Trzeci okres życia człowieka. Stagnacja czy szansa na rozwój?

• Authors: Andrzej Pryba

Title variants

EN

The Third Period of Human Life. Stagnation or a Chance to Develop?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Punktem wyjścia do analiz zawartych w tym artykule są badania socjologiczne i psychologiczne dotyczące późnej dojrzałości współcześnie żyjącego człowieka. Ten punkt widzenia posłużył do dalszych badań nad zagadnieniem funkcjonowania człowieka w okresie jesieni życia. Najpierw podjęto próbę zdefiniowania pojęcia „proces starzenia” oraz zaprezentowania różnych typów postaw ludzkich wobec tego zjawiska. Następnie została przeprowadzona analiza dotycząca roli rodziny w życiu ludzi starszych oraz podjęto próbę odpowiedzi na pytanie postawione w tytule artykułu. Okazało się, że rodzina jest dla ludzi starszych gwarantem akceptacji, bezpieczeństwa i opieki. To w niej można najskuteczniej rozwiązywać różne ludzkie problemy charakterystyczne dla ludzi w jesieni życia. Człowiek winien rozwijać się na wszystkich poziomach swojej osobowości przez całe życie, również w okresie późnej dojrzałości. Aby ten rozwój mógł osiągnąć poziom dobrostanu, człowiek powinien mieć jasno sprecyzowany cel i sens życia. Celem ostatecznym człowieka, według antropologii teologicznej, jest Osoba Absolutna, jaką jest Bóg. Osiągnięcie tego celu jest możliwe na poziomie osobowego dialogu prowadzącego człowieka do pełni życia.

EN

The starting point for the analysis of this article are sociological and psychological studies on late maturity of a man living today. This point of view was used to further research on the issue of human functioning in the autumn of life. First, an attempt was made to define the concept of “aging process” and to present various types of human attitudes towards the phenomenon of aging. Then the analysis was conducted on the role of family in the lives of older people and attempts were made to answer the question posed in the title of the article. It turned out that for the elderly the family is the most important reference plane. It guarantees acceptance, safety and care. This is where you can most effectively solve various human problems inherent in the people in the autumn of life. Man should develop on all levels of his personality throughout his life so also in the period of the late maturity. So that this development could reach the level of well-being, a person should have a clearly defined purpose and meaning of life. Theological anthropology reveals the truth about man and God – the Absolute Person who is the ultimate goal. The realization of this objective made authentically, on the level of personal dialogue leads man to the fullness of life.

Keywords

PL

starość; jesień życia; proces starzenia; rodzina; rozwój; dobrostan; pełnia życia

EN

old age; autumn of life; aging; family; development; well-being; the fullness of life

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Polonia Sacra
• Year: 2015
• Volume: 19
• Issue: 4(41)
• Pages: 175-191

Contributors

author

Andrzej Pryba

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Bańka A., Jakość życia w psychologicznych koncepcjach człowieka i pracy, [w:] Psychologiczne i pedagogiczne wymiary jakości życia, red. A. Bańka, R. Derbis, Poznań–Częstochowa 1994, s. 19–40.
• Brzezińska A. I., Wilowska J. A., Starość w kontekście psychologii pozytywnej, [w:] Pomyślna starość, red. K. Wieczorowska-Tobis, D. Talarska, Poznań 2010, s. 45–55.
• Czerniawska O., Trendy rozwojowe w zachowaniu ludzi dorosłych, [w:] Wprowadzenie do andragogiki, red. T. Wujek, Warszawa 1996, s. 41–58.
• Dyczewski L., Ludzie starzy i starość w społeczeństwie i kulturze, Lublin 1994.
• Dyczewski L., Rodzice jako dziadkowie, [w:] Miłość, małżeństwo, rodzina, red. F. Adamski, Kraków 1985, s. 509–533.
• Dyczewski L., Więź między pokoleniami w rodzinie, Lublin 2002.
• Frątczak E., Starzenie się ludności Polski, [w:] Rodzina polska u progu trzeciego tysiąclecia, red. W. Majkowski, Warszawa 2003, s. 105–152.
• Góźdź K., Teologia człowieka, Lublin 2006.
• Guardini R., Świat i osoba. Próby ujęcia chrześcijańskiej nauki o człowieku, Kraków 1969.
• Kolibabska K., Trwanie w młodości. Strategie odmładzające stosowane przez ludzi starszych z warszawskiego centrum usług socjalnych, [w:] Patrząc na starość, red. H. Jakubowska, A. Raciniewska, Ł. Rogowski, Poznań 2009, s. 49–64.
• Konieczna-Woźniak R., „Odmłodzona starość” – implikacje podmiotowe i społeczne, „Studia Edukacyjne” 21 (2012), s. 249–262.
• Kotlarska-Michalska A., Starość w aspekcie socjologicznym, „Roczniki Socjologii Rodziny” 12 (2000), s. 147–159.
• Myers G. C., Demography of ageing, [w:] Handbook of ageing and the social sciences, eds. R. H. Binstock, L. K. George, San Diego, California 1990, s. 19–44.
• Myers G. C., Marital status dynamics at older ages, ageing and the family, Proceedings of the United Nations International Conference on Ageing Populations in the Context of the Family, Kitakyushu (Japan), 15–19 October 1990, New York 1994.
• Obuchowski K., Zmiana osobowości – założenia i tezy, „Forum Psychologiczne” 2 (1997), s. 21–34.
• Ryff C. D., Singer B., Paradoks kondycji ludzkiej: dobrostan i zdrowie na drodze ku śmierci, [w:] Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, red. J. Czapiński, Warszawa 2004, s. 147–162.
• Straś-Romanowska M., Późna dorosłość. Wiek starzenia się, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów rozwoju życia człowieka, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, Warszawa 2001, s. 169–270.
• Synak B., Ludzie starzy w warunkach transformacji ustrojowej, Gdańsk 2000.
• Trafiałek E., Warunki integracji i ryzyka dyskryminacji ludzi starszych w rodzinie i środowisku lokalnym, [w:] O sytuacji ludzi starszych, red. J. Hrynkiewicz, Warszawa 2012, s. 51–70.
• Zych A. A., Leksykon gerontologii, Kraków 2007.

Identifiers

DOI

DOI: http://dx.doi.org/10.15633/ps.1098