Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


Journal

2013 | 1(4) | 38-63

Article title

Etnografia/animacja/sztuka. Obrona metodologiczna

Authors

Selected contents from this journal

Title variants

EN
Ethnography/Animation/Art. A Methodological Defense

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
W tekście staram się odpowiedzieć na pytanie, jak wprowadzać elementy działania za pomocą sztuki w środowiskach wiejskich, często peryferyjnych, nie budując jednocześnie pozycji wyższości i dominacji. Przedstawiam projekt animacyjny Prolog. Nierozpoznane wymiary rozwoju kulturalnego z roku 2011, a następnie jego rozwinięcie Etnografia/Animacja/Sztuka z 2012 roku, który od kilku lat prowadzimy wraz z całym zespołem animatorów, artystów i etnografów w wioskach w okolicach Szydłowca, w miejscach dotkniętych na dużą skalę nieopłacalnością drobnego rolnictwa i lokalnym, niekończącym się bezrobociem. Pokazuję, jak badania etnograficzne stopniowo ugruntowują i ubogacają animację oraz jak animacja kultury tworzy jednocześnie sytuacje badawcze, w których rzeczywistość etnograficzna staje się „gęsta”, staje się aktualnym widowiskiem i dynamicznym działaniem kulturowym. Staram się pokazać, jak etnografia w połączeniu z działaniami animacyjnymi stwarza warunki, by ujawniło się to, co bardzo istotne w życiu tych społeczności – niejawny wymiar ich twórczego działania i ich oddolną, spontaniczną samoorganizację. Buduję w ten sposób metodologiczną perspektywę działania w kulturze, której celem jest nie tyle wywołanie „mechanicznych” efektów i zmiany społecznej, ile stworzenie wspólnego, kulturotwórczego wydarzenia o nieprzewidywalnych i emergentnych rezultatach.
EN
The purpose of my text is to answer the question: how to introduce elements of the art to rural areas, without establishing at the same time relations of superiority and domination. To this, I reconstruct project Prologue. Unrecognized dimensions of cultural development from 2011, and then its extension, Ethnography/Animation/Art, from 2012. Both projects were led by a team of animators, artists, and ethnographers in the villages in the vicinity of Szydlowiec, in areas of unprofitable, small-scale agriculture, affected by local, permanent unemployment. Ethnographic research gradually enrich and ground animation, while animation brings about quasi-experimental research situations, in which ethnographic reality becomes “thick” and dynamic. I try to show how ethnography combined with animation reveals what is the most important in the life of the community – an implicit dimension of creative work, bottom-up, spontaneous self-organization. It is in this way that a new methodological perspective on action comes about. Its aim is not so much to induce “mechanical” social change as to construct common, creative event with unpredictable and emergent effects.

Journal

Year

Issue

Pages

38-63

Physical description

Contributors

  • Uniwersytet Warszawski; Wydział Historyczny; Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej

