Osadnictwo ludności grupy górowskiej i kultury łużyckiej na stanowisku 4/8 w Szymanowicach, pow. legnicki, woj. dolnośląskie

• Authors: Zyzman Armand

Title variants

EN

Settlement of the population of the Góra group and the Lusatian culture at site 4/8 in Szymanowice, Legnica district, Dolnośląskie Voivodeship

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The article presents the results of archaeological research carried out in connection with the construction of the S3 expressway. At the site in Szymanowice, traces of a settlement from the younger Stone Age and the Bronze Age were discovered. In the course of the research, relics of buildings were distinguished that could be connected with adjacent features to form separate homesteads, as well as urn graves and relics of burial mounds. Some of the finds can be associated with the population of the Góra group, but most of them come from the period of the Lusatian culture development. The burial zone of this culture was adjacent to a slightly later residential zone.

Keywords

EN

Góra group; Neolithic; Lusatian culture; burial ground; settlement; Bronze Age; burial mound

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Raport
• Year: 2020
• Volume: 15
• Pages: 109-133

Contributors

author

Zyzman Armand

• Archeo-Explorers Wiesław Koszkul, Kraków

References

• Balcer B. 1997. Z badań nad krzemieniarstwem w epokach metali. W: J. Lech, D. Piotrowska (red.), Z badań nad krzemieniarstwem epoki brązu i wczesnej epoki żelaza. Materiały sympozjum zorganizowanego w Warszawie 20–22 października 1994 r. (= Prace. Polska Akademia Nauk. Komitet Nauk Pra- i Protohistorycznych 2). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 303–318.
• Baron J., Stolarczyk T. 2012. Wznowienie badań wykopaliskowych na osadzie z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Grzybianach w powiecie legnickim. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 54, 101–127.
• Baron J., Czyż P., Ibragimow K., Sikora E., Stolarczyk T. 2011. Wyniki ratowniczych badań archeologicznych wielokulturowego stanowiska nr 8 w Magnicach, gmina Kobierzyce, województwo dolnośląskie. W: J. Baron (red.), Wielokulturowe stanowisko nr 8 w Magnicach, gmina Kobierzyce, województwo dolnośląskie (= Archeologiczne zeszyty autostradowe 11). Wrocław: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Zespół Badań Ratowniczych Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, 7–142.
• Bednarek M. 1997. Osada kultury łużyckiej z okresu halsztackiego w Rusku, stan. 22, gm. Strzegom, wyniki z 1996 roku. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 39, 223–231.
• Błażejewski A. 1998. Obrządek pogrzebowy kultury przeworskiej na Śląsku. Wrocław: Katedra Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Bohr M., Dreczko E., Mozgała M. 2010. Osada kultury łużyckiej we Wrocławiu-Polanowicach st. 9. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 52, 125–151.
• Budrukiewicz J. M., Koralewicz M., Samulik D., Szynkiewicz A., Winnicki J. 2013. Z badań wielokulturowego stanowiska we Wrocławiu-Żernikach na obwodnicy autostradowej Wrocławia. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 55, 103–131.
• Buśko C. 1986. Wyniki dotychczasowych badań na cmentarzysku kurhanowym ludności kultury łużyckiej w Jaroszówce gm. Chojnów. Dolnośląskie Wiadomości Archeologiczne 1, 118–145.
• Buśko C. 1987. Rekonstrukcja niektórych elementów obrządku pogrzebowego ludności kultury łużyckiej. Silesia Antiqua 29, 59–93.
