Kościół i misje w eklezjologicznej myśli kardynała A. Dullesa SJ

• Authors: Piotr Królokowski

Title variants

EN

The Church and Missions in the Ecclesiological Thought of Avery Cardinal Dulles SJ

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym artykule, na podstawie eklezjologicznej myśli kard. Ave­ry'ego Dullesa, podjęto zagadnienie wiarygodności Kościoła w aspekcie jego działal­ności misyjnej. Po stwier­dzeniu, że związek misji z wiarygodnością Kościoła polega na realizacji jego misyjnej natury i wypełnianiu jego katolic­kości w wymiarze przestrzennym, autor artykułu przedstawia wyróż­nione przez Dulle­sa modele Kościoła jako kryteria weryfikujące realizację misyjnej działalności Kościoła. Dominujący od Soboru Trydenckiego do Soboru Waty­kańskiego II instytucjonalny model Kościoła, a także model głosiciela zostały uznane za niewystarczające dla rozwijania misji w wymiarze pełnej prze­strzennej kato­lickości. Artykuł ukazuje kontekst kryzysu działal­ności misyjnej w XX wieku oraz jego przyczyny społeczno-kulturowe i teologiczne, a następ­nie wskazuje na eklezjologię Vaticanum II i pozostałe wyróżnione przez Dullesa modele Koś­cioła: sakramentalny, communio i sługi, jako odpowiedź na kryzys misji, możliwość szerszej reali­zacji katolickości Kościoła i jego misyjnej natury, a także punkt wyjścia dla nowego podejścia do religii i prowadzenia działalnoś­ci misyjnej. Artykuł wskazuje również na obecne w doku­mentach soborowych motywacje dla działalności misyjnej oraz otwarte przez Sobór no­we perspek­tywy dla misji. Zwraca też uwagę na znaczenie inkulturacji, która w kontek­ście misji została uznana za niewystarczającą, a także na możliwości prowadze­nia misyjnej działal­ności w perspektywie ujęcia Kościołów misyjnych jako Kościołów lokalnych, związków misji z życiem społecznym oraz pogłębionego rozumienia nawrócenia i dialogu z religiami.

EN

This article is based on Avery Cardinal Dulles' ecclesiological thought, and shows the problem of relationship between credibility of the Church and its missionary activi­ty. After finding that relationship between mission and credibility of the Church lies on the realization of its missionary nature and fulfilling its catholicity in the spatial dimension, author of this paper presents Dulles' models of the Church as criteria for verifying implementation of the missionary activity of the Church. Institutional model of the Church, which has been dominating from Council of Trent to Vatican II, and herald model were deemed insufficient for fully realizing missions in spatial dimension of catholicity of the Church. The article presents also context of the crisis of missionary activity in the twentieth century and two groups of its causes (sociocultural and theological), and then points to the ecclesiology of Vaticanum II and another Dulles' models of the Church: sacramental, communio and servant, as a response to the mission crisis, and the possibility of a wider implementation of the catho­licity of the Church and its missionary nature, as well as the starting point for a new approach to religion and missionary activities. The article also points to the present in the conciliar documents motivation and new perspectives for missionary activity, and draws attention to the importance of inculturation, which in the context of the mission was deemed insufficient, and also to the possibility of conducting missionary activities in the perspective of understanding the missionary Churches as local Churches, the relationship between missions and social life, and a deeper understanding of conversion and interreligious dialogue.

Keywords

PL

Kościół; katolickość; eklezjologia; misje; misyjność; wiarygodność; modele Kościoła; inkulturacja; dialog; religie

EN

Church; catholicity; ecclesiology; missions; credibility; models of the Church; inculturation; dialog; religions

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2014
• Volume: 61
• Issue: 9: Teologia Fundamentalna i Religiologia
• Pages: 93-126

