Recepcja Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym w encyklikach społecznych bł. Jana Pawła II

• Authors: Janusz Szulist

Title variants

EN

The reception of the “Pastoral Constitution on the Church in the Modern World” in the blessed John Paul’s II social encyclicals

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Dokumenty Soboru Watykańskiego II inspirują Kościół do działania. Założeniem Ojców Soborowych była bowiem aktualizacja Orędzia Zbawczego, zachowanego i głoszonego przez Kościół. Bł. Jan Paweł II kontynuuje owo dzieło aktualizacji, odnosząc się w swoich wypowiedziach m.in. do Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”. Analiza i próba porównania wykładni konstytucji duszpasterskiej oraz nauczania społecznego Papieża Polaka pozwalają wyróżnić trzy grupy tematyczne, stanowiące wspólny obszar refleksji Ojców Soborowych i wspomnianego hierarchy, a mianowicie: uwarunkowania polityczne, rozwój oraz pracę. Uwarunkowania wspólnot politycznych dotyczą zgłaszania przez elity rządzące postulatów, które w centrum państwa sytuują osobę i obierają prawa człowieka za fundament ustroju. Zjawisko rozwoju dotyczy prób czynienia świata bardziej ludzkim. Stosując terminologię właściwą nauczaniu społecznemu Kościoła, należy stwierdzić, że rozwój wyraża się w kształtowaniu pierwszeństwa „być” przed „mieć”. Bł. Jan Paweł II uwzględnił w swoich naukach koncepcję integralnego rozwoju. Odniósł ją nie tylko do człowieka, ale również do stosunków pomiędzy państwami. Zagadnienie pracy oznacza uczestnictwo w dalszym procesie stwarzania. Chrześcijański etos pracy przyjmuje konkretną postać w zachowaniu podmiotowości robotników, w odniesieniu do których powinno być zagwarantowane przestrzeganie katalogu praw ludzi pracy. Właściwa organizacja produkcji, czyli miejsca, w którym robotnik jako osoba urzeczywistnia się poprzez akty, przyjmuje za nienaruszalny priorytet pierwszeństwo człowieka przed sferą metod i środków z dziedziny techniki.

EN

The documents of the Second Vatican Council stimulate the Church to act as one of the propositions discussed by the Council Fathers was the renewal of the salvific message which is preserved and proclaimed by the Church. This research is an attempt to demonstrate to what extent Blessed Pope John Paul II was drawing from and reinterpreting the conciliar legacy, especially the Pastoral Constitution Gaudium et spes. The common points of the magisterium of this particular document and the social teaching of the Polish Pope can be grouped into three topic areas which were of a great interest to both the Council Fathers and the Pontiff. These are: political conditions, development and labour. The question of the political circumstances of particular political societies concern such policy schemes of ruling elites which put the human person in the centre of the state affairs and choose human rights as the fundamental principle of the system of government. The phenomenon of the development refers to the efforts to make this world a better place to live. Blessed Pope John Paul II took the concept of the complex human progress into account in his teaching. This concept was applied not only on the level of an individual person but also international relations. The idea of labour implies partaking in the continuous process of the creation. The Christian labour ethics gains its characteristic features when it stresses that workers are subjects. Consequently, respecting their employees’ rights ought to be guaranteed. Production is a field where a worker fulfils his or her function by certain acts; in this case it is the labour. Therefore, a just and a well-organised production system would always take the person of the worker as an absolute priority in respect to such elements as the productivity or the applied technology.

Keywords

PL

encyklika; konstytucja; polityka; praca; rozwój

EN

constitution; encyclical; development; labour; policy

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2012
• Issue: 30
• Pages: 99-116

