Islam - czynnik wzmacniający czy osłabiający nacjonalizm arabski. Na przykładzie państw Maghrebu

• Authors: Maciej Płonowski

Title variants

EN

Islam - Strenghten or Weaken Factor of Arab Nationalism. On an Example of Maghreb Countries

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Since the very beginning mutual relations between Islam and the Arabs were ambiguous. Some of the inherent Arab values were reinforced by Islam, others were questioned. Over the ages their reciprocal influences had the impact on all of the aspects of the Arab in general, and the Maghrebian in particular, reality. Political and social theories and their practical implementation, Arab nationalism and panislamism, were shaped accordingly. Taking into account all the variety of different factors influencing Arab nationalism (ethnicity and local identities, colonial history, state identities, etc.) the article focuses on the relations between Arab nationalism and Islam in the Maghreb states. At the beginning it tries to determine the definition of the Arabs. Afterwards, it analysis the relations between the Arab and the Muslim identities. Finally, to establish the reinforcing or the weakening impact of Islam on the Arab nationalism in practice, the writer goes through the different stages of the Arab and Maghreb history, showing how the Pan-Arabic and Pan-Islamic theories were getting and losing their support, cooperating and competing with each other, proving how bad it was both, for the religion and for the politics, that Islam became so engaged in the policy making processes. The final idea is that, since many decades these are the state identities, state nationalism for example, which become more and more influential source of reference for all kinds of political and social movements, including Arab nationalism.

Keywords

EN

Islam; Arab nationalism; Maghreb

• Publisher: Instytut Nauk Politycznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Forum Politologiczne
• Year: 2006
• Volume: 4 - Islam we współczesnej Afryce
• Pages: 235-278

Contributors

author

Maciej Płonowski

• Instytut Studiów Politycznych PAN

References

• Ajami F., Szejkowie myśliciele, terroryści, tłum. M. M. Dziekan, Warszawa 2002.
• Ajami F., The End of Pan-Arabism, „Foreign Affairs", Vol. 57, No. 2, Winter 1978/1979.
• Arabowie. Słownik encyklopedyczny, red. M. M. Dziekan, Warszawa 2001.
• Babiński G., Religia i tożsamość narodowa - zmieniające się relacje, w: Religia i kultura w globalizującym się świecie, red. M. Kempny G. Woroniecka, Kraków 1998.
• Bessarabski N., Islamisme et arabisme, deux ideologies politiques de reference, w: L'Etat du Maghreb, pod. red. De Camille et Yves L'acoste, Paris.
• Burgat F., L'islamisme au Maghreb. La voix du Sud, Paris 1995. Carré O., Le nationalisme arabe, Paris 1993. Carré O., Islam mondialisé, Paris 2002.
• Chabry L., Identitiés et stratégies politiques dans le monde arabo-musulman, Paris 2001.
• Corm G., La Méditerranée, espace de conflit, espace de rêve, Paris 2001.
• Dziekan M. M., Jedna Księga, wiele wspólnot, „Więź", marzec 2003, nr 3.
• Ellyas A. B., L'allegeance du monde arabe, w: Le Maghreb après le 11 septembre, red. R. Leveau, K. Mohsen-Finan, Paris, Octobre 2002.
• Frégosi F., Les rapports entre l'islam et l'État en Algérie et en Tunisie: de leur revalorisation à leur contestation, w: L'État de droit dans le monde arabe, red. A. Mahiou, Paris 1997.
• Gellner E., Narody i nacjonalizm, tłum. T. Hołówka, Warszawa 1991.
• Ghannouchi R., De l'arabisme à l'islamisme, w: L'islamisme en face, red. F. Burgat, Paris 1995.
• Hourani A., Historia Arabów, tłum. J. Danecki, Gdańsk 2003.
• Julien Ch-A., L'Afrique du Nord en marche. Algerie-Tunisie-Maroc 1880-1952, Paris 2002.
• Kepel G., Święta wojna. Ekspansja i upadek fundamentalizmu muzułmańskiego, tłum. K. Pachniak, Warszawa 2003.
• Koran, tłum. J. Bielawski, Warszawa 1986.
• Kramer M., The rise and fall of Arab nationalism, www.geocities.com/martinkramerorg/ArabNationalism.htm, 25.10.2004.
• Lacoste Y., Le Grand Maghreb, un vaste ensemble géopolitique, w: L'État du Maghreb, red. C. de Lacoste-Dujardin, Y. Lacoste, Paris 1991.
• Laurens H., Le rêve brisé de l'unité arabe, „L'Historie" Janvier 2003, nr 272. Lemarchand P., Atlas Géopolitique du Moyen-Orient et du Monde Arabe, Paris 1994.
• Mellon J. G., Pan-Arabism, Pan-Islamism and Inter-State Relations in the Arab World, „Nationalism and Ethnic Politics" Vol. 8. No. 4. Winter 2002.
• Mrozek-Dumanowska A., Współczesny ruch odnowy islamu. W poszukiwaniu własnej tożsamości kulturowej, Warszawa 2004.
• Ramadan T., Les terroristes ont trahi l'islam, „L'Histoire" Decembre 2001, nr 260.
• Rodinson M., Les Arabes, Paris 1983.
• Taheri A., Islam et democratie: un pari impossible?, „Politique International" 2003, nr 100.
• The Oxford Encyclopedia of the Modern Islamic World, red. J. Esposito, Vol. 1-4, New York - Oxford 1998.
• Vermeren P., Histoire du Maroc depuis indépendence, Paris 2002.
• Watt M. W., Umayyad Caliphate, w: The Oxford Encyclopedia of the Modern Islamic World, red. J. Esposito, Vol. 4, New York - Oxford 1998.
• Zeghal M., S'éloigner, se rapprocher: la gestion et le contrôle de l'islam dans la république de Bourguiba et la monarchie de Hassan II, w: Monarchies arabes. Transitions et dérives dynastiques, red. R. Leveau, A. Hammoudi, Paris 2002.