Contributors

author

Piotr Królokowski

• Instytut Leksykografii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

References

• Dulles A.: Catholicism and Capital Punishment. „First Things” 112:2001 s. 30-35 (Katolicyzm i kara śmierci. „Azymut” 44:2001 s. 1, 4-5).
• Dulles A.: Catholicity and Catholicism. TD 34:1987 z. 3 s. 203-207.
• Dulles A.: The Catholicity of the Church. Oxford: Clarendon Press 1985.
• Dulles A.: Centesimus Annus and the Renewal of Culture. „Journal of Mar¬kets and Morality” 2:1999 s. 1-7.
• Dulles A.: Chrystus i Ewangelia. Tł. M. Wierzbicka. Warszawa: Wydawnictwo PAX 1971.
• Dulles A.: Church and Society. The Laurence J. McGinley Lectures, 1988-2007. New York: Fordham University Press 2008.
• Dulles A.: A Church to Believe in: Discipleship and the Dynamics of Free¬dom. New York: Crossroad 1982.
• Dulles A.: The Craft of Theology: From Symbol to System. New York: Corssroad 1992.
• Dulles A.: Current Trends in Mission Theology. TD 20:1972 nr 1 s. 26-34.
• Dulles A.: The Dimensions of the Church: A Postconciliar Reflection. West¬minster, Md.: Newmann Press 1967.
• Dulles A.: The Ecclesial Dimension of Faith. ComW 22:1995 s. 419-432.
• Dulles A.: Evangelization for the Third Millennium. New York: Paulist Press 2009.
• Dulles A.: Evangelizing Theology. „First Things” 61:1996 s. 27-32.
• Dulles A.: From Symbol to System: A Proposal for Theological Method. „Pro Ecclesia” 1:1992 s. 42-52.
• Dulles A.: Katolicyzm i kultura amerykańska: ryzykowny dialog. „Więź” 35:1992 z. 8 s. 117-125.
• Dulles A.: Kościół w świecie polityki. „Więź” 36:1993 z. 6 s. 92-102.
• Dulles A.: Models of the Church. Garden City: Doubleday 1974.
• Dulles A.: Models of Revelation. Dublin: Gill and Macmillan 1992.
• Dulles A.: The New World of Faith. Huntington: Our Sunday Visitor Publis¬hing Division 2000.
• Dulles A.: The Resilient Church. The Necessity and Limits of Adaptation. Dublin: Gill and Macmillan 1978.
• Dulles A.: The Reshaping of Catholicism. Current Challenges in the Theology of Church. San Francisco: Harper & Row 1988.
• Dulles A.: The Splendor of Faith. The Theological Vision of Pope John Paul II. New York: A Harder & Herder Book 1999 (Blask wiary. Wizja teologiczna Jana Pawła II. Kraków: Wydawnictwo WAM 2005).
• Dulles A.: Seven Essentials of Evangelization. „Origins” 25:1995 z. 23 s. 397-400.
• Dulles A.: The Survival of Dogma. Garden City: Doubleday 1971.
• Dulles A.: Vatican II and the Church's Purpose. TD 32:1985 z. 4 s. 341-352.
• Dulles A.: Wkład chrześcijaństwa w kulturę: perspektywa amerykańska. W: Chrześcijaństwo jutra. Materiały II Międzynarodowego Kongresu Teologii Fundamentalnej. Lublin 18-21 września 2001. Red. M. Rusecki, K. Kau¬cha, Z. Krzyszowski, I.S. Led¬woń, J. Mastej. Lublin: TN KUL 2001 s. 150-177.
• Dulles A.: Wolność religijna – zmiana i rozwój. „First Things” (Wyd. pol.) 3:2008 z. 6 s.56-62.
• Ledwoń I.S.: Extra Ecclesiam salus nulla. LTF s. 389-395.
• Ledwoń I.S.: Geneza religii pozachrześcijańskich w ujęciu Soboru Watykańskiego II. RTK 47:2000 z. 9 s. 69-90.
• Ledwoń I.S.: „... i nie ma w żadnym innym zbawienia”. Wyjątkowy charakter chrześcijaństwa w teologii posoborowej. Lublin: Wydawnictwo KUL 20122.
• Ledwoń I.S.: Kościół a religie pozachrześcijańskie. W: Kościół w czasach Jana Pawła II. Red. M. Rusecki, K. Kaucha, J. Mastej. Lublin: Wydawnictwo KUL, Wydawnictwo „Gaudium” 2005 s. 173-193.
• Ledwoń I.S.: Objawienie chrześcijańskie i jego wiarygodność według René Latourelle'a. Lublin: Polihymnia 1996.
• Ledwoń I.S.: Votum Ecclesiae. W: Encyklopedia katolicka. T. 20. Lublin: TN KUL 2014 [w druku].
• Ledwoń I.S.: Wyjątkowy charakter chrześcijaństwa. W: Chrześcijaństwo a religie. Dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej. Tekst – komentarze – studia. Red. I.S. Ledwoń, K. Pek. Lublin–Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów 1999 s. 81-100.