• Buśko C. 1988. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych przeprowadzonych na kurhanowym cmentarzysku ludności kultury łużyckiej w Jaroszówce, gm. Chojnów w 1987 roku. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 30, 61–64.
• Buśko C. 1990a. Wyniki dalszych badań wykopaliskowych na cmentarzysku kurhanowym ludności kultury łużyckiej w Jaroszówce, gm. Chojnów. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 31, 173–184.
• Buśko C. 1990b. Groby ludności kultury łużyckiej z Kotli, stan 1, woj. Legnica. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 31, 185–195.
• Cieśla M. 2017. Analiza zabytków kamiennych. W: A. Zyzman (red.), Opracowanie wyników badań archeologicznych na stanowisku 4/8 w Szymanowicach, gm. Krotoszyce, pow. legnicki, woj. dolnośląskie, nr AZP 78-19/121. Kraków (niepublikowane opracowanie w archiwum Narodowego Instytutu Dziedzictwa), 68–106.
• Chudzicki A. 1959. Badania na cmentarzysku kultury łużyckiej w Sobótce, pow. Wrocław. Silesia Antiqua 1, 31–82.
• Czarniak K. 2012. Młodsze kultury cyklu naddunajskiego w Polsce południowo-zachodniej. Szczecin: Wydawnictwo Mediatour.
• Danecki A. red. 2017a. Opracowanie ratowniczych badań archeologicznych na stanowisku 6 w Szymanowicach, pow. legnicki. Rybnik (niepublikowane opracowanie w archiwum WUOZ we Wrocławiu, Delegatura w Legnicy).
• Danecki A. red. 2017b. Opracowanie wyników ratowniczych badań archeologicznych na stanowisku 7 w Szymanowicac, pow. legnicki, AZP 78-19/123. Rybnik (niepublikowane opracowanie w archiwum WUOZ we Wrocławiu, Delegatura w Legnicy).
• Dobrakowski M., Domańska J., Noworyta E., Romanow K. 2000. Wstępne omówienie wyników ratowniczych badań wykopaliskowych na stanowiskach Polwica 4, Polwica 5 i Skrzypnik 8, gm. Domaniów. Silesia Antiqua 41, 25–54.
• Dobrowolski A. 1993. Sprawozdanie z ratowniczych badań archeologicznych na osadzie wielokulturowej Żukowice stan. 40, przeprowadzonych w latach 1989–1990. Dolnośląskie Wiadomości Archeologiczne 2, 103–122.
• Dobrowolski A. 1995. Sprawozdanie z ratowniczych badań archeologicznych na stanowiskach wielokulturowych w Wróblinie Głogowskim, nr 1 i 11. Dolnośląskie Wiadomości Archeologiczne 3, 31–56.
• Domańska J., Gołubkow J. 1978. Materiały z cmentarzyska ciałopalnego kultury łużyckiej w Cieszkowie, woj. Wrocław z badań w 1975 roku. Silesia Antiqua 20, 49–85.
• Domańska J., Gołubkow J. 1981. Materiały z badań ratowniczych na cmentarzysku ciałopalnym kultury łużyckiej w Sicinach, pow. Leszno, Silesia Antiqua 23, 89–122.
• Dzięgielewski K. 2010. Osada z młodszej i późnej epoki brązu na stanowisku 48 w Wojniczu, pow. Tarnów. W: Jan Chochorowski (red.), Wojnicz 18 i 48, powiat Tarnów, osady z epoki brązu, żelaza i średniowiecza (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 55–116.
• Fogel J. 1979. Studia nad uzbrojeniem ludności kultury łużyckiej w dorzeczu Odry i Wisły. Broń zaczepna (= Archeologia 14). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Gediga B. 1967. Plemiona kultury łużyckiej w epoce brązu na Śląsku środkowym. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN.
• Gediga B. 1982. Zagadnienie periodyzacji okresu rozwoju kultury łużyckiej w świetle kontaktów z Południem. W: M. Gedl (red.), Południowa strefa kultury łużyckiej i powiązania tej kultury z Południem. Kraków, 49–58.
• Gedl M. 1975. Kultura przedłużycka (= Prace Komisji Archeologicznej 14). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN.
