Derywaty słowotwórcze jako kontekstowe struktury pojęciowe o podwójnej referencji

• Authors: Waszakowa Krystyna

Title variants

EN

Word-formative derivatives as contextual double-reference conceptual structures

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zaprezentowany sposób myślenia o derywatach słowotwórczych nawiązuje do paradygmatu naukowego, łączącego w sobie cechy kognitywizmu i lingwistyki komunikacyjnej. Przedmiotem badania są struktury słowotwórcze oglądane w perspektywie dynamicznej, tj. w dyskursie (w terminologii Langackerowskiej określanej jako zdarzenie użycia językowego). Swoistość podwójnej referencji derywatu słowotwórczego z kognitywnego punktu widzenia wiąże się ze zdolnością człowieka do charakteryzowania nowego pojęcia poprzez już istniejące. W pracy koncentruję się na pokazaniu zróżnicowanej roli kontekstu w rozumieniu (interpretacji) struktur słowotwórczych jako składników zdarzeń użycia językowego.

The approach to word-formative derivatives presented here is related to a paradigm that combines the features of cognitivism and communicative linguistics. The subject of the study are derivational structures examined from a dynamic perspective, i.e. in an utterance, and interpreted, in accordance with Langacker’s approach, as a language usage event. What makes the double reference of a word-formative derivative unique from the cognitive point of view is the human ability to describe a new idea through the existing ones. In this work, I focus on the diverse roles of context in the understanding (interpretation) of derivational structures which are components of language usage events.

Keywords

PL

słowotwórstwo; kognitywne podejście w słowotwórstwie; zdarzenie użycia językowego; derywaty słowotwórcze w kontekście

EN

word-formation; cognitive approach to word-formation; language usage event; contextual word-formative derivatives

• Publisher: Polskie Towarzystwo Językoznawcze; UNIVERSITAS Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych; Wydawnictwo LEXIS
• Journal: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
• Year: 2016
• Volume: 72
• Pages: 231-247

Contributors

author

Waszakowa Krystyna

• Uniwersytet Warszawski w Warszawie

References

• FAUCONNIER Gilles (1999): Odwzorowania w umyśle i w języku. – Znak 11, 49–58.
• IWANOWSKI Marek (2009): Fotoaddenda do leksykografii polskiej. – Warszawa: BEL Studio.
• LANGACKER Ronald W. (1987): Foundations of cognitive grammar. Volume I. Theoretical prerequisites. – Stanford: Stanford University Press.
• LANGACKER Ronald W. (2009): Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie. – Kraków: Universitas.
• STRAMLJIČ BREZNIK Irena (2015) (red.): Manjšalnice v slovanskih jezikih: oblika in vloga. – Maribor, Bielsko-Biała, Budapest, Kansas, Praha: Zora.
• SZUMSKA Dorota (2006): Przymiotnik jako przyłączone wyrażenie predykatywne. – Kraków: Universitas.
• TABAKOWSKA Elżbieta (2002): Nowe myślenie paradygmatyczne w językoznawstwie: znaczenie jest kontekstem. – [w:] Jan OŻDŻYŃSKI, Teodozja RITTEL (red.): Konteksty kulturowe w dyskursie edukacyjnym. – Kraków: Wydawnictwo Edukacja, 37–48.
• TAYLOR John R. (2001): Kategoryzacja w języku. Prototypy w teorii językoznawczej. – Kraków: Universitas.
• WASZAKOWA Krystyna (1991): O wartościowaniu w słowotwórstwie. – Poradnik Językowy 5–6, 180–187.
• WASZAKOWA Krystyna (1994): Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki sufiksalne obce. – Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• WASZAKOWA Krystyna (2005): Przejawy internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny. – Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• WASZAKOWA Krystyna (2008): ‘Uśmiech’ jako słowo i gest mimiczny. Obraz uśmiechu we współczesnej polszczyźnie. – [w:] Renta GRZEGORCZYKOWA, Krystyna WASZAKOWA (red.): Pojęcie – słowo – tekst. – Warszawa: Wydawnictwa UW, 151–166.
• WAWRZYŃCZYK Jan (2000–2012): Słownik bibliograficzny języka polskiego. Wersja przedelektroniczna. T. 1–10. – Warszawa: BEL Studio.
• WAWRZYŃCZYK Jan (2013): W poszukiwaniu nowego słownictwa polskiego. Materiały z prasy lat 2011–2013 (fotodokumentacja). – Warszawa: BEL Studio.
• WAWRZYŃCZYK Jan (2014–2015): Fotocytatografia polska. Koniec XVII – początek XXI w. – Warszawa: BEL Studio.
• WIERZBICKA Anna (1984): Deminutives and depreciatives: sematic representation for derivational categories. – Quaderni di Semantica 5, 123–130.
• WIERZBICKA Anna (1999): Język – umysł – kultura. Wybór prac. Red. Jerzy BARTMIŃSKI. – Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• KУБРЯКОВА Eлена C. (2004): Язык и знание. – «Языки славянскoй культуры». – Mocква: Языки славянскoй культуры, 405–416.
• BOGUSŁAWSKI Andrzej, DANIELEWICZOWA Magdalena (2005): Verba polona abscondita. Sonda słownikowa III. – Warszawa: Elma Books.
• DLJP – Depozytorium leksykalne języka polskiego. Nowe fotomateriały z lat 1901-2010. T. 1–10. –Warszawa: BEL Studio, 2010–2012.
• ISJP – Inny słownik języka polskiego. Red. Mirosław BAŃKO. – Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
• NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego (wersja tekstowa): http://www.nkjp.pl/
• NSPP – Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN. Red. Andrzej MARKOWSKI. – Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999.
• SBJP – zob. WAWRZYŃCZYK Jan (2000–2012).
• SGSWJO – Słownik gniazd słowotwórczych współczesnego języka ogólnopolskiego. T. 2: Gniazda odrzeczownikowe.
• Red. Hanna JADACKA [et al.]. – Kraków: Universitas, 2001.
• WSJP – Wielki słownik języka polskiego. http://www.wsjp.pl/ (8.10.2015).