Nowożytność, kontekst, pedokomparator, czyli o trzech sposobach na wyjście z getta (na marginesie artykułu Iwony Maciejewskiej)

• Authors: Bohuszewicz Paweł

Title variants

EN

Modernity, context and pedokomparator. Three ways of leaving the ghetto (the answer to Iwona Maciejewska article)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article is more the suplement than the polemics with Iwona Maciejewska’s article How to leave the ghetto? Looking for new ways in old polish literature studies which was published in „Prace Literaturoznawcze” (2013/1). The main thesis of Maciejewska is that we are in the ghetto which was builded by negative perception of researchers of later periods. In my answer I try to give three ways of leaving this ghetto. The first one is paradigmatization of the concept of „modernity” as alternative to more popular concept of „antiquity” and „old polish literature”. The second one is trying to avoid to anxiety of decontextual interpretation and the third one is to use Bruno Latour’s concept of „pedocomparator” which is metaphore of concept as such.

Keywords

PL

nowożytność; kontekst; pedocomparator; koncept; literatura staropolska; nowoczesna literatura

EN

modernity; context; pedocomparator; concept; old polish literature; modern literature

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Prace Literaturoznawcze
• Year: 2015
• Issue: 3
• Pages: 346-367

Dates

published

2015.11.01

Contributors

author

Bohuszewicz Paweł

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Abriszewski Krzysztof, Poznanie, zbiorowość, polityka. Analiza teorii aktora-sieci Bruno Latoura, Kraków 2008.
• Althusser Louis, Balibar Etienne, Czytanie „Kapitału”, przeł. Wiktor Dłuski, Warszawa 1975.
• Baudrillard Jean, Precesja symulakrów, w: tegoż, Symulakry i symulacja, przeł. Sławomir Królak, Warszawa 2005.
• Bauman Zygmunt, Intimations of Postmodernity, London 1992.
• Bauman Zygmunt, Modernity and Ambivalence, Cambridge 1991.
• Bohuszewicz Paweł, Po co literaturze dawnej współczesna teoria?, „Litteraria Copernicana” 2008, nr 2.
• Bohuszewicz Paweł, Teoria literatury doby „zwrotów”: o jubileuszowej ankiecie „Tekstów Drugich”, „Przestrzenie Teorii” 2012, nr 17.
• Bohuszewicz Paweł, Związki niebezpieczne, związki konieczne. O „alternatywnych” sposobach lektury tekstów staropolskich, „Roczniki Humanistyczne” 2011, t. LIX, z. 1.
• Bohuszewicz Paweł, Zwierzę czy człowiek? Brak obrazu. Przyczynek do historii potworności, w: Literatura dawna a współczesna humanistyka, red. Krzysztof Obremski, Toruń 2010.
• Braudel Fernand,, Historia i nauki społeczne: długie trwanie, w: tegoż, Historia i trwanie, przeł. Bronisław Geremek, Warszawa 1971.
• Calabrese Omar, Neo-baroque. A Sign of the Times, transl. Christopher Lambert, Princeton, New Jersey 1992.
• Czyż Antoni, Wokół metod interpretacji liryki dawnej, w: tegoż, Władza marzeń. Studia o wyobraźni i tekstach, Bydgoszcz 1997.
• Damrosh David, Mityngi myśli, przeł. zespół, Kraków 2011.
• Dybel Paweł, Granice rozumienia i interpretacji. O hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera, Kraków 2004.
• Eco Umberto, Teoria semiotyki, przeł. M. Czerwiński, Kraków 2009.
• Fish Stanley, Drogą antyformalistyczną aż do końca, przeł. Andrzej Szahaj, w: tegoż, Interpretacja, retoryka, polityka, Kraków 2007.
• Grześkowiak Radosław, Barokowy tekst i jego twórcy: studia o edycji i atrybucji poezji „wieku rękopisów”, Gdańsk 2003.
• Guriewicz Aron, Jednostka w dziejach Europy (średniowiecze), przeł. Zdzisław Dobrzyniecki, Gdańsk – Warszawa 2002.
• Janion Maria, Romantyzm a początek świata nowożytnego, w: tejże, Gorączka romantyczna, Kraków 2000.
• Januszkiewicz Michał, Wczytywanie (się) w tekst. O interpretacji transakcyjnej, „Teksty Drugie” 2012, nr ½.
• Joo Yoo Hyun, The Neo-Baroque of Our Time: a Reading of Umberto Eco’s „The Name of the Rose”, „International Journal of Arts and Sciences 2010, nr 3 (10).
• Kostkiewiczowa Teresa, Oświecenie: próg naszej współczesności, Warszawa 1994.