Contributors

author

Janusz Szulist

• Wydział Teologiczny Uniwersytet Mikołaja Kopernika Toruń

References

• Biskupi polscy w obronie życia (Warszawa, 02.05.1991), „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1991, nr 7, s. 56.
• Czaja A., Aktualność soborowej nauki o Kościele, w: Wierność i aggiornamento. Wokół recepcji Soboru Watykańskiego II, red. G. Kucza, Katowice 2006, s. 55–65.
• Etchegaray R., Duch społecznej nauki Kościoła, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1991, nr 11, s. 56n.
• Heckel R., Dlaczego i w jaki sposób Kościół zabiera głos w dziedzinie społecznej i politycznej, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1981, nr 9, s. 16–19.
• Hoeffner J., Myśli o encyklice „Laborem exercens”, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1981, nr 9, s. 15.
• Jan Paweł II, Adhortacja Apostolska „Familiaris consortio”, Wrocław 2000.
• Jan Paweł II, Adhortacja Apostolska „Reconciliatio et paenitentia”, Wrocław 1999.
• Jan Paweł II, Encyklika „Centesimus annus”, w: tenże, Encykliki, Kraków 1996, t. 2, s. 461–530.
• Jan Paweł II, Encyklika „Laborem exercens”, w: tenże, Encykliki, Kraków 1996, t. 1, s. 104–156.
• Jan Paweł II, Encyklika „Redemptor hominis”, w: tenże, Encykliki, Kraków 1996, t. 1, s. 3–56.
• Jan Paweł II, Encyklika „Sollicitudo rei socialis”, w: tenże, Encykliki, Kraków 1996, t. 1, s. 319–376.
• Jan Paweł II, Encyklika „Veritatis splendor”, w: tenże, Encykliki, Kraków 1996, t. 2, s. 533–640.
• Jan Paweł II, Ewangelia pracy, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1981, nr 3, s. 3n.
• Jan Paweł II, Godność człowieka, godność pracy, godność rodziny, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1981, nr 3, s. 4n.
• Jan Paweł II, Kościół się nie boi żyć w świecie, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1987, nr 2, s. 27.
• Jan Paweł II, Kultura pracy musi być kulturą sprawiedliwości, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1987, nr 6, s. 16n.
• Jan Paweł II, Kultura solidarności, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1987, nr 4, s. 22.
• Jan Paweł II, Praca dla człowieka, nie człowiek dla pracy, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1987, nr 2, s. 20.
• Jan Paweł II, Rozwój rolnictwa – wymogi sprawiedliwości światowej, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1981, nr 12, s. 17n.
• Jan Paweł II, Sobie samym przywróceni, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1991, nr 6, s. 18n.
• Jan Paweł II, Społeczeństwo, władza, dobro wspólne, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1981, nr 3, s. 16n.
• Jan Paweł II, Stolica Apostolska wobec problemów ludzkości, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1981, nr 2, s. 6n.
• Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2009.
• Koller S., Totalitaryzm, w: Encyklopedia nauczania społecznego Jana Pawła II, red. A. Zwoliński, Radom 2003, s. 529–538.
• Kompendium nauki społecznej Kościoła, red. Papieska Rada „Iustitia et Pax”, Kielce 2005.
• Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje. Tekst Polski. Nowe Tłumaczenie, Poznań 2002, s. 526–605.
• Kucza G., Osoba ludzka a wspólnota Kościoła, w: Wierność i aggiornamento. Wokół recepcji Soboru Watykańskiego II, red. tenże, Katowice 2006, s. 101–113.
• Majka J., Wprowadzenie do Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym, w: Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, wyd. 3, Poznań 1967, s. 521–536.
• Nauka Soboru Watykańskiego II (w zarysie), Poznań 1986.
• Olejnik S., Teologia moralna życia społecznego, Włocławek 2000.
• Papieska Komisja „Iustitia et Pax”, W służbie na rzecz wspólnoty ludzkiej: etyczne podejście do kwestii zadłużenia międzynarodowego, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 1987, nr 2, s. 3–6.
• Paweł VI, Encyklika o popieraniu rozwoju ludów „Populorum progressio”, w: Dokumenty nauki społecznej Kościoła, red. M. Radwan, L. Dyczewski, A. Stanowski, Rzym–Lublin 1987, cz. 1, s. 391–416.
• Sieg J., Refleksja Soboru nad obecnością Kościoła w świecie współczesnym, w: Kościół w świetle Soboru, red. H. Bogacki, S. Moysa, Poznań 1968, s. 489–518.
• Strzeszewski C., Integralny rozwój gospodarczy, Warszawa 1976.
• Strzeszewski C., Katolicka nauka społeczna, Warszawa 1985.
• Strzeszewski C., Praca ludzka. Zagadnienie społeczno-moralne, Lublin 1978.
• Strzeszewski C., Własność. Zagadnienie społeczno-moralne, Warszawa 1981.
• Svidercoschi G. F., Sobór, który trwa. Kronika, bilans, perspektywy II Soboru Watykańskiego, Kraków 2003.
• Wenzel K., Mała historia Soboru Watykańskiego II, Kraków 2007.
• Wojciechowski M., Między polityką a religią, Warszawa 2010.
• Wojtyła K., U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II, Kraków 2003.
• Zwoliński A., Demokracja, w: Encyklopedia nauczania społecznego Jana Pawła II, red. tenże, Radom 2003, s. 101–105.