• Gedl M. 1982. Cmentarzysko ze schyłku epoki brązu w Kietrzu, część 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Gedl M. 1985. Schyłek kultury łużyckiej w południowo-zachodniej Polsce (= Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Archeologiczne 37). Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
• Gedl M. 1992. Wczesnołużyckie cmentarzysko w Kietrzu, Cz. 2. Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archelogii.
• Gedl M. 2012. Wczesnołużyckie cmentarzysko w Kietrzu (Cz. 4). (= Prace Archeologiczne 65), Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archeologii, Wydawnictwo i Pracownia Archeologiczna Pofil-Archeo.
• Gołubkow J. 1966. Wyniki prac ratowniczo-zabezpieczających na cmentarzysku ciałopalnym kultury łużyckiej w Składowicach, pow. Lubin Legnicki. Silesia Antiqua 8, 45–67.
• Gralak T. 2010. Osadnictwo ludności kultury łużyckiej ze stanowiska Wojkowice 15, gm. Żórawina, pow. Wrocław. W: B. Gediga (red.), Badania na autostradzie A4 Część 8 (= Archeologiczne Zeszyty Autostradowe Instytutu Archeologii i Etnologii PAN 10). Wrocław: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Zespół Badań Ratowniczych Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, 7–26.
• Haller M., Gentizon A., Kuna M. 2007. Mazanice z pozdni doby bronzové z Roztok. Archeologické Rozhledy 59, 765–778.
• Hendel Z. 1993. Z badań wykopaliskowych na wielokulturowym stanowisku nr 34 w Żukowicach, woj. legnickie, przeprowadzonych w latach 1990–91. Dolnośląskie Wiadomości Archeologiczne 2, 7–47.
• Jarysz R. 1997. Wstępne wyniki badań archeologicznych na grodzisku z epoki brązu i wczesnego średniowiecza w Myśliborzu, stan 3, gm. Paszkowice. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 39, 153–169.
• Jarysz R., Limisiewicz A. 1998. Badania archeologiczne cmentarzyska kurhanowego z epoki brązu i wczesnego średniowiecza w Myśliborzu stan. 3, gm. Paszowice, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 40, 239–249.
• Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Krawczyk M. 1998. Badania ratownicze na cmentarzysku kultury łużyckiej w Nowakach, woj. opolskie. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 40, 217–225.
• Kunicka-Zyzman A. 2017. Znaleziska z okresu średniowiecza. W: A. Zyzman (red.), Opracowanie wyników badań archeologicznych na stanowisku 4/8 w Szymanowicach, gm. Krotoszyce, pow. legnicki, woj. dolnośląskie, nr AZP 78-19/121. Kraków (niepublikowane opracowanie w archiwum: WUOZ we Wrocławiu, Delegatura w Legnicy), 57–62.
• Kunicka-Zyzman A., Zyzman A. 2012. Eksperymentalna Osada Stowarzyszenia Dziejba w Woli Radziszowskiej. Konstrukcje, narzędzia, edukacja. W: J. Gancarski (red.), Skanseny archeologiczne i archeologia eksperymentalna. Krosno: Muzeum Podkarpackie, 241–256.
• Kytlicová O. 2007. Jungbronzezeitliche Hortfunde in Böhmen. (= Prähistoische Bronzefunde 20, Band 12). Mainz: Steiner.
• Lasak I. 1994, Rezultaty badań wykopaliskowych na osadzie kultury łużyckiej z późnego okresu epoki brązu w Rajczynie, woj. wrocławskie, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 35, 241–257.
• Lasak I. 1997. Ratownicze badania wykopaliskowe cmentarzyska kultury łużyckiej w Miłosławicach, woj. wrocławskie, w 1996 roku. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 39, 179–189.
• Lasak I. 1998. Wyniki ratowniczych badań wykopaliskowych cmentarzyska kultury łużyckiej w Miłosławicach, gm. Milicz w 1997 roku. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 40, 183–200.
