Stanisław Zaremba (1863–1942). Fragmenty biografii w 120-lecie doktoratu

• Authors: DOMARADZKI Stanisław

Title variants

EN

Stanisław Zaremba (1863–1942). Fragments of his biography on the 120th anniversary of his doctorate

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

Since the times of Jan Śniadecki (1756–1830), two chairs of mathematics have functioned at the Jagiellonian University. In the 19th century, the most outstanding Professor of Mathematics was Franciszek Mertens (1840–1927) who headed one of the chairs in the years 1865–1884. At the turn of the 20th century, the two chairs were headed by prominent mathematicians: Kazimierz Żorawski (1866–1953) and Stanisław Zaremba. It is thanks to them that work in modern mathematics was started in the then partitioned Poland. On November 30, 1889, Stanisław Zaremba defended at the Sorbonne University his doctoral thesis entitled Sur un problème concernant l’état calorifique d’un corps homogène indéfini. Consequently, he received the degree “De Docteur ès Sciences mathématiques”. The specific name: “Degree of doctor of mathematics” was important for normally the name “Doctorat de l’Université” was bestowed on foreigners. The subject of the thesis was the problem put by the Paris Academy of Sciences in 1858, and the thesis advisers were eminent French mathematicians E. Picard (1856–1941) and G. Darboux (1842–1917). The latter wrote: “Naturally, Faculty always takes a little more leniency towards the works presented by foreign students. Mr. Zaremba did not benefit from this good opportunity. His thesis would be accepted in any case, even if presented by a Frenchman.” These exceptional reviews were found at the National Archives of France by Dr. Zofia Pawlikowska-Brożek and Stanisław Domoradzki. This article presents the reviews of Zaremba’s dissertation in Polish translation. It also recalls the less-known teaching and organizational activities of Professor Zaremba for the sake of Polish and international mathematical communities. The reviews of Stanisław Zaremba’s thesis inspired the late Professor Andrzej Pelczar (1937–2010) to recount Stanisław Zaremba’s doctorate – on its 120th anniversary – at a meeting of the Commission on the History of Science of the Polish Academy of Arts and Sciences. The scientific achievements of Professor Stanisław Zaremba have been discussed in one of the last Andrzej Pelczar’s papers: Stanislaw Zaremba, 120th anniversary of obtaining Ph.D. at the Paris University, Copernicus Center Reports no. 1, 2010, http://www.copernicuscenter.edu.pl/images/stories/copercenter/report-e-book.pdf.

• Publisher: Polska Akademia Umiejętności
• Journal: Prace Komisji Historii Nauki PAU
• Year: 2012
• Volume: 11
• Pages: 79-102

Dates

cover

2012

Contributors

author

DOMARADZKI Stanisław

• Instytut Matematyki, Uniwersytet Rzeszowski

References

• N. Aronszajn, Theory of reproducing kernels, „Trans. Amer. Mat. Soc.” 1950, nr 68, s. 337–404.
• S. Domoradzki, Z. Pawlikowska-Brożek, D. Węglowska (red.), Słownik biograficzny matematyków polskich, Tarnobrzeg 2003.
• S. Domoradzki, A. Pelczar, O założycielach Polskiego Towarzystwa Matematycznego, „Wiadomości Matematyczne” 2009, t. 45, nr 2, s. 217–240.
• S. Flüge (red.), Handbuch der Physik, red. S. Flüge, t. III.3, Berlin–Heidelberg–New York 1965.
• B. Łuczyńska, Koło Krakowskie TNSW na tle prac Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych 1884–1939, UJ Rozprawy Habilitacyjne nr 226, Kraków 1991.
• Z. Pawlikowska-Brożek, Poradnik dla samouków. Periodyczne wydawnictwo miarą rozwoju potrzeb intelektualnych społeczeństwa [w:] Matematyka przełomu XIX i XX wieku. Nurt mnogościowy, red. J. Mioduszewski, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 1253, Katowice 1992, s. 53–60.
• A. Pelczar, Stanisław Zaremba (1863–1942), Kazimierz Paulin Żórawski [w:] Złota Księga Wydziału Matematyki i Fizyki, red. B. Szafirski, Kraków 2000, s. 313–328.
• A. Pelczar, Stanisław Zaremba (120th anniversary of obtaining Ph.D. at the Paris University). Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych: http://www.copernicuscenter.edu.pl/images/ stories/copercenter/report-e-book.pdf (dostęp 13 lipca 2010).
• J.-P. Pier (red), Development of Mathematics 1900–1950, Basel–Boston–Berlin 1994.
• Protokół zebrania konstytuującego Towarzystwo Matematyczne w Krakowie, 2 kwietnia 1919 (s. 1 i 3, z Księgi Protokołów Towarzystwa Matematycznego)
• A. Sommerfeld, Randwertaufgaben in der Theorie der partiellen Differentialgleichungen, t. II.1, Leipzig 1907, s. 505–570.
• H. Steinhaus, Wspomnienia i zapiski, Londyn 1992.
• A. Turowicz, Nagranie wywiadu dr Zofii Pawlikowskiej-Brożek z A. Turowiczem (w posiadaniu S. Domoradzkiego).
• T. Ważewski, J. Szarski, Stanisław Zaremba [w:] Studia z dziejów Katedr Wydziału Matematyki, Fizyki, Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1964.
• S. Zaremba, Zarys pierwszych zasad teorii liczb całkowitych (1907).
• S. Zaremba, Arytmetyka teoretyczna (1912).
• S. Zaremba, Wstęp do analizy (cz. 1 – 1915; cz. 2 – 1918).
• S. Zaremba, Poradnik dla samouków, t. 1 (1915): Teoria grup przekształceń, równania różniczkowe o pochodnych cząstkowych, rachunek wariacyjny; t. 3 (1923): stosunek wzajemny fizyki i matematyki; t. 4 (1924) rola przekształceń punktowych przestrzeni w krystalografii.
• S. Zaremba, Teorya ciągów i szeregów nieskończonych (1916).
• S. Zaremba, Pewne ogólne zasady, które należy uwzględnić przy organizacji oświaty publicznej w Polsce (Rreferat wprowadzający do zjazdu krakowskiego Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych w 1918 r.).
• S. Zaremba, Ogólne zasady analizy matematycznej (trzy części: 1914, 1922, 1923).
• S. Zaremba, Zarys mechaniki teoretycznej (t. 1 – 1933; t. 2 – 1939; t. 3, opracowany później, pozostał w rękopisie).
• S. Zaremba, Sprawozdanie z V Zjazdu Matematyków Polskich w Krakowie, 1947, w: dodatek do „Rocznika Polskiego Towarzystwa Matematycznego”, Kraków 1951, s. 8–20.
• S. Zaremba, F. Kreutz, Sur les fondements de la Cristallographie géometrique „Bulletin International de l’Academie des Sciennces de Cracovie” 1917.