Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2019 | 57 | 456-486

Article title

Odpowiedzialność w procesie rozwoju – jaka i czyja?

Content

Title variants

EN
Responsibility in the development process – what and who?

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Inspirację do podjęcia problematyki odpowiedzialności w procesie rozwoju stanowiło kilka przesłanek natury poznawczej i praktycznej, w szczególności jej wyeksponowanie w tytule kluczowego dokumentu nakreślającego średnio- i długofalową wizję rozwojową i politykę państwa, czyli w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. W opracowaniu zredagowanym na podstawie przeglądu bogatej literatury przedmiotu oraz najnowszych dokumentów, zostały zaprezentowane wybrane aspekty tej pojemnej inter- i wielodyscyplinarnej problematyki. Wobec wieloznaczności kategorii odpowiedzialność i związanych z tym trudności interpretacyjnych oraz ewolucji jej powiązań z wolnością i rozwojem za zasadne uznane zostało poprzedzenie zasadniczej części opracowania najogólniejszym stanowiskiem dotyczącym istoty odpowiedzialności i krótką odpowiedzią na dwa pytania: – Czym jest odpowiedzialność? – Jakie są jej powiązania z wolnością? Punkt wyjścia dalszych rozważań stanowi założenie, że rozwój odpowiedzialny musi być udziałem nie tylko rządu i polityków, ale menedżerów i zarządzanych przez nich przedsiębiorstw a także konsumentów i całych wspólnot regionalnych oraz lokalnych. Bez ich zaangażowania trudno bowiem liczyć na skuteczność nawet najlepiej nakreślonej wizji rozwojowej. Za wiodący został uznany układ podmiotowy artykułu, od odpowiedzialności państwa, przez funkcjonariuszy publicznych, środowisko biznesu społecznie odpowiedzialnego do społeczeństwa obywatelskiego i dobra wspólnego. W podsumowaniu, na podstawie przeprowadzonych analiz, nakreślone zostały dość ogólne odpowiedzi na sformułowane we wstępie pytania.
EN
There were several cognitive and practical reasons to address the problem of responsibility in the development process, in particular its displaying in the title of a key document outlining the medium- and long-term developmental vision and policy of the state, in the Strategy for Responsible Development. In the elaboration based on the review of the rich literature on the subject and the latest documents, selected aspects of this capacious inter- and multidisciplinary issues were presented. Due to the ambiguity of the category of responsibility and the related difficulties of interpretation and the evolution of its links with freedom and development, it was considered essential to precede the main part of the study with the most general opinion regarding the nature of responsibility and short answers to two questions: – what is the responsibility? – what are its links with freedom? The starting point for further considerations is the assumption that responsible development must involve not only the government and politicians, but also managers and their enterprises as well as consumers and entire regional and local communities. Without their involvement, it is difficult to count on the effectiveness of even the best-developed developmental vision. The subjective layout of the article, the responsibility of the state, public officials, the socially responsible business community to the civil society and the common good has been recognized as the leading one. In summary, on the basis of the analyses carried out, quite general answers to the questions formulated in the introduction were outlined.

Contributors

  • Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Katedra Makroekonomii i Badań nad Rozwojem
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa we Włocławku Zakład Finansów i Rachunkowości

