…względnie w innym porcie… Młodzieńcze inspiracje Piotra Zaremby

• Authors: Szymon Piotr Kubiak

Title variants

EN

“[…] alternatively in an other harbour […]”. Piotr Zaremba’s juvenile inspirations

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Urbanistyka, architektura i ogólnie pojęta kultura wizualna powojennego Szczecina zajmuje w debacie nad kształtem nowoczesnej metropolii miejsce wyjątkowe. Jak w soczewce zbiegły się tu problemy polityczne, związane ze zmianą przynależności państwowej aglomeracji i budową nowego systemu politycznego tzw. Polski Ludowej, z ogólnoeuropejskimi zagadnieniami reformy artystycznej. Kluczową rolę w tym procesie odegrał Piotr Zaremba (1910–1993), pełniący, jako pierwszy polski prezydent miasta, nie tylko funkcję głównego lokalnego polityka, ale i – ze względu na wykształcenie i doświadczenie zawodowe – pierwszego lokalnego planisty. To właśnie decyzje Zaremby nadały kierunek zakresowi i charakterowi odbudowy zrujnowanej dawnej substancji oraz kreacji nowych struktur przestrzennych. W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o ich formalne i ideowe źródła, sięgające początku lat 30. XX wieku – okresu studiów na Politechnice Lwowskiej, a także praktyki inżynieryjnej w modernizującym się i wytwarzającym nową tożsamość postwilhelmińskim Poznaniu okresu międzywojennego. Podróże i lektury młodego projektanta oraz klimat intelektualny narodowo-demokratycznego, a po części rewizjonistycznie-prawicowego środowiska wpłynęły po 1945