• Lasak I., Durbajło J. 1995. Ratownicze badania wykopaliskowe na osadzie kultury łużyckiej Rysko 34, gm. Strzegom. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 36, 143–160.
• Lasak I., Krukiewicz B., Baron J. 1999. Cmentarzysko kultury łużyckiej ze schyłku epoki brązu oraz początków okresu halsztackiego, w Miłosławicach, gm. Milicz (badania w 1998 roku). Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 41, 163–184.
• Lasak I., Krukiewicz B. 2001. Z badań cmentarzyska kultury łużyckiej w Miłosławicach, pow. Milicz (szósty sezon). Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 43, 181–192.
• Michalski J. 1983. Zagadnienia systematyzacji i interpretacji obiektów nieruchomych (ze studiów nad osadami otwartymi kultury łużyckiej), Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne 5, 135–195.
• Mierzwiński A. 1986. Badania wykopaliskowe na osiedlu obronnym ludności kultury łużyckiej w Kunicach /st. 1/ woj. Legnica w 1985 roku. Dolnośląskie Wiadomości Archeologiczne 1, 99–117.
• Mierzwiński A. 1990. Badania wykopaliskowe na osadzie ludności kultury łużyckiej w Kunicach, woj. Legnica (stan 1), przeprowadzonych w 1988 roku. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 31, 155–172.
• Mogielnicka-Urban M. 1984. Warsztat ceramiczny w kulturze łużyckiej (= Biblioteka Archeologiczna 27). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Mogielnicka-Urban M. 1992. Próba interpretacji naczyń nie zawierających kości z cmentarzyska kultury łużyckiej w Maciejowicach woj. Siedlce. Przegląd Archeologiczny 39, 101–120.
• Mogielnicka-Urban M. 1997. Rola krzemienia w obrzędowości ludności kultury łużyckiej na przykładzie cmentarzyska w Maciejowicach, woj. siedleckie. W: J. Lech, D. Piotrowska (red.), Z badań nad krzemieniarstwem epoki brązu i wczesnej epoki żelaza. Materiały sympozjum zorganizowanego w Warszawie 20-22 października 1994 r. (= Prace. Polska Akademia Nauk. Komitet Nauk Pra- i Protohistorycznych 2). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 277–287.
• Orlicka-Jasnoch J. 2011. Ratownicze badania wykopaliskowe na cmentarzysku kurhanowym kultury łużyckiej i cmentarzysku kultury przeworskiej w Różanówce, stanowisko 2, pow. Nowosolski. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 53, 31–42.
• Przybyła M. S. 2002. Stanowisko z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Lipniku, pow. Przeworsk. Badania w latach 1998– 2000. Kraków (niepublikowana praca magisterska w archiwum IA UJ).
• Przybyła M. S. 2009. Intercultural contacts in the Western Carpathian area at the turn of the 2nd and 1st millennia BC. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Pogorzelski W., Lissak Z. 1993. Wyniki ratowniczych badań archeologicznych na wielokulturowym stanowisku Żukowice nr 35, gm. Żukowice. Dolnośląskie Wiadomości Archeologiczne 2, 49–79.
• Purowski T. 2012. Wyroby szklane w kulturze łużyckiej w międzyrzeczu Noteci i środkowej Odry. Studium archeologiczno-technologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i PAN.
• Rozen J. (red.) 2017. Wyniki ratowniczych badań archeologicznych na stanowisku Szymkowo stan. 1, gm. Krotoszyce, pow. legnicki, woj. dolnośląskie, nr AZP 78-20/1. Miłocice (niepublikowane opracowanie w archiwum WUOZ we Wrocławiu, Delegatura w Legnicy).
• Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A., Badora J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio J., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J., Papińka E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S., Ziaja W. 2018. Physico-geo¬graphical meso regions of Poland: verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographica Polonica 91, 2, 143–172.