References

  • Bartkowiak, R. (2008). Historia myśli ekonomicznej. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
  • Bielska-Brodziak, A. (red.). (2011). Odpowiedzialność majątkowa funkcjonariuszy za rażące naruszenie prawa. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer business.
  • Bollier, D. (2014). The Commons. Dobro wspólne dla każdego. Zielonka: Spółdzielnia Socjalna FAKTORIA.
  • Brzeziński, M. (2015). Jaki kapitalizm? Jakie państwo? Schumpeterowska teoria wzrostu gospodarczego a koncepcja inteligentnego państwa (smart state). W: Ekonomia jest piękna? Księga dedykowana profesorowi Jerzemu Wilkinowi, red. Ł. Hardt, D. Milczarek- Andrzejewska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  • Chudziński P., Gorynia M., Słodowa-Hełpa M. (2017). Zarządzanie zasobami wodnymi – wyzwanie nie tylko dla ekonomistów. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, Rok LXXIX, z. 1. DOI: 10.14746/rpeis.2017.79.1.14.
  • Felber, Ch. (2014). Gospodarka dobra wspólnego. Model ekonomii przyszłości, Rzeszów: Wydawnictwo Biały Wiatr.
  • Fiedor, B. (2016). Paradoksy ekonomii. Rozmowy z polskimi ekonomistami, red. G. Konat, T. Smuga. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Filek, Jacek. (2003). Filozofia odpowiedzialności XX wieku, Kraków: Znak.
  • Filek, Jacek. (2010). Życie, etyka, inni: scherza i eseje filozoficzno-etyczne, Kraków: Wydawnictwo Domini.
  • Filek, Jacek. (2010). Życie, etyka, inni: scherza i eseje filozoficzno-etyczne, Kraków: Wydawnictwo Domini.
  • Filek, Janina. (1999). Wolność i odpowiedzialność w działalności gospodarczej. W: Etyka biznesu, gospodarki i zarządzania, red. W. Gasparski, A. Lewicka-Strzałecka, D. Miller, Warszawa: WSHE w Łodzi, Fundacja „Wiedza i Działanie” im. L. Misesa i T. Kotarbińskiego.
  • Filek, Janina. (2002). O wolności i odpowiedzialności podmiotu gospodarującego, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Seria specjalna, Monografie, nr 150.
  • Filek, Janina. (2006). Społeczna odpowiedzialność biznesu. Tylko moda czy nowy model prowadzenia działalności gospodarczej?, Warszawa: Ampress.
  • Filek, Janina. (2009). Czy społeczna odpowiedzialność biznesu jest nową wersją umowy społecznej?, Prakseologia, 149.
  • Filek, Janina. (2014). Rozważania wokół odpowiedzialności bytu zbiorowego, Zarządzanie Publiczne, 3 (29).
  • Filek, Janina. (2015). Wolność i odpowiedzialność w świecie wielkich korporacji. Rozważania wokół pytania: czy wierzymy jeszcze w wolny rynek?, Prakseologia, 157, t. 2, 137–161.
  • Giza, W. (2016). Nowy pragmatyzm Grzegorza W. Kołodki – o poszukiwaniach ekonomii przyszłości. W: Ekonomia przyszłości. Wokół nowego pragmatyzmu Grzegorza W. Kołodko, M. Bałtowski, (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Godłów-Legiędź, J. (2010). Współczesna ekonomia. Ku nowemu paradygmatowi, Academia Oeconomika, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
  • Górniak, J. (2014). Wolność potrzebuje dobrych instytucji. W: Przyszłość wolności. Wymiar krajowy – regionalny – międzynarodowy, s. 235–240, A. Kukliński, J. Woźniak, (red.) Kraków: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Departament Polityki Regionalnej, s. 235–240.
  • Hardin, G. (1998). Extentions of „The Tragedy of the Commons”. Science.
  • Ingarden, R. (2011). O odpowiedzialności i jej podstawach ontycznych, [w:] R. Ingarden, Książeczka o człowieku, Kraków, s. 71–168.
  • Jegorow, D., Gruszecki, L. (2017). Administracja publiczna w potransformacyjnej Polsce – dysfunkcje ograniczające rozwój społeczno-gospodarczy. W: Samorząd terytorialny Polski Wschodniej wobec wyzwań rozwoju regionalnego, red. I. Lasek-Surowiec, Chełm: PWSZ w Chełmie, Chełmskie Towarzystwo Naukowe, s. 82–95.
  • Kleer, J. (2016). Dobra publiczne: wczoraj – dziś – jutro, Biuletyn PTE, 2, s. 4–7.
  • Klimczak, B. (2014). Napięcie między wolnością i odpowiedzialnością w okresie transformacji systemowej w Polsce, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 352, 25 lat gospodarki rynkowej w Polsce, B. Borkowska, (red.), s. 11–23. DOI: 10.15611/pn.2014.352.01
  • Kołodko, G.W. (2014). Nowy pragmatyzm, czyli ekonomia i polityka dla przyszłości, Ekonomista, 2, s. 161–180.
