; complementarity model; testability; verifiability; inference to the best explanation; theory of evolution; creationism

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
• Journal: Filozoficzne Aspekty Genezy
• Year: 2009/2010
• Volume: 6-7
• Pages: 177-196

Contributors

author

Stephen C. Meyer

• Center for Science and Culture

References

• John H. CAMPBELL and J.W. SCHOFF (eds.), Creative Evolution!?, Jones and Bartlett, New York 1994.
• Michael J. BEHE, Czarna skrzynka Darwina. Biochemiczne wyzwanie dla ewolucjonizmu, przeł. Dariusz Sagan, Biblioteka Filozoficznych Aspektów Genezy, t. 4, Wydawnictwo MEGAS, Warszawa 2008.
• Roy CLOUSER, The Myth of Religious Neutrality, Notre Dame University Press, Notre Dame, Indiana 1993.
• Frederick COPLESTON, Historia filozofii. Od Benthama do Russella, t. VIII, przeł. Bohdan Chwedeńczuk, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1989.
• Martin EGER, „A Tale of Two Controversies: Dissonance in the Theory and Practice of Rationality”, Zygon 1988, vol. 23, s. 291-326.
• Neal GILLESPIE, Charles Darwin and the Problem of Creation, University of Chicago Press, Chicago 1979.
• Owen GINGERICH, „The Galileo Affair”, Scientific American, August 1982, vol. 247, s. 133-143.
• Imre LAKATOS, „Falsyfikacja a metodologia naukowych programów badawczych”, w: Imre LAKATOS, Pisma z filozofii nauk empirycznych, przeł. Wojciech Sady, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995, s. 3-169.
• Larry LAUDAN, „Science at the Bar: Causes for Concern”, w: Michael RUSE (ed.), But Is It Science?, Prometheus Books, Buffalo, New York 1988, s. 351-355.
• Larry LAUDAN, „Zgon problemu demarkacji”, przeł. Artur Koterski, w: Zbysław MUSZYŃSKI (red.), Z badań nad prawdą, nauką i poznaniem, Realizm, Racjonalność, Relatywizm, t. 31, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin 1998, s. 63-79.
• Peter LIPTON, Inference to the Best Explanation, Routledge, London 1991.
• Donald M. MACKAY, „«Complementarity» in Scientific and Theological Thinking”, Zygon 1974, vol. 9, s. 225-244.
• Stephen C. MEYER, „The Methodological Equivalence of Design and Descent: Can There be a Scientific Theory of Creation?”, w: J.P. MORELAND (ed.), The Creation Hypothesis, InterVarsity Press, Downers Grove, Illinois1994, s. 67-112.
• Stephen C. MEYER, „The Nature of Historical Science and the Demarcation of Design and Descent”, w: Jitse VAN DER MEER (ed.), Facets of Faith and Science: Interpreting God’s Action in The World, vol. 4, University Press of America, Lanham, Maryland 1996, s. 91-130.
• Stephen C. MEYER, Of Clues and Causes: A Methodological Interpretation of Origin of Life Studies, rozprawa doktorska, Cambridge University 1990.
• J.P. MORELAND, Christianity and the Nature of Science, Baker Books, Grand Rapids, Michigan 1989.
• Alvin PLANTINGA, „Methodological Naturalism”, Origins and Design 1996, vol. 18, no. 1, s. 18-27.
• Alvin PLANTINGA, „When Faith and Reason Clash: Evolution and the Bible”, Christian Scholar’s Review 1991, vol. 21, no. 1, s. 8-32.
• Karl POPPER, „Darwinism as a Metaphysical Research Program”, w: Michael RUSE (ed.), But Is It Science?, Prometheus Books, Buffalo, New York 1988, s. 144-155.
• George Gaylord SIMPSON, The Meaning of Evolution, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts 1967.
• Elliott SOBER, Philosophy of Biology, Oxford University Press, Oxford 1993.
• Charles THAXTON, Walter BRADLEY, and Roger OLSEN, The Mystery of Life’s Origin, Lewis and Stanley, Dallas 1992.
• Howard VAN TILL, Davis YOUNG, and Clarence MENNINGA, Science Held Hostage, InterVarsity Press, Downers Grove, Illinois 1988.