Nowe zastosowania form czasownikowych 1. i 2. os. lp. rodzaju nijakiego czasu przeszłego we współczesnych tekstach

• Authors: Żmigrodzka Barbara

Title variants

EN

New uses of the first and second person singular past tense verb forms in the neuter gender in contemporary texts

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy bardzo rzadkich w języku polskim form czasownikowych 1. i 2. os. lp. rodzaju nijakiego czasu przeszłego (typu „byłom”, „byłoś”), których zakres użycia ograniczony był tradycyjnie do funkcji antropomorfizacji przedmiotów mających nazwę będącą leksemem o nijakim rodzaju gramatycznym. We współczesnych tekstach literackich i wypowiedziach internetowych formy te pojawiają się w funkcjach, w których odnoszą się do osób – nadawcy i odbiorcy w akcie komunikacji. Nowe funkcje wiążą się z wyrażaniem nietypowości, nienormatywności, trudności kategoryzowania owych osób – zarówno pod względem płci, jak i w sferze społecznej, ideologicznej, osobowościowej. Mogą także sygnalizować stany chwilowej dezorientacji. Odnoszone bywają do dziecka jeszcze nie narodzonego, do momentu poznania jego płci, lub sugerują „dziecinność” osoby dorosłej. Omawiane formy mogą także stanowić element konstrukcji tekstu wprowadzający wielopoziomowość narracji. W literaturze odnoszą się do osób bezpłciowych i postpłciowych oraz postaci wirtualnych.

EN

The article describes very rare neuter gender verb forms in the first and second person singular past tens (like "byłom", "byłoś"), the use of which was traditionally constrained to anthropomorphism of objects, whose names were in the neuter grammatical gender. In the contemporary literary texts and internet utterances these forms surface as ways of addressing people – the sender and the recipient in the act of communication. New functions are connected to expressing untypicality, non-normativeness, difficulty of categorizing said people – on the basis of their gender, but also community, ideology and personal affiliations. They can also signal states of temporary confusion. They are used to refer to an unborn child before its sex can be identified or suggest “childlikeness” of an adult person. Forms discussed in the article can also serve as an element introducing multidimensional narration. In literature, they refer to postgender and genderless persons, as well as virtual characters.

Keywords

PL

współczesny język polski; rodzaj gramatyczny a płeć; fleksja czasownika

EN

contemporary Polish; grammatical gender vs. sex; verbal inflection

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2016
• Volume: 96
• Issue: 2
• Pages: 51-72

Contributors

author

Żmigrodzka Barbara