  • Karolczuk, E. (2017). Społeczeństwo obywatelskie w Polsce – kryzys czy nowe otwarcie? Pobrane z: http://krytykapolityczna.pl/file/sites/4/2017/10/.pdf (2018.08.16).
  • Koźmiński, A.K. (2014). Przedsiębiorcze państwo, Ekonomista, nr 2, s. 321–336.
  • Krzysztofek, A. (2015). Rozważania o pojęciu odpowiedzialności, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 401, Ekonomia, J. Sokołowski G. Węgrzyn, M. Rękas, (red.), s. 220–232. DOI: 10.15611/pn.2015.401.20
  • Lec, S.J. (2006). Myśli nieuczesane, Warszawa: Wydawnictwo Noir sur Blanc.
  • Lipowicz, I. (2017). Dobro wspólne, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 3, s. 17–31. DOI: 10.14746/rpeis.2017.79.3.3
  • Lissowska, M. (2008). Instytucje gospodarki rynkowej w Polsce – Institutions for Market Economy. The Case of Poland, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
  • Lotko, E., Zawadzka-Pąk, U.K. (2016), Moralność, przejrzystość i edukacja jako determinanty optymalnego wydatkowania środków publicznych, Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu, nr 4, s. 21–34. DOI: 10.12775/pbps.2016.021.
  • Marx, R. (2009). Kapitał. Mowa w obronie człowieka, Poznań: Wydawnictwo Homo Dei.
  • Mączyńska, E. (2014a). Polska transformacja a kapitalizm inkluzyjny, Mazowsze. Studia Regionalne, 15, s. 13–28.
  • Mączyńska, E. (2014b), System społeczno-gospodarczy – wolność i Ordo [w:] Przyszłość wolności. Wymiar krajowy – regionalny – międzynarodowy, A. Kukliński, J. Woźniak, (red.), Kraków: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Departament Polityki Regionalnej, s. 177–188.
  • Mączyńska, E. (2015a). Kim jest Jean Tirole, Biuletyn PTE, 4, s. 4–5.
  • Mączyńska, E. (2015b). Aksjologiczne niedostatki współczesnej ekonomii [w:] Ekonomia jest piękna? Księga dedykowana profesorowi Jerzemu Wilkinowi, Ł. Hardt, D. Milczarek- Andrzejewska, (red.), Warszawa.
  • Mączyńska, E., Sójka, J. (red.), (2017). Etyka i ekonomia. W stronę nowego paradygmatu, Warszawa: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.
  • Mielcarek, J. (2018). Niski poziom innowacyjności gospodarki i stopy wzrostu PKB – hipoteza głównego czynnika wyjaśniającego, Nierówności społeczne a Wzrost Gospodarczy, 54, s. 123–159. DOI: 10.15584/nsawg.2018.2.9.
  • Mroziewski, M. (2014). Ocena zależności typu klimatu moralnego instytucji administracji publicznej od poziomu rozwoju rozumowania moralnego ich decydentów w aspekcie społecznych oczekiwań, Zarządzanie Publiczne, 4, s. 56–75.
  • NIK o realizacji celów Strategii „Sprawne Państwo 2020”. Pobrane z: https://www.nik. gov.pl/ aktualnosci/nik-o-realizacji-celow-strategii-sprawne-panstwo-2020.html (2018.08.26).
  • Ostrom, E. (2013). Dysponowanie wspólnymi zasobami. Warszawa: Wolters Kluwer business.
  • Palmen, L. (2017). Nadchodzi druga transformacja. Rzeczpospolita 11.07.2017 r.
  • Patrycki, S., Filipek, K. (2010). Transformacja sieciowa funkcji państwa polskiego, Przegląd Socjologiczny, 59/4, s. 125–144.
  • Piontek, B. (2015). Dylematy i wyzwania w wyborze koncepcji rozwoju w procesach transformacji, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 1 (41).
  • Piontek, F. (2015). Wartości w gospodarowaniu potencjałem rozwojowym w procesie transformacji, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 1 (41).
  • Polowczyk, P. (2012). Odpowiedzialność korporacji: indywidualna, dzielona czy zbiorowa?, Zarządzanie Zmianami, 2, s. 40–69.
  • Radzieja, J. (2016). Rodzaje odpowiedzialności w związku z naruszeniem przez jednostki sektora samorządowego przepisów dotyczących wykonywania budżetu lub ich planów finansowych, Nowe Zeszyty Samorządowe. Opinie prawne, Numer specjalny, Wrocław, s. 18–39.
  • Realizacja Celów Zrównoważonego Rozwoju w Polsce. Raport 2018, Pobrane z: https://www.mpit.gov.pl/media/.../Raport_VNR_wer_do_uzgodnien_20180330.pdf (2018.08.16).
  • Realizacja celów Strategii „Sprawne Państwo 2020”. Informacja o wynikach kontroli, 2016, NIK, Warszawa.
  • Regulski, J., Kulesza, M. (2009). Droga do samorządu. Od pierwszych koncepcji do inicjatywy Senatu (1981–1989), Warszawa: Wolters Kluwer business.
  • Rogaczewska, M. (2013). Praktyka życzliwości. O powrót etyczności w życiu społecznym, Więź, 3 (653).
