Poznanie turystyczne jako element ochrony wartości dziedzictwa kultury

• Authors: Nowicki Rafał G.

Title variants

EN

Tourist cognition as an element of the protection of cultural heritage value

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Przedmiotem niniejszych rozważań jest zagadnienie społecznej ochrony dziedzictwa kulturowego jako obszaru potencjalnego oddziaływania turystyki. Cel artykułu koncentruje się wokół ukazania edukacyjnego potencjału praktyk poznania turystycznego i ich roli w budowaniu więzi z dziedzictwem kulturowym. Autor w oparciu o literaturę przedmiotu oraz obserwacje uczestniczące rozpatruje intelektualny i emocjonalny kontekst tej specyficznej relacji pomiędzy poznaniem a ochroną. Główny wątek dociekań dotyczy specyfiki zachowań turystów w spotkaniu z dziedzictwem kulturowym i edukacyjnych implikacji tegoż spotkania, które w rezultacie umożliwiają refleksyjną postawę względem reliktów przeszłości, pozwalając na kształtowanie zachowań sprzyjających ochronie wytworów dawnej kultury. Zważywszy na masowość podróży turystycznych w świecie zachodnim, poznanie turystyczne pomimo wielu niedoskonałości i ograniczoności wydaje się odgrywać żywotną rolę w procesie społecznej ochrony reliktów przeszłości. Szczególne znaczenie ma tutaj emocjonalna strona poznania, co potwierdza tezę, że to emocje otwierają drogę do rozumienia i stymulacji postaw ludzi w procesie społecznej reprodukcji dziedzictwa.

EN

The subject of this article is the issue of the social protection of cultural heritage as a sphere of the potential influence of tourism. The objective is to show the educational potential of tourist cognition practices and their role in creating bonds with cultural heritage. The author analyses the intellectual and emotional aspects of this specific relationship between cognition and protection based on the literature on this subject and his own observations. The main subject of consideration is the specific behaviour of tourists coming into contact with cultural heritage and the educational outcomes of that contact, which enable adopting a reflective attitude towards the relics of the past and thus enable shaping behaviours favourable to the protection of cultural property. Taking into account the prevalence of tourism in the West, tourist cognition, despite its many imperfections and limits, seems to play an active part in the process of the social protection of relics of the past. The emotional aspect of cognition occupies a prominent role in this respect, which supports the thesis that emotions open the way to understanding and stimulating people’s attitudes in the process of social regeneration of heritage.

Keywords

PL

poznanie turystyczne; ochrona dziedzictwa kulturowego; turystyka kulturowa; wartości zabytkowe

EN

tourist cognition; cultural heritage protection; cultural tourism; historic value

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2016
• Issue: 2
• Pages: 105-127

Dates

published

2016

Contributors

author

Nowicki Rafał G.