• Kowzan Jacek, „Gadanie z duchami”. Kilka uwag o przydatności hermeneutyki w badaniach nad literaturą dawną, w: Hermeneutyka i literatura – ku nowej koiné, red. Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Michał Januszkiewicz, Poznań 2006.
• Krążyńska Zdzisława, Mika Tomasz, Architektura "Bogurodzicy" , „Slavia Occidentalis”1995, t. 52.
• Kuziak Michał, Romantyzm i nowoczesność?, w: Romantyzm i nowoczesność, red. Michał Kuziak, Kraków 2009.
• LaCapra Dominick, Psychoanaliza, pamięć i zwrot etyczny, przeł. Magdalena Zapędowska, w: Pamięć, etyka i historia. Anglo-amerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych (antologia przekładów), red. Ewa Domańska, Poznań 2002.
• Latour Bruno, Nadzieja Pandory. Eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką, red. Krzysztof Abriszewski, tłum. różni, Toruń 2013.
• Latour Bruno, Science in action. How to follow scientists and engineers through society, Cambridge 2007.
• Le Goff Jacques, Długie średniowiecze, przeł. Maria Żurowska, Warszawa 2007.
• Lewiński Dominik, Strukturalistyczna wyobraźnia metateoretyczna. O procesach paradygmatyzacji w polskiej nauce o literaturze po 1958 roku, Kraków 2004.
• Literatura dawna a współczesna humanistyka, red. Krzysztof Obremski, Toruń 2010.
• Maciejewska Iwona, Jak wyjść z getta? O poszukiwaniu nowych dróg w badaniu literatury staropolskiej, „Prace Literaturoznawcze” 2013, nr 1.
• Marinelli Luigi, Polonocentryzm w historii literatury – jego racje i ograniczenia (w uniwersyteckiej syntezie historycznoliterackiej), „Postscriptum” 2005, nr 1.
• Markiewicz Henryk, O literaturze, interpretacji i teorii. W związku z tezami Michała Pawła Markowskiego, w: tegoż, Utarczki i perswazje. 1947 – 2006, Kraków 2007.
• Markiewka Tomasz Szymon, Neopragmatyści wobec kategorii autora. O konsekwencjach konstruktywizmu, „Teksty Drugie” 2013, nr 5.
• Markiewka Tomasz Szymon, O kontekście macierzystym, „Przegląd Humanistyczny” 2013, nr 3.
• Markowski Michał Paweł, Pieczołowite egzegezy i demoniczne użycia, w: tegoż, Efekt inskrypcji. Jacques Derrida i literatura, wyd. II zmienione, Kraków 2003.
• Markowski Michał Paweł, Raport z oblężonego miasta, „Tygodnik Powszechny” 04.08.2009.
• Morawski Stefan, Niewdzięczne rysowanie mapy…. O postmodernie(izmie) i kryzysie kultury, Toruń 1999.
• Nastulczyk Tomasz, Oczko Piotr, „Tradycyjni” czy „nowocześni”? O metodologicznych dylematach współczesnych badaczy staropolszczyzny. Część pierwsza: uwagi ogólne i przypadek krytyki, „Terminus” 2013, nr 3 (28).
• Obremski Krzysztof, Literatura staropolska czytana współczesną humanistyką. Przymiarki metodologiczne, Toruń 2012.
• Parkitny Maciej, Oświecenie sarmackie – próg nowoczesności w Polsce?, w: Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd polonistów Kraków 22 – 25 września 2004, t. II, red. Małgorzata Czermińska i inni, Kraków 2005.
• Płachcińska Krystyna, Skutki dla nauczania staropolszczyzny wynikające z wdrażania dwustopniowego programu studiów, w: Literatura staropolska w dydaktyce uniwersyteckiej, red. Jan Okoń, Michał Kuran, Łódź 2007.
• Płuciennik Jarosław, Literatura, głupcze! Laboratoria nowoczesnej kultury literackiej, Kraków 2009.
• Simpson David, The Academic Postmodern and the Rule of Literature. A Report on Half-Knowledge, Chicago 1995.
• Szahaj Andrzej, Siła i słabość hermeneutyki, „Teksty Drugie” 2012, nr ½.
• Szahaj Andrzej, Sławiński o interpretacji. Analiza krytyczna, w: tegoż, O interpretacji, Kraków 2014.
• Ulicka Danuta, „Zwrot” archiwalny (jak ja go widzę), „Teksty Drugie” 2010, nr 1-2.
• Wilczek Piotr, System kursowy, kanon lektur i standardy kształcenia w nauczaniu literatury staropolskiej, w: tegoż, Polonice et Latine. Studia o literaturze staropolskiej, Katowice 2007.
• Wydrych-Gawrylak Maria, Czas naszym wrogiem – refleksje nad praktyką nauczania literatury staropolskiej, w: Literatura staropolska w dydaktyce uniwersyteckiej, red. Jan Okoń, Michał Kuran, Łódź 2007.