  • Rutkowski, M. (2009). Bank Światowy a poprawianie jakości rządzenia w zmieniającym się świecie. Sytuacja Polski i wyzwania kryzysu gospodarczego, Zarządzanie Publiczne, 3.
  • Salachna, J.M., Tyniewicki, M. (2016). Moralność jako element podejmowania decyzji finansowych w sektorze publicznym, Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu, 3, s. 9–23. DOI: 10.12775/pbps.2016.012.
  • Sedlacek, T. (2012). Ekonomia dobra i zła, Warszawa: Studio Emka.
  • Sen, A. (2002). Rozwój i wolność, Poznań: Zysk i S-ka.
  • Słodowa-Hełpa, M. (2015). Odkrywanie na nowo dobra wspólnego, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 43, s. 7–24. DOI: 10.15584/nsawg.2015.3.1.
  • Słodowa-Hełpa, M. (2013). Rozwój zintegrowany. Warunki, wymiary, wyzwania, Warszawa: Wydawnictwo CedeWu.
  • Spasowska-Czarny, H. (2017). Efektywność administracji publicznej w kontekście sprawności instytucjonalnej państwa, Annales Universitat is Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, VOL. LXIV, 2, Sectio G. DOI: 10.17951/g.2017.64.2.179.
  • Stiglitz, J.E. (2013). Ekonomia sektora publicznego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), (2017). Warszawa.
  • Strategia „Sprawne Państwo 2020”, (2013). Załącznik do uchwały nr 17 Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2013 r., Monitor Polski, pozycja 136. Pobrane z: http://monitorpolski.gov.pl/ mp /2013/136/1
  • Sukiennik, J., Dokurno Z., Fiedor B. (2017). System instytucjonalnej równowagi a proces zmian instytucjonalnych z perspektywy zrównoważonego rozwoju, Ekonomista, 2, s. 121–143.
  • Szonert, Z. (2017). Administracja, jej etyka i pragmatyka służbowa, Toruń: Jagiellońskie Wydawnictwo Naukowe.
  • Sztompka, P. (2016). Kapitał moralny, imperatyw rozwoju społeczeństwa. W: Na jakich wartościach oprzeć rozwój Polski?, red. J. Szomburg, A. Leśniewicz. Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Seria: Wolność i Solidarność, nr 70, s. 19–27.
  • Szumniak-Samolej, J. (2014). Inicjatywy B LAB jako wsparcie w tworzeniu innowacyjnych modeli biznesowych opartych na idei CSR, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 338. DOI: 10.15611/pn.2014.338.17.
  • Schwartländer, J. (2004). Odpowiedzialność jako podstawowe pojęcie filozoficzne. W: Filozofia odpowiedzialności XX wieku. Teksty źródłowe, red. J. Filek. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  • Wilkin, J. (2014). Dlaczego ekonomia straciła duszę?, Biuletyn PTE, 1.
  • Wilkin, J. (2015a). Czy ekonomia może być piękna? Rozważania o przedmiocie i metodzie ekonomii, W: Ekonomia jest piękna? Księga dedykowana profesorowi Jerzemu Wilkinowi, Ł. Hardt, D. Milczarek-Andrzejewska, (red.), Warszawa.
  • Wilkin, J. (2015b). Ekonomia wolności i ekonomia zniewolenia. Kiedy ekonomia sprzyja poszerzaniu ludzkiej wolności a kiedy ją ogranicza, w: Mączyńska E. (red.), Modele społeczno-gospodarcze, Kontrowersje i dylematy, IX Kongres Ekonomistów Polskich, Warszawa: PTE, s. 19–29.
  • Wilkin, J. (2016a). Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania. Humanistyczna perspektywa ekonomii, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Wilkin, J. (2016b). Państwo a gospodarka – fundamentalne współzależności, Biuletyn PTE, 3, s. 20–28.
  • Witkowski, J. (2008). Ewolucja koncepcji rozwoju od końca II wojny światowej do roku 2000, Dialogi o Rozwoju, 2, Koncepcje rozwoju i ich aplikacje, s. 5–26.
  • Woźniak, M.G. (2015). O niektórych problemach współczesnego człowieka, ekonomii i systemów ekonomicznych w kontekście integracji procesów rozwojowych, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 41, s. 195–213.
  • Woźniak, M.G. (2011). Przyszłość może być lepsza. Refleksje na marginesie książki Grzegorza W. Kołodki: „Świat na wyciągnięcie myśli”, Ekonomista, Miscellanea, 1, s. 107–120.
  • Woźniak, M.G. (2016). W kierunku ekonomii zintegrowanego rozwoju. Nadzieje i obawy [w:] Ekonomia przyszłości. Wokół nowego pragmatyzmu Grzegorza W. Kołodko, red. M. Bałtowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Zielińska, L. (2012). Od odpowiedzialności za siebie do współodpowiedzialności, Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym, vol. 15, s. 171–180.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-4c6c8d92-496b-4eb9-bea4-0d75166e80a4
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.