Kilka uwag o wymienności dopełniacza i biernika w języku polskim i słoweńskim

• Authors: Stefan Anna

Title variants

EN

Short reflection on interchangeability of genitive and accusative in Polish and Slovenian languages

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem pracy są wybrane zagadnienia dotyczące wymienności form dopełniacza i biernika w języku polskim i słoweńskim. Inspiracją do napisania niniejszego tekstu stały się obserwacje zachowań językowych współczesnych Polaków i Słoweńców. Rozważania na temat wymienności form dopełniacza i biernika w języku polskim i słoweńskim ograniczono do wybranych zjawisk morfologicznych (w paradygmacie singularis) oraz składniowych w obu tych językach słowiańskich. Dotyczą one przede wszystkim synkretyzmu końcówek dopełniacza i biernika w rodzaju męskożywotnym oraz pojawiających się coraz częściej odstępstw od klasycznego użycia dopełniacza w zdaniach zaprzeczonych. Analizę aktualnych tendencji nienormatywnego użycia tych dwóch przypadków w obu językach poprzedza krótka charakterystyka dopełniacza i biernika w języku polskim i słoweńskim.

EN

The topic of the paper is interchangeability of genitive and accusative in Polish and Slovenian languages. The inspiration for the paper have its origin in observations of current linguistic behaviours of contemporary Poles and Slovenes. Reflections on the subject are limited to selected morphological (the declension of singular nouns) and syntactic phenomenon in both of considered Slavic languages. The focus in the paper is mostly on syncretism of genitive and accusative suffixes in masculine-animate gender and appearing more and more often deviations from standard use of genitive in negations. Analysis of tendencies of non-standard usage of these two cases in Polish and Slovenian is preceded with short characteristic of genitive and accusative in both languages.

Keywords

PL

kategoria przypadka; dopełniacz; biernik; język słoweński

EN

category of grammatical case; genitive; accusative; Slovenian language

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2016
• Volume: LXII
• Pages: 131-143

Dates

published

2016

Contributors

author

Stefan Anna

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny Katedra Filologii Słowiańskiej

References

• Dalewska-Greń Hanna, 2002, Języki słowiańskie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Goszczyńska Halina, Magajewska Mirosława, 2012, Od przypadka do przypadka, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Heinz Adam, 1955, Genetivus w indoeuropejskim systemie przypadkowym, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Heinz Adam, 1965, System przypadkowy języka polskiego, Nakład Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Heinz Adam, 1988, Język i językoznawstwo. Wybór prac, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Krygier-Łączkowska Agnieszka, 2011, Europejczycy, Słowianie, Polacy. Na czym polega pokrewieństwo językowe? (Propozycja rozdziału podręcznika do nauczania treści historycznojęzykowych na studiach I stopnia), „Kwartalnik Językoznawczy”, 1 (5), http://www.kwartjez.amu.edu.pl/teksty/teksty2011_1_5/Krygier.pdf (dostęp: 10.05.2012).
• Markowski Andrzej, 2002, Nowy słownik poprawnej polszczyzny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Pastuchowa Magdalena, Siuciak Mirosława, 2014, Współczesne zmiany rekcji czasowników jako przejaw stałej tendencji w dziejach polszczyzny (na przykładzie dopełniacza i biernika), „Forum Lingwistyczne”, nr 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 77–89.
• Piechnik Iwona, 2006, Typologiczne tendencje ablatywno-generatywno-partytywne w wybranych językach Europy, „Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis”, 123, Kraków, s. 123–134
• Polański Kazimierz, red., 1999, Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Stefańczyk Wiesław Tomasz, 2007, Kategoria rodzaju i przypadka polskiego rzeczownika, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Šekli Matej, 2013, K Miklošičevi primerjalni skladnji sklonov slovanskih jezikov, „Obdobja” 32, Ljubljana, s. 427–433.
• TOKARSKI Jan, 2001, Fleksja polska, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
• Toporišič Jože, 1992a, Enciklopedija slovenskega jezika, Cankarjeva založba, Ljubljana.
• Toporišič Jože, 1992b, Slovenščina v Miklošičevi skladnji na primeru obravnave rabe rodilnika, „Obdobja” 13, Ljubljana-Maribor, s. 269–284.
• Toporišič Jože, 2004, Slovenska slovnica, Založba Obzorja, Maribor.
• Tytuła Magdalena, Łosik Marta, 2008, Polski bez błędów. Poradnik językowy dla każdego, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa–Bielsko-Biała.
• http://citymagazine.si/clanek/trik-kako-cebulo-narezati-brez-solzenje (dostęp: 23.01.2016).
• http://isjfr.zrc-sazu.si/sl/svetovalnica/sklanjanje-zivih-in-nezivih-samostalnikov# v (dostęp: 20.02.2016).
• http://sjp.pwn.pl/poradnia (dostęp: 20.02.2016).
• http://z24ur.si/20lzzkC (dostęp: 19.02.2016).
• http://www.24ur.com/novice/slovenija/ne-pozabite-vzeti-racuna-od-danes-obvezne-davcne-blagajne.html (dostęp: 2.01.2016).
• https://www.facebook.com/rodilnik/?fref=ts (dostęp: 2.03.2016).
• http://www.fran.si/134/slovenski-pravopis (dostęp: 2.03.2016).
• http://www.leemeta.si/blog/jezikovne-dileme/ali-slovenski-rodilnik-zanikanja-zumira#sthash.ZW2Zdf9O.dpuf (dostęp: 2.03.2016).
• http://www.om-ezoterika.com/cd-joga-nidra.html (dostęp: 15.01.2016).
• http://www2.arnes.si/~lmarus/suss/arhiv/suss-arhiv-000305.html= (dostęp: 2.03.2016).

Identifiers

ISSN

0076-0390