Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


Journal

2016 | 4 | 567-582

Article title

Składka zdrowotna jako procent dochodu a solidaryzm: założenia i doświadczenia

Title variants

EN
Health Insurance Based on Payroll Tax and the Solidarity Principle: Assumptions and Experience
RU
Отчисления на медицинское страхование как процент от дохода и солидаризм: предпосылки и опыт

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
W modelu ochrony zdrowia obowiązującym w Polsce i w Niemczech składka zdrowotna naliczana jako procent od dochodu osoby ubezpieczeniowej (payroll tax) jest uznawana za podstawowe narzędzie realizacji zasady solidaryzmu społecznego w tej dziedzinie. W praktyce jednak wykorzystanie tego instrumentu nie gwarantuje ani równego dostępu wszystkich obywateli do świadczeń publicznej służby zdrowia, ani sprawiedliwego rozkładu ciężaru finansowego związanego z jej utrzymaniem, zgodne ze zdolnościami płatniczymi poszczególnych osób i rodzin. Wiele odstępstw od zasady solidarności odnajdujemy w niemieckim systemie ubezpieczeń zdrowotnych, które wyłączają wiele grup społecznych z partycypacji w finansowaniu publicznej opieki zdrowotnej. Kumulacja tych wyłączeń może prowadzić nawet do odwrotnej redystrybucji dochodów, tj. mniejszego obciążenia składką gospodarstw domowych uzyskujących wyższe dochody. Podobne wyłączenia i przejawy odwrotnej redystrybucji występują również w systemie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego obowiązującym w Polsce. Ponadto składka od dochodu uzależnia finansowanie opieki zdrowotnej od bieżącej sytuacji gospodarczej, motywuje do zastępowania regularnych stosunków pracy przez formy zatrudnienia nieobciążone daninami publicznymi (praca na czarno, umowy śmieciowe) i nie gwarantuje stabilności finansowej powszechnej opieki zdrowotnej w starzejącym się społeczeństwie. Autor uważa, że system powszechnej opieki zdrowotnej powinien być uwolniony od zadań związanych z redystrybucją dochodów, a jego finansowanie należałoby oprzeć na równej składce płaconej przez wszystkich obywateli.
EN
In the health care model prevailing in Poland and Germany, the health insurance fee, withdrawn as percent of the income earned (payroll tax), is treated as the basic tool for the implementation of the principle of social solidarity in the health domain. In practice, the use of this instrument does not guarantee equal access of all the citizens to public health services, nor does it divide fairly the financial burden connected with them, in accordance with the payment abilities of individual households and persons. Many deviations from the solidarity principle may be found in the German system of health insurance, which excludes many social groups from the participation in financing of the public health care. Cumulation of such exemptions can even lead to a reversed income redistribution, with lower insurance burden imposed on rich households. Similar exclusions and examples of inverse redistribution can be found in the health care system existing in Poland. Moreover, insurance fee based on income makes financing of the health care dependent on current economic activity, encouraging substitution of regular work contracts by non-taxed working arrangements (illegal, non-registered jobs and “junk work” agreements), and it does not assure financial stability of the health care system in the ageing society. The author maintains that the universal health care system should be freed from the tasks related to income redistribution, and its financing should be based on equal per capita contribution paid by all citizens.
RU
В модели охраны здоровья, действующей в Польше и в Германии, отчисления на медицинское страхование рассчитываются как процент от дохода застрахованного лица (payroll tax). Такой подход признается в качестве основного инструмента осуществления принципа социального со- лидаризма в этой области. Однако на практике использование этого инструмента не гарантирует ни равного доступа всех граждан к услугам публичной службы здравоохранения, ни справед- ливого распределения финансовой нагрузки, связанной с ее содержанием, пропорциональной финансовым возможностям отдельных лиц и семей. Многочисленные отклонения от принципа солидарности можно найти в немецкой системе медицинского страхования, где многие социаль- ные группы освобождены от участия в финансировании публичной системы здравоохранения. Попадание под несколько таких исключений может вести даже к обратному перераспределению доходов, когда домашние хозяйства с высокими доходами платят пропорционально меньше. По- хожие исключения и проявления обратного перераспределения имеют место также в системе всеобщего медицинского страхования в Польше. Кроме того, пропорциональное отчисление от дохода ведет к прямой зависимости финансирования охраны здоровья от текущей экономиче- ской ситуации, стимулирует уход в серую зарплату и такие формы занятости, при которых нет отчислений в фонд медицинского страхования. Все это не гарантирует финансовой стабильности системы здравоохранения в стареющем обществе. Автор считает, что система здравоохранения должна быть освобождена от задач, связанных с перераспределением доходов, а ее финансиро- вание следовало бы базировать на равных взносах, уплачиваемых всеми гражданами.

