Wpływ Rady Szkolnej Krajowej na rozwój sieci szkół elementarnych w Galicji w pierwszym dziesięcioleciu jej działalności (1868–1878)

• Authors: PELCZAR ROMAN

Title variants

EN

The Influence of the National School Council on the Development of Elementary Schools in Galicia in the First Decade of Its Activity (1868–1878)

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie działalności Rady Szkolnej Krajowej (RSK) w Galicji w pierwszym 10-leciu jej funkcjonowania. W tym okresie polegała ona na reorganizacji istniejących szkół elementarnych (ludowych) oraz na tworzeniu nowych placówek szkolnych. Najpierw przedstawiono prawne i organizacyjne uwarunkowania tworzenia sieci szkół przez RSK na przełomie lat 60. i 70. XIX w. Następnie omówiono jej rolę w zakresie oddziaływania na społeczeństwo Galicji w kwestii ich organizowania. Ukazano także trudności, jakie RSK musiała pokonać. W opracowaniu wykorzystano źródła archiwalne, akty prawne oraz literaturę historyczną. Artykuł może pomóc w badaniach nad oświatą elementarną na ziemiach polskich w czasach zaborów, zwłaszcza na terenie Galicji.

EN

The aim of the article is presentation of activities the National School Council in Galicia in the first decade of its functioning. During this period, it involved the reorganization of existing elementary (folk) schools and the creation of new school facilities. At the beginning it was presented legal and organizational conditions for creating a network of schools by the National School Council at the turn of the 60s and 70s in the nineteenth century. Then, its role was discussed in terms of impact on the society of Galicia regarding organizing them. It also shows the difficulties that the National School Council had to overcome. The text uses archival sources, legal acts and historical literature. The article can help in research on elementary education on Polish lands during the partitions, especially in Galicia.

Keywords

PL

Galicja; galicyjska Rada Szkolna Krajowa szkolnictwo elementarne (ludowe) w Galicji; szkolnictwo elementarne na ziemiach polskich w czasach zaborów

EN

Galicia; Galician National School Council; elementary (folk) education in Galicia; elementary education in the Polish lands during the partitions of Poland

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski
• Journal: Edukacja-Technika-Informatyka
• Year: 2018
• Volume: 9
• Issue: 5
• Pages: 15-27

Dates

published

2018

Contributors

author

PELCZAR ROMAN

• Profesor doktor habilitowany, Wydział Pedagogiczny, Uniwersytet Rzeszowski, Polska

References

• Baranowski, B.A. (1911). Szkolnictwo ludowe w Galicji w swym rozwoju liczebnym od roku 1868 do roku 1909 z uwzględnieniem warunków higienicznych. Lwów: Rodzina i Szkoła.
• Falkiewicz, K. (1899). Rozwój szkolnictwa ludowego w Galicyi w latach 1848–1898, Lwów: bw.
• Fiutowski, T. (1913). Szkolnictwo ludowe w Galicji w dobie porozbiorowej. Lwów: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne.
• Gaj-Piotrowski, W. (1975). Stan szkolnictwa i oświaty w rejonie Rozwadowa w latach 1772–1874. Rocznik Województwa Rzeszowskiego, 8, 23–56.
• Juśko, E. (2003). Szkolnictwo powszechne w powiecie tarnowskim w latach 1918–1939. Lublin: Wyd. KUL.
• Juśko, E. (2013). Rada Szkolna Krajowa i jej działalność na rzecz szkoły ludowej w Galicji (1868– 1921). Lublin, Tarnów: Wyd. Diecezji Tarnowskiej.
• Lubojemska, B. (2001). Zarys dziejów szkolnictwa we Frysztaku 1424–1984. Krosno: PUW „Roksana”.
• Łapot, M. (2017). Szkolnictwo ludowe w Galicji u progu działalności Rady Szkolnej Krajowej (w stupięćdziesięciolecie jej powołania). Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Pedagogika, 26(2), 237–259. DOI: 10.16926/p.2017.26.39.
• Majorek, C., Marmon, W. (1983). Oświata i kultura regionu tarnowskiego w okresie rozbiorów i niewoli. W: F. Kiryk, Z. Ruta (red.), Tarnów. Dzieje miasta i regionu (s. 257–317). T. 2. Tarnów: KAW.
• Malak, F. (1996). Dzieje parafii Tyczyn. Tyczyn: Zarząd Gminy i Miasta.
• Meissner, A. (1991–1992). Szkolnictwo ludowe w powiecie jarosławskim w latach 1867–1914. Przemyskie Zapiski Historyczne, 8–9, 73–84.
• Organizacja szkół w myśl ustaw krajowych z 1873 r. i przeprowadzenie tych ustaw w ogóle (1889). W: Zbiór najważniejszych okólników i rozporządzeń zasadniczych c.k. Krajowej Rady Szkolnej (s. 23–33). Lwów: Wyd. W. Łozińskiego.
• Orzeczenie c,k, Krajowej Rady Szkolnej z dnia 6 czerwca 1875 r. wydane na mocy ustaw szkolnych z 2 maja 1873 r. w sprawie Szkoły Pospolitej w Pruchniku (2001). Ziemia Pruchnicka, 3, 9.
• Pelczar, R. (2012). Rola Rady Szkolnej Krajowej w reorganizacji szkół ludowych w Galicji w latach 1868–1875 (ze szczególnym uwzględnieniem terenu łacińskiej diecezji przemyskiej). Przegląd Historyczno-Oświatowy, 55(1–2), 69–84.