Wielkopolskie działaczki w ruchu narodowo-demokratycznym na terenie Poznańskiego na przełomie XIX i XX wieku.

• Authors: Wyder Grażyna

Title variants

EN

Wielkopolska activists in the national democratic movement in Poznan at the turn of the 19th and 20th centuries.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W trudnej rzeczywistości ustawowych zakazów i sankcji karnych Polki, kierując się poczuciem narodowego obowiązku, podejmowały ryzykowną działalność społeczną, charytatywną i polityczną. Działania te, patrząc z perspektywy historycznej, miały duży wpływ na budzenie świadomości narodowej, a ostatecznie na zwycięski zryw niepodległościowy.

EN

In the harsh realities of prohibitions and penalties in Poland in the late 19th century XIX, Polish women, guided by a sense of national duty, undertook numerous risky social, charitable and political actions. Froma historical point of view, those actions facilitated raising awareness of national identity and contributed to the victorious independence movement.

Keywords

PL

Narodowa Demokracja; partie polityczne; kobiety; Roman Dmowski; Stanisława Niegolewska; Zofia Sokolnicka; Helena Rzepecka; zabór pruski

EN

National Democracy; political parties; woman; Roman Dmowski; Stanisława Niegolewska; Zofia Sokolnicka; Helena Rzepecka; Prussian annexation

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2017
• Issue: 1(2)
• Pages: 48-72