• Szczepanek A. 2017a. Analiza antropologiczna kości z grobów ze st. 4 w Szymanowicach. W: A. Zyzman (red.), Opracowanie wyników badań archeologicznych na stanowisku 4/8 w Szymanowicach, gm. Krotoszyce, pow. legnicki, woj. dolnośląskie, nr AZP 78-19/121, Kraków (niepublikowane opracowanie w archiwum WUOZ we Wrocławiu, Delegatura w Legnicy), 155–173.
• Szczepanek A. 2017b. Analiza antropologiczna kości z grobów ze st. 8 w Szymanowicach. W: A. Zyzman (red.), Opracowanie wyników badań archeologicznych na stanowisku 4/8 w Szymanowicach, gm. Krotoszyce, pow. legnicki, woj. dolnośląskie, nr AZP 78-19/121, Kraków (niepublikowane opracowanie w archiwum WUOZ we Wrocławiu, Delegatura w Legnicy), 174–185.
• Świderska M. 1995. Ratownicze badania archeologiczne w rejonie Ciechłowic, gm. Rudna, Dolnośląskie Wiadomości Archeologiczne 3, 79–94.
• Wojciechowski W. 1972. Osada ludności grupy brzesko-kujawskiej kultury lendzielskiej w Sicinach, pow. Góra. Wiadomości Archeologiczne 37, 256–276.
• Wojciechowski W. 1974. „Typ górowski” – faza, czy grupa? Archeologia Polski 19, 509–518.
• Woźny J. 2000. Symbolika miejsc grzebalnych w czasach ciałopalenia zwłok na ziemiach polskich (od środkowej epoki brązu do środkowego okresu lateńskiego). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
• Zawiślak P. 2017. Neolit. W: A. Danecki (red.), Opracowanie wyników ratowniczych badań archeologicznych na stanowisku 7 w Szymanowicach, pow. legnicki, AZP 78-19/123. Rybnik (niepublikowane opracowanie w archiwum WUOZ we Wrocławiu, Delegatura w Legnicy), 16–29.
• Zyzman A. 2009. Obiekty bez kości na cmentarzyskach grupy tarnobrzeskiej kultury łużyckiej. W: S. Czopek, K. Trybała-Zawiślak (red.), Tarnobrzeska kultura łużycka – źródła i interpretacje (= Collectio Archaeologica Ressoviensis 11), Rzeszów: Mitel, 303–310.
• Zyzman A. 2017a. Wstęp. W: A. Zyzman (red.), Opracowanie wyników badań archeologicznych na stanowisku 4/8 w Szymanowicach, gm. Krotoszyce, pow. legnicki, woj. dolnośląskie, nr AZP 78-19/121. Kraków (niepublikowane opracowanie w archiwum WUOZ we Wrocławiu, Delegatura w Legnicy), 3–8.
• Zyzman A. 2017b. Osada grupy górowskiej. W: A. Zyzman (red.), Opracowanie wyników badań archeologicznych na stanowisku 4/8 w Szymanowicach, gm. Krotoszyce, pow. legnicki, woj. dolnośląskie, nr AZP 78-19/121. Kraków (niepublikowane opracowanie w archiwum WUOZ we Wrocławiu, Delegatura w Legnicy), 13–18.
• Zyzman A. 2017c. Cmentarzysko wczesnej kultury łużyckiej W: A. Zyzman (red.), Opracowanie wyników badań archeologicznych na stanowisku 4/8 w Szymanowicach, gm. Krotoszyce, pow. legnicki, woj. dolnośląskie, nr AZP 78-19/121. Kraków (niepublikowane opracowanie w archiwum WUOZ we Wrocławiu, Delegatura w Legnicy), 19–37.
• Zyzman A. 2017d. Osada kultury łużyckiej z późnej epoki brązu i wczesnej epoki żelaza. W: A. Zyzman (red.), Opracowanie wyników badań archeologicznych na stanowisku 4/8 w Szymanowicach, gm. Krotoszyce, pow. legnicki, woj. dolnośląskie, nr AZP 78-19/121. Kraków (niepublikowane opracowanie w archiwum WUOZ we Wrocławiu, Delegatura w Legnicy), 38–52.
• Zyzman A., Kunicka-Zyzman A., Kania Z. 2016. Eksperyment archeologiczny w Woli Radziszowskiej. W: S. Czopek, J. Górski (red.), Między nauką a popularyzacją. Muzea i parki archeologiczne. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 269–306.