• Ledwoń I.S.: Wyjątkowy charakter chrześcijaństwa. W: Religia w świecie współczesnym. Zarys problematyki religiologicznej. Red. H. Zimoń. Lublin: TN KUL 2001 s. 511-530.
• Koza J., Pietrzak A.: Nakaz misyjny. W: Encyklopedia katolicka. T. 13. Lub¬lin: TN KUL 2009 kol. 675-676.
• Krzyszowski Z.: Kościół w funkcji kulturotwórczej. W: Kościół w czasach Jana Pawła II. Red. M. Rusecki, K. Kaucha, J. Mastej. Lublin: Wydawnictwo KUL, Wydawnictwo „Gaudium” 2005 s. 301-317.
• Królikowski P.: Triumfalizm. W: Encyklopedia katolicka. T. 19. Lublin: TN KUL 2013 kol. 1024-1025.
• Lennan R.: The Ecclesiology of Karl Rahner. Oxford: Clarendon Press 1995.
• Łukaszyk R.: Problem przynależności do Kościoła Chrystusowego w ujęciu konstytucji „Lumen gentium” Soboru Watykańskiego II. RTK 14:1967 z. 2 s. 61-81.
• Mastej J.: Permanentna eklezjogeneza. W: Kościół w czasach Jana Pawła II. Red. M. Rusecki, K. Kaucha, J. Mastej. Lublin: Wydawnictwo KUL, Wydawnictwo „Gaudium” 2005 s. 113-127.
• Nagy S.: Chrystus w Kościele. Zarys eklezjologii fundamentalnej. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej 1982.
• Nagy S.: Hierarchia kościelna. LTF s. 486-488.
• Nagy S.: Sens Soboru – „Ecclesia quid dicis de te ipsa?”. W: Sobór bliski, Sobór daleki. Lublin: Wydawnictwo KUL 2003.
• Nowicki A.: Kościół Jezusa Chrystusa miejscem zbawienia. Wokół zasady „Extra Ecclesiam sallus nulla”. „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 4:1996 nr 2 s.59-69.
• O'Collins G.: Salvation for All: God's Other Peoples. Oxford: University Press 2008.
• Perszon J.: Akomodacja misyjna. LTF s. 38-40.
• Perszon J.: Ecclesia semper reformanda? Kolegialność Kościoła w posoborowej eklezjologii amerykańskiej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersy¬tetu Mikołaja Kopernika 2009.
• Perszon J.: Indygenizacja. LTF s. 536-538.
• Perszon J.: Inkulturacja. LTF s. 538-540.
• Pietrzak A.: Inkulturacja w ujęciu Michaela Amaladossa. W: Scio cui credidi. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Mariana Ruseckiego w 65. rocznicę urodzin. Red. I.S. Ledwoń, K. Kaucha, Z. Krzyszowski, J. Mas¬tej, A. Pietrzak. Lublin: Wydawnictwo KUL 2007 s. 915-927.
• Rahner K.: O możliwości wiary dzisiaj. Tł. A. Morawska. Warszawa: Wydawnictwo Znak 1965.
• Rahner K.: Toward a Fundamental Theological Interpretation of Vatican II. ThS 40:1979 s. 716-727.
• Rakocy W.: Paweł apostoł Żydów i pogan. Łukaszowy obraz powstania i rozwoju Pawłowych wspólnot. Kraków: Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy 1997.
• Ravasi G.: Księga Rodzaju (1-11). Tł. M. Brzezinka. Kraków: Wydawnictwo M 1997.
• Rusecki M.: Istota i geneza religii. Lublin–Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne 1997.
• Rusecki M.: Kościół II. Geneza. LTF s. 662-667.
• Rusecki M.: Misterium Kościoła w Konstytucji „Lumen gentium” Soboru Watykańskiego II. W: „Kiedy się zgromadzi cały Kościół” (1 Kor 14, 23). „Ecclesia, quid dicis de te ipsa?” W 40. rocznicę Konstytucji dogma-tycznej o Kościele „Lumen gentium” Soboru Watykańskiego Drugiego. Red. J. Morawa, A. A. Napiórkowski. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT 2005 s. 230-233.
• Rusecki M.: Traktat o Objawieniu. Kraków: Wydawnictwo Księży Sercanów 2007.
• Schoonenberg P.: Duch Boży w historii zbawienia. ComP 8:1988 z. 1 s.76-88.
• Smentek I.: Główne nurty eklezjologii kard. Avery Dullesa. WStT 16:2003 s.161-172.
• Szymik J.: Wszystko zjednoczyć w Chrystusie (Ef 1, 10). Teologia, poezja, życie. Wrocław: TUM 2003.
• Taylor Ch.: Oblicza religii dzisiaj. Tł. A. Lipszyc. Kraków: Znak 2002.
• Thils G.: Problemy teologii religii niechrześcijańskich. Tł. J. Kowalczyk. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1975.
• Zapłata F.: Akomodacja misyjna. W: Encyklopedia katolicka. T. 1. Lublin: TNKUL 1973 kol. 249-250.
• Zapłata F.: Akomodacyjny spór. W: Encyklopedia katolicka. T. 1. Lublin: TNKUL 1973 kol. 253-254.