Dates

published

2017-06-30

Contributors

author

Wyder Grażyna

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta betreffend den „Goniec Wielkopolski", Wycinki prasowe Polizei Prasidium, sygn. 7266.
• Archiwum Państwowe w Poznaniu, Polizei Prasidium Posen [Prezydium Policji w Poznaniu], sygn. 3681: Zofia Rzepecka.
• Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, Spuścizna prof. Z. Wojciechowskiego. Notatki Mariana Seydy dla Zygmunta Wojciechowskiego do pracy o historii Ligi Narodowej, spisane w r. 1932, sygn. P.III-8, odpis.
• Archiwum Zarządu Okręgowego ZBOWiD w Poznaniu, sygn. 800, L. Gomolec, Przygotowania do powstania wielkopolskiego.
• Centralne Archiwum Wojskowe, Akta personalne: Zofia Sokolnicka, KN 25.07.1933.
• Materiały Archiwum Rodziny Sokolnickich, Pamiętnik Witolda Sokolnickiego, mps.
• Zbiory Specjalne Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, Akta Towarzystwa Warta, Protokół z[e] zwyczajnego posiedzenia Towarzystwa „Warta" z dnia 2 października 1895, sygn. 1034.
• Zbiory Specjalne Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, Akta Towarzystwa Warta, Protokół z „Pogadanki Pedagogicznej" odbytej dnia 30-go kwietnia [18]97 r. w „Czytelni dla Kobiet", sygn. 1034.
• Zbiory Specjalne Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, Bernard Chrzanowski, Z Towarzystwa Czytelni Ludowych, „Pamiętniki", cz. 1, sygn. 1375/e-IV.
• Zbiory Specjalne Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, Bernard Chrzanowski, Wspomnienie, cz. 1, sygn. 1375/Ia.
• Zbiory Specjalne Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, Brownsford Maria (21 III 1855 w Lubowiczkach pow. Gniezno - 29 X 1924 w Bialczu).
• Cegielska Paulina, Przechadzki po mieście: z moich wspomnień, oprac. i wstęp Przemysław Matusik, seria: „Biblioteka Kroniki Miasta Poznania", Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 1997, ISBN 8390833611.
• Dmowski Roman, Myśli nowoczesnego Polaka, wyd. 12, popr. uzup., Wrocław: Wydawnictwo Nortom, 2002, ISBN 83-85829-14-8.
• Dziennik Polskiego Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu, w grudniu 1918. Aneks: Spis delegatów wszystkich dzielnic zaboru pruskiego, Poznań: Drukarnia i Księgarnia Św. Wojciecha, 1918.
• Kobieta w Sejmie: działalność posłanek Narodowej Organizacji Kobiet: zarys sprawozdania za lata 1919-1927, Warszawa: Nakład Narodowej Organizacji Kobiet, 1928.
• Kozicki Stanisław, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn: Myśl Polska, 1964.
• Kozicki Stanisław, Pamiętnik 1876-1939, oprac., przedmowa i przypisy Marian Mroczko, Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, 2009, ISBN 979-83-7467-014-2.
• Sokolnicka Zofia, O pracy tajnej Towarzystwa Tomasza Zana pod jarzmem pruskim. Kilka wspomnień, seria: „Biblioteka Filomacka", t. 3, Warszawa 1921.
• Alfabet Zofii Sokolnickiej, „Kurier Poznański" 1928, nr 518. Klementowski, ks., Śp. Romana z Gex'sów Rzepecka, „Kurier Poznański" 1918, nr 72.
• Ku uczczeniu śp. Heleny Rzepeckiej, „Kurier Poznański" 1916, nr 118.
• Łebińska M. H., Dziesięciolecie pracy politycznej kobiet w Wielkopolsce, „Kurier Poznański" 1928, nr 518.
• Mowa panny Heleny Rzepeckiej, cz. 2: Zadanie Polki wobec dwóch nowych ustaw, „Głos Wielkopolanek" 1908, nr 9.
• Pierwszy kurs społeczny dla kobiet, „Głos Wielkopolanek" 1908, nr 36.
• [Senior] A., [Dmowski Roman], Początki nowoczesnego obozu narodowego w Polsce, „Myśl Narodowa" 1936, nr 47.
• Sprawozdanie z działalności Ligi w r. 1895/1896, „Niepodległość" 1933, t. 7.
• Sprawozdanie z działalności Ligi Narodowej od 1 lipca 1903 do 1 lipca 1904, „Niepodległość" 1934, t. 10.
• Sprawozdanie za rok 1900-1901, „Niepodległość" (styczeń 1934 - czerwiec 1934), t. 9.
• Walny wiec kobiet w Poznaniu, cz. 1, „Kurier Poznański" 1908, nr 112; cz. 2, „Kurier Poznański" 1908, nr 113.
• Walny wiec kobiet w Poznaniu, 12 maja 1908 r., „Dziennik Poznański" 1908, nr 109.
• Z Archiwum Zofii Sokolnickiej. W dziesięciolecie Traktatu Wersalskiego, „Kurier Poznański" 1929, nr 294.
• Czyżowski Tadeusz, Wincenty. Lutosławski (1863-1954) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 18, red. Emanuel Rostworowski, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973.
• Dembski Krzysztof, Wielkopolska w początkach II Rzeczypospolitej, Zagadnienia prawnoustrojowe, Poznań 1972.
• Dworecki Zbigniew, Poznańskie i Piłsudski, seria: „Wielkopolska", Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2008, ISBN 9788371774850.
• Halczak Bohdan, Towarzystwo Tomasza Zana w latach 1899-1914, Zielona Góra: WSP, 1996, ISBN 838683207X.
• Hulewicz Bohdan, Wielkie wczoraj w małym kręgu, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1968.
• Jakóbczyk Witold, Prasa w Wielkopolsce (1859-1918) [w:] Prasa polska w latach 1864-1918. Historia prasy polskiej, red. Jerzy Łojek, Warszawa: PWN, 1976.
• Jakóbczyk Witold, Sytuacja społeczno-polityczna w Poznańskiem na przełomie XIX i XX wieku [w:] Wydarzenia wrzesińskie w roku 1901, red. Zdzisław Grot, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1964.
• Kaczmarek Zygmunt, Sokolnicka Zofia [w:] Wielkopolski Słownik Biograficzny, red. Antoni Gąsiorowski, Warszawa-Poznań: PWN, 1981.
• Karwat Janusz, Od idei do czynu: myśl i organizacje niepodległościowe w Poznańskiem w latach 1887-1919, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002, ISBN 8371770855.
• Kras Janina, Wyższe kursy dla kobiet im. A. Baranieckiego w Krakowie 1968-1924, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1927.
• Drogi kobiet do polityki (na przestrzeni XVIII-XXI wieku), red. Teresa Kulak, Małgorzata Dajnowicz, Wrocław: Wydawnictwo Chronicon, 2016, ISBN: 788394616625.
• Marczewski Jerzy, Narodowa Demokracja w Poznańskiem 1900-1914, Warszawa: PWN, 1967.
• Marian Kiniorski [w:] Ziemianie polscy XX w. Słownik biograficzny, t. 2, red. Janina Leskiewiczowa, Warszawa 1994.
• Męczyńska Katarzyna, Romana Rzepecka, jej córki i gosposia, „Kronika Miasta Poznania" 2011, nr 1.
• Molik Witold, Z badań nad studiami uniwersyteckimi Wielkopolanek na przełomie XIX i XX wieku [w:] Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, t. 2, cz. 2, red. Anna Żarnowska, Andrzej Szwarc, Warszawa: DIG, 1992, ISBN 8385490248.
• Parlament Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1927, red. Henryk Mościcki, Włodzimierz Dzwonkowski, Warszawa: Wyd. Lucjan Złotnicki, 1928.
• Perkowska Urszula, Studentki Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1894-1939. W stulecie immatrykulacji pierwszych studentek, Kraków: Secesja, 1994, ISBN 8386077514.
• Rzepecka Helena, Ojczyzna w piśmie i pomnikach, t. 2, Poznań: Drukarnia „Dziennika Poznańskiego", 1911.
• Serwatka Bernadeta, Zofia Sokolnicka - nauczycielka i działaczka społeczna (1878-1927), praca mag., Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 1993.
• Słowiński Lech, Działalność oświatowa i społeczna Heleny Rzepeckiej (1863-1916) [w:] Lech Słowiński, Będziem Polakami: studia z dziejów edukacji narodowej w Wielkim Księstwie Poznańskim, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1995.
• Słowiński Lech, Helena Rzepecka [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 34, red. Emanuel Rostworowski, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992-1993.
• Słowiński Lech, Z dziejów walki o tożsamość narodową pod pruskim zaborem. Działalność oświatowa i społeczna Heleny Rzepeckiej (1863¬1916), „Kronika Miasta Poznania" 1994, nr 3/4.
• Trzeciakowski Lech, Pod pruskim zaborem 1850-1918, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973.
• Wyder Grażyna, Pamięć o Powstaniu Wielkopolskim w relacjach jego uczestniczek [w:] Pamięć historyczna kobiet, red. Marek Przeniosło, Katarzyna Sierakowska, Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, 2009.
• Wyder Grażyna, Z dziejów walki o tożsamość narodową - tajne stowarzyszenie Kobiet „Warta" [w:] Polacy - Niemcy - Pogranicze. Studia Historyczne, red. Grażyna Wyder, Tomasz Nodzyński, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2006.
• Wyder Grażyna, Szli wtedy wszyscy.... Powstanie wielkopolskie w przekazach jego uczestniczek, „Kronika Miasta Poznania" 2011, nr 1.
• Wyder Grażyna, Żeński ruch skautowski w Poznańskiem w relacjach jego organizatorek i uczestniczek w latach 1912-1918, „Studia Zachodnie" 2011, t. 13, ISSN 1428-0663.

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2017.01.02.03