Journal

Year

Issue

4

Pages

567-582

Physical description

Contributors

  • Dr hab. Christoph Sowada – Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

References

  • Aldridge A., Rynek, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2006.
  • Bohrmann T., Organisierte Gesundheit. Das deutsche Gesundheitswesen als sozialethisches Problem, Duncker & Humblot, Berlin 2003.
  • Bundesministerium für Gesundheit, Daten des Gesundheitswesens 2015, Berlin 2015 (oraz wydania wcześniejsze).
  • Bundesministerium für Gesundheit und Soziale Sicherung, Nachhaltigkeit in der Finanzierung der sozialen Sicherungssysteme, Bericht der Kommission, Berlin 2003.
  • Chałupczak G., Ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech i w Polsce. Analiza prawno-porównawcza, Oficyna Wydawnicza Verba, Lublin 2006.
  • Epstein R.A., Taxation, Regulation and Confiscation, „Osgoode Hall Law Journal” 1982, nr 20, (polski przekład – Opodatkowanie, regulacja, konfiskata, w: Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów. Wybór tekstów L. Balcerowicz, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Warszawa 2012.
  • Finansowanie ochrony zdrowia w Polsce. Zielona Księga II, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków 2009.
  • Freytag A., Risikodifferenzierung in der Krankenversicherung, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden 2005.
  • Friedman M., Capitalism and Freedom, University of Chicago Press, Chicago 1962.
  • Friedman M. i R., Wolny wybór, Wydawnictwo Aspekt, Sosnowiec 2006.
  • Golinowska S., Hengstenberg P., Żukowski M., Diversity and Commonality in European Social Policies: The Forging of European Social Model, Wydawnictwo Naukowe Scholar i Friedrich-Ebert-Stiftung, Warszawa 2009.
  • v. Hayek F.A., Law, Legislation, and Liberty, Rules and Order, t. 1, University Chicago Press, Chicago 1973.
  • Herder-Dorneich P., Ökonomische Theorie des Gesundheitswesens, Nomos Verlagsgesellschaft Baden-Baden 1994.
  • Holly R., Michelson K., Risk Adjustment as a Principle and Tool of the Social Change in Health Care Systems: From “Passive” to “Active” Adjustment, „Journal of Health Policy, Insurance and Management” 2011, nr 8/1.
  • Kelly D., A Life of One’s Own: Individual Rights and the Welfare State, Washington 1998 (przekład polski:
  • Opodatkowanie, regulacja, konfiskata, w: Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów. Wybór tekstów L. Balcerowicz, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Warszawa, 2012.
  • Kifmann M., Nell M., Fairer Systemwettbewerb zwischen gesetzlicher und privater Krankenversicherung, „Perspektiven der Wirtschaftspolitik” 2014, nr 15(1).
  • Metz K.H., Die Geschichte der sozialen Sicherheit, Kohlammer Verlag, Stuttgart, 2008.
  • Mitschke J., Steuer- und Transferordnung aus einem Guß, Nomos Verlagsgesellschaft Baden-Baden 1985.
  • Narodowy Fundusz Zdrowia, Sprawozdanie z działalności Narodowego Funduszu Zdrowia za rok 2014, Warszawa 2015 (oraz wydania wcześniejsze).
  • Oettle K., Zusammenhänge zwischen Marktöffnungen und Regulierungen im Gesundheitswesen im Hinblick auf den Bürger (Thesen), w: Liberalisierung im Gesundheitswesen, red. G.E. Braun, F. Schulz-Nieswandt, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden 2006.
  • Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
  • Petersen H.-G., Finanzwissenschaft II, Kohlhammer Verlag, Stuttgart i in., 1988.
  • Petersen H.-G., Pros and Cons of a Negative Income Tax, Finanzwissenschaftliche Diskussionsbeiträge, No. 2, Wirtschafts- und Sozialwissenschaftliche Fakultät der Universität Potsdam, 1995.
  • Smith V.L., Racjonalność w ekonomii, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2013 (oryginał 2008).
  • SVR (Sachverständigenrat zur Begutachtung der gesamtwirtschaftlichen Entwicklung), Staatsfinanzen konsolidieren – Steuersystem reformieren, Jahresgutachten 2003/04, http://www.sachverstaendigenrat-wirtschaft.de/fileadmin/dateiablage/download/gutachten/03_ges.pdf. (dostęp 10.05.2014).
  • Sowada C., Grundversorgung mit Gesundheitsleistung in einer Krankenversicherung, Verlag P.C.O., Bayreuth 2000.
  • Sowada C., Starzenie się człowieka i starzenie się populacji. Podział odpowiedzialności za skutki finansowe w systemie opieki zdrowotnej, „Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie” 2011, t. 9, nr 1.
  • Sowada C., Łączenie solidaryzmu z wolnością w ubezpieczeniach zdrowotnych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013.
  • Szumlicz T., Podmiotowość w zarządzaniu zmianą systemu ochrony zdrowia, ZP „Gutgraf”, Warszawa 2007.
  • Vaubel R., Sozialpolitik für mündige Bürger: Optionen für eine Reform, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden 1990.
  • van de Ven W.P.M.M., Risk Adjustment and Risk Equalization: What Needs to Be Done? „Health Economics, Policy and Law” 2011, nr 6(1).
  • van de Ven W.P.M.M., Ellis R.P., Risk Adjustment in Competitive Health Plan Markets, w: Handbook of Health Economics, red. A.J. Culyer, J.P. Newhouse, t. 1A, Elsevir North Holland, Amsterdam 2005.
  • Vrangbæk K., Towards a Typology for Decentralization in Health Care, w: Decentralization in Health Care, red. R.B. Saltman, V. Bankauskaite, K. Vrangbæk, Open University Press, Berkshire 2007.
  • Wille E., Reformoptionen der Beitragsgestaltung in der gesetzlichen Krankenversicherung, „Gesundheit und Gesellschaft” 2002, nr 2(3).
  • Włodarczyk W.C., Polityka zdrowotna w społeczeństwie demokratycznym, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków 1996.
  • Wojciechowski M., Moralna wyższość wolnej gospodarki, Wydawnictwo PROHIBITA, Warszawa 2008.
  • Zweifel P., Eisen R., Versicherungsökonomie (wyd. 2), Springer Verlag, Berlin 2003.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-4d17479a-e945-4b41-912c-8112e01f14c0
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.