Ludność klucza radzyńskiego w XVIII wieku

• Authors: Mateusz Banach

Title variants

The population of the land holdings in Radzyń Podlaski in the 18th century

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł jest analizą ludnościową terenów znajdujących się w obrębie klucza radzyńskiego w 1742 roku, a więc w momencie wydania Inwentarza miasta Radzynia i klucza radzyńskiego. Skupia się głównie na 45-letnim okresie pomiędzy wspomnianym 1742 a 1787 rokiem, kiedy to prymas Michał Poniatowski zawarł w Spisie ludności Diecezji Krakowskiej także dane dotyczące terenów parafii radzyńskiej. Zakres terytorialny pracy stanowi więc miasto Radzyń i 11 pobliskich wsi. Autor bada nie tylko liczbę ludności, ale również jej skład wyznaniowy i zmiany ilości ich przedstawicieli w czasie. Zawarł też informacje o najczęściej występujących wówczas zawodach. Oprócz dwóch wymienionych powyżej źródeł wykorzystano również takie jak inwentarz miasta z 1799 roku czy tzw. spisy żydowskie, bardzo przydatne przy badaniu wyznawców religii mojżeszowej. Na podstawie zawartych tam danych można zaobserwować systematyczny wzrost liczby Żydów radzyńskich, aż do roku 1765, od kiedy notuje się gwałtowny spadek ich liczebności. Dość bogate informacje na temat ludności katolickiej pozwoliły na analizę zmian jej ilości w obrębie miasta i 8 wsi klucza. Okazuje się, że nie wszystkie miejscowości odnotowały jej wzrost w analizowanym półwieczu. W Kozimrynku nastąpił nawet dość duży jej spadek.

EN

The article constitutes a demographic analysis of the land holdings within the territory of Radzyń Podlaski in 1742, i.a. at the time of the publication of the Inventory of Radzyń Podlaski and the land holdings in Radzyń Podlaski (Inwentarz miasta Radzynia i klucza radzyńskiego). It focuses predominantly on the 45-year period from 1742 to 1787, when the Primate Michał Poniatowski included data on the territories of the Radzyń Podlaski Parish in the Census of the Kraków Diocese. The territorial scope of the work is mostly Radzyń Podlaski and 11 neighbouring villages. The Author examines not only the population figure, but also its religious composition and the changes in the number of representatives of each religion over the course of time. The article also presents the information on the most common jobs of the time. Apart from the two above-mentioned sources, others were also used, such as the Inventory of Radzyń Podlaski of 1799, i.e. the so-called Jewish lists, which were very useful in the studies of the followers of Judaism. The data included in the source enables us to observe the systematic growth in the number of Jews in Radzyń Podlaski until 1765, when a rapid decrease of their number was noted. Detailed information on the Catholic population facilitated the analysis of the quantitive changes within the town and the eight villages of the land holdings. As it turns out, the growth was been observed in all the settlements in the analysed period. In fact, in Kozirynek, quite a big decrease was noted.

Keywords

PL

Radzyń Podlaski; ludność

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Radzyński Rocznik Humanistyczny
• Year: 2014
• Volume: 12
• Pages: 49-59

Contributors

author

Mateusz Banach

References

• S. Jarmuł, Szkice z dziejów Radzynia Podlaskiego i byłego powiatu radzyńskiego, Radzyń Podlaski 1995
• A. Lutostańska, Pałac w Radzyniu Podlaskim. Etapy kształtowania się rezydencji na tle rozwoju przestrzennego miasta „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, t. XXII, z. 3, R. 1977
• T. Semeniuk, Kalendarium parafii Świętej Trójcy w Radzyniu podlaskim oraz dekanatu radzyńskiego, Radzyń Podlaski 2006
• Z. Janeczek, Ignacy Potocki Marszałek Wielki Litewski, Katowice 1992
• J. Rudnicka, Maria z Kątskich Potocka jako tłumaczka Moliera, [w:] Między barokiem a oświeceniem. Nowe spojrzenie na czasy saskie, pod red. K. Stasiewicz i S. Achremczyka, Olsztyn 1996
• K. Gombin, Inicjatywy artystyczne Eustachego Potockiego, Lublin 2009
• Inwentarz miasta Radzynia i Klucza radzyńskiego z roku 1742, wyd. J. Łosowski, Radzyń Podlaski 2007
• J. Muszyńska, Żydzi w miastach województwa sandomierskiego i lubelskiego XVIII wieku: studium osadnicze, Kielce 1998
• Z. Guldon, L. Stępkowski, Spis ludności żydowskiej z 1790 roku, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce”, R. 1986, Nr 3-4
• G. Michalska, R. Zwierzchowski, Ł. Michalski, Radzyń Podlaski. Miasto i Rezydencja, [w:] Radzyń Podlaski. Miasto i rezydencja, pod red. G. Michalskiej i D. Leszczyńskiej, Radzyń Podlaski 2011
• I. Gieysztorowa, Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa 1976
• B. Kumor, Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. I, Kraków 1992
• Spis ludności Diecezji Krakowskiej biskupa Michała Jerzego Poniatowskiego z 1787 roku, wyd. ks. B. Kumor, cz. 1, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, t. XXXV, 1977
• Spis ludności Diecezji Krakowskiej biskupa Michała Jerzego Poniatowskiego z 1787 roku, wyd. ks. B. Kumor, cz. 5 „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, t. XXXIX, 1979