References

  • Alexander Bryant Keith 2009. Etnografia performatywna. Odgrywanie i pobudzanie kultury, tłum. Ł. Marciniak, [w:] Metody badań jakościowych, t. 1, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Binder Thomas 2005. Between Estrangement and Familiarization: Co-Constructing Images of Use and User in Collaborative Design, [w:] Design Spaces, red. Th. Binder, M. Hellström, Edita Publishing, Kopenhaven.
  • Carr W. 2010. Filozofia, metodologia i badania w działaniu, tłum. K. Liszka, [w:] Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, red. H. Červinkowá, B. D. Gołębniak, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
  • Crehan Kate 2011. Community art. An Anthropological Perspective, Berg Publishing, Oxford.
  • Červinkowá Hana, red. 2010. Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Warszawa.
  • Fischer-Lichte Erika 2008. Estetyka performatywności, tłum. M. Borowski, M. Sugiera, Księgarnia Akademicka, Kraków.
  • Foster Hal 2012. Powrót Realnego. Awangarda u schyłku XX wieku, tłum. M. Borowski i M. Sugiera, Universitas, Kraków.
  • Gandhi Leela. 2008. Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, tłum. J. Serwański, posł. E. Domańska, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  • Godlewski Grzegorz. 2002. Animacja i antropologia, [w:] Animacja kultury. Doświadczenie i przyszłość, red. G. Godlewski, I. Kurz, A. Mencwel, M. Wójtowski, Instytut Kultury Polskiej UW, Warszawa.
  • Godlewski Grzegorz, red. 2002. Animacja kultury. Doświadczenie i przyszłość, Instytut Kultury Polskiej UW, Warszawa.
  • Godlewski Grzegorz. 2005. Potężne zbiorniki znaczeń, wywiad z Grzegorzem Godlewskim, „Op.cit.” 2005, nr 24–25, s. 6–7.
  • Grotowski Jerzy. 1972. Święto, „Odra” 1972, nr 6, s. 47–51.
  • Hastrup Kirsten. 2006. O ugruntowywaniu się światów – podstawy empiryczne antropologii, tłum. M. Bucholc, [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, red. M. Kempny, E. Nowicka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Hastrup Kirsten. 1998. Poza antropologią. Antropolog jako przedmiot przedstawienia dramatycznego, tłum. G. Godlewski, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty” 1998, nr 2, s. 20–28.
  • Jabłońska Elżbieta. 2011. Łagodna przewrotność – oto mój ideał, z Elżbietą Jabłońską rozmawia Emilia Iwanciw, [w:] Nadzwyczaj nieudane dzieło, katalog wystawy E. Jabłońskiej, Galeria Sztuki w Olsztynie/Bunkier Sztuki Kraków.
  • Kuroń Danuta. 2009. Czy autonomiczne organizacje społeczne są nam potrzebne? http://www.krytykapolityczna.pl/Opinie/Kuron-Czy-autonomiczneorganizacje-spoleczne-sa-potrzebne/menu-id-197.html;dostęp: 15.12.2011.
  • Kurz Iwona. 2008. Lokalnie. Community arts/animacja kultury, Instytut Kultury Polskiej UW, Warszawa.
  • Kwiatkowska Olga. 2007. Lucim, czyli konsekwencje pewnego projektu, [w:] Zaangażowanie czy izolacja? Strategie społecznej egzystencji humanistów, red. J. Kowalewski, W. Piasek, Wyd. UWM/Colloquia Humaniorum, Olsztyn.
  • Leavy Partricia. 2009. Method Meets Art. Arts-Based Research Practice, Guilford Press, New York.
  • Liep J., red. 2001. Locating Cultural Creativity, Pluto Press, London.
  • Marcus George E. 1995. Ethnography in/of the Word System: The Emergence of Multi-Sited Ethnography, „Annual Review of Anthropology” 1995, nr 24, s. 95–117.
  • Marcus George E. 2003. Użyteczność kategorii uczestnictwa w zmieniających się kontekstach antropologicznych badań terenowych, tłum. J. Jaxa-Rożen, [w:] Clifford Geertz. Lokalna lektura, red. M. Brocki, D. Wolska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  • Matarasso Francois. 2009. Pośród natężonego ruchu. Istota włączenia w kulturę, „Kultura Współczesna» 2009, nr 4, s. 23–31. .
  • Mencwel Andrzej. 2009. Etos lewicy. Esej o narodzinach kulturalizmu polskiego, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Mencwel Andrzej. 2006. Wyobraźnia antropologiczna. Próby i studia, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
  • Michalski Ryszard, Pruska Violetta. 2010. Wędrowcy ziemi Nod…, z Ryszardem Michalskim i Violettą Pruską rozmawia Barbara Markowska, [w:] „Po co pamiętać razem?”. Praktyki pamięci a kultura obywatelska kobiet w gminie Stare Juchy i w powiecie ełckim, red. B. Markowska, Collegium Civitas, Warszawa.
  • Morawski J., Morawska I. (reż.). 2010. Czekając na sobotę (film), prod. Polska.
  • Mosse David. 2006. Anti-social anthropology? Objectivity, objection, and the ethnography of public policy and professional communities. “Journal of the Royal Anthropological Institute” 2006, nr 12, s. 935–956.
  • Ptak Anna. 2008. Community arts. Wprowadzenie do idei, [w:] Lokalnie. Community arts/ animacja kultury, red. I. Kurz, Instytut Kultury Polskiej UW, Warszawa.
  • Rapport Nigel. 2010. Apprehending Anyone. The Non-Indexical, Post-Cultural and Cosmopolitan Human Actor, „Journal of Royal Anthropological Institute” 2010, nr 1, s. 84–101.
  • Reason Peter, Torbet William. 2010. Zwrot działaniowy. Ku transformacyjnej nauce społecznej, [w:] Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, red. H. Červinkowá, B. D. Gołębniak, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
  • Reksnis DorotaSztuka (hasło), [w:] Teraz! Animacja kultury, Stowarzyszenie Katedra Kultury, Warszawa.
  • Rogozińska Anna. 2009. Animacja kultury a zmiana społeczna w kontekście community arts i community cultural development, „Kultura Współczesna” 2009, nr 4, s. 90–102.
  • Scheper-Hughes Nancy. 2010, Prymat etyki. Perspektywa walczącej etnografii, tłum. K. Liszka, [w:] Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane,red. H. Červinkowá, B.D. Gołębniak, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
  • Scott James C. 1990. Domination and the Arts of Resistance. Hidden Transcripts, Yale University Press, New Haven.
  • Skąpski Łukasz. 2009. Maszyny. „Samy” z Podhala, Fundacja Sztuk Wizualnych, Kraków.
  • Svašek Maruska. 2007. Anthropology, Art and Cultural Production, Pluto Press, London.
  • Tax Sol. 2010. Projekt Lisy, tłum. A. Kościańska i M. Petryk, [w:] Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, red. H. Červinkowá, B.D. Gołębniak, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
  • Teraz! Animacja kultury, bd., Stowarzyszenie Katedra Kultury, Warszawa.
  • Turner Victor Witter. 2005. Od rytuału do teatru. Powaga zabawy, tłum. M. i J. Dziekanowie, Oficyna Wydawnicza „Volumen”, Warszawa.
  • Wasilewski Jacek. 2012. Jesteśmy potomkami chłopów, z prof. Jackiem Wasilewskim rozmawia Marta Duch-Dyngosz, „Znak” 2012, nr 684, s. 14–17.
  • Willis Paul. 2005. Wyobraźnia etnograficzna, tłum. E. Klekot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  • Wright Chris, Schneider Arnd. 2010. Between Art and Anthropology. Contemporary Ethnographic Practice, Berg Publishing, Oxford.
  • Wright Chris, Schneider Arnd. 2006. Contemporary Art and Anthropology, Berg Publishing, Oxford.
  • Żmijewski Artur. 2007. Stosowane sztuki społeczne, „Krytyka Polityczna” 2007, nr 11–12, s. 14–24.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-4d5378eb-33ee-4b3d-ae01-62a631101d11
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.