• historyk sztuki, artysta grafik
• art historian, graphic artist

References

• Assmann A., Przestrzenie pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej pamięci, [w:] Saryusz-Wolska M. (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, Kraków 2009.
• Belting H., Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie, Kraków 2012.
• Bondanella P., Umberto Eco. Semiotyka, literatura, kultura masowa, Kraków 1997.
• Borzyszkowska-Szewczyk M., Olbracht-Prondzyński C., Pomorska kultura pamięci, [w:] Olbracht-Prondzyński C., Kulikowska K. (red), Pomorska kultura pamięci, kultura na pograniczu – pogranicza kultury, Gdańsk 2015.
• Burszta J.W., Czytanie kultury – pięć szkiców, Poznań 1996.
• Czaińska Z., Wojtowicz Z., Aktywne metody edukacji, Toruń 2000.
• Czarnowski S., Dzieła, Warszawa 1956.
• Domańska E., Postmodernistyczny romantyzm (Sensitivism – nowa filozofia historii – Franklin R. Ankersmit), „Kultura Współczesna” 1996, nr 9-10.
• Gadamer H.G., Prawda i metoda, Warszawa 2007.
• Gołaszewska M., Istota i istnienie wartości. Studium o wartościach estetycznych na tle sytuacji ekologicznej, Warszawa 1990.
• Grzymiawski Ł., Kureishi: kocham Orwella jak Manchester United, „Książki” 2015, nr specjalny 1.
• Halbwachs M., Społeczne ramy pamięci, Warszawa 2008.
• Hall S., Kodowanie i dekodowanie, „Przekazy i Opinie” 1987, nr 1-2.
• Hauser A., Filozofia historii sztuki, Warszawa 1970.
• Kamiński S., Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, Lublin 1992.
• Kaniowska K., Antropologia i problem pamięci, „Polska Sztuka Ludowa – Konteksty” 2003, t. 57, nr 3-4.
• Kazimierska K., Biografia i pamięć. Na przykładzie pokoleniowego doświadczenia ocalonych z Zagłady, Kraków 2008.
• Kazimierska K., Współczesna pamięć komunikacyjna i kulturowa. Refleksja inspirowana koncepcją Jana Hassmana, [w:] Hałas E. (red.), Kultura jako pamięć, Kraków 2012.
• Kostołowska E., Muzea w poszukiwaniu atrakcji, [w:] Grad J., Mamzer H. (red.), Kultura przyjemności. Rozważania kulturoznawcze, Poznań 2005.
• Kozina I., Dialog tradycji i awangardy: ontogeneza współczesnego muzeum, [w:] Popczyk M. (red.), Muzeum Sztuki. Antologia, Kraków 2006.
• Koziołek R., Asteriks jest dobry, „Książki” 2015, nr specjalny 1.
• Kruczek Z., Zabytki architektury i muzea jako atrakcje turystyczne, [w:] Krasny P., Ciarkowski D. (red.), Sztuka i podróżowanie. Studia teoretyczne i historyczno-artystyczne, Kraków 2009.
• Kula M., Nośniki pamięci historycznej, Warszawa 2002.
• Lisowski K., Notes z wysp jońskich, „Odra” 2015, nr 11.
• Markowska M., Interpretacja jako rozumienie w ujęciu Wilhelma Diltheya, „Czasopismo Filozoficzne” 2007, nr 2.
• Matuszyk A., Pedagogika turystyki, [w:] Winiarski R. (red.), Turystyka w naukach humanistycznych, Warszawa 2008.
• Mączak A., Peregrynacje, wojaże, turystyka, Warszawa 2001.
• McCannel D., Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej, Warszawa 2002.
• Melchior M., Śladami lokalnej przeszłości – pamięć jako przedmiot animacji kultury, [w:] Hałas E. (red.), Kultura jako pamięć, Kraków 2012.
• Michałowski K., Od Edfu do Faras, Warszawa 1974.
• Miciński B., Pisma, Kraków 1970.
• Mikołajewski J., Siena, „Książki” 2015, nr specjalny 1.
• Morawski S., Zmierzch estetyki? Rzekomy czy rzeczywisty, Warszawa 1987.
• Moszyński A., Dziennik podróży do Francji i Włoch, Kraków 1970.
• Muratow P., Obrazy Włoch, Warszawa 1988.
• Myśliwski W., Traktat o łuskaniu fasoli, Kraków 2016.
• Nieroba E., Czerner A., Szczepański S., Flirty tradycji z popkulturą. Dziedzictwo kulturowe w późnej nowoczesności, Warszawa 2010.
• Olbracht-Prondzynski C., Kulikowska K., Wstęp [w:] Olbracht-Prondzynski C., Kulikowska K. (red), Pomorska kultura pamięci, kultura na pograniczu – pogranicza kultury, Gdańsk 2015.
• Ossowski S., Więź społeczna i dziedzictwo krwi, Warszawa 1966.
• Pankowska K., Kultura – sztuka – edukacja w świecie zmian, Warszawa 2013.
• Podemski K., Antropologia turystyki, [w:] Winiarski R. (red.), Turystyka w naukach humanistycznych, Warszawa 2008.
• Podemski K., Socjologia podróży, Poznań 2005.
• Popczyk M., Estetyczne przestrzenie ekspozycji muzealnych, Kraków 2008.
• Popczyk M., Przemyśleć przyrodę, „Kultura Współczesna” 2011, nr 1 (67).
• Przecławski K., Człowiek a turystyka – zarys socjologii turystyki, Kraków 2004.
• Ricoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie, Kraków 2007.
• Rohrscheidt A.M. von, Turystyka kulturowa, Gniezno 2008.
• Rosińska Z., Praca pamięci, [w:] Hałas E. (red.), Kultura jako pamięć, Kraków 2012.
• Sommer M., Zbieranie. Próba filozoficznego ujęcia, Poznań 2003.
• Szacka B., Czas przeszły, pamięć, mit, Warszawa 2006.
• Szpociński A., O współczesnej kulturze historycznej Polaków, [w:] Korzeniewski B. (red.), Przemiany pamięci społecznej a teoria kultury, Poznań 2007.
• Tarkowska E., Pamięć w kulturze teraźniejszości, [w:] Hałas E. (red.), Kultura jako pamięć, Kraków 2012.
• Todorov T., Podbój Ameryki. Problem innego, Kraków 1996.
• Urry J., Spojrzenie turysty, Warszawa 2007.
• Wieczorkiewicz A., Apetyt turysty. O doświadczaniu świata w po¬dróży, Kraków 2008.
• Winiarski R., Zdebski J., Psychologia turystyki, Warszawa 2008.
• Wojnar I., Teoria wychowania estetycznego, Warszawa 1976.

Identifiers

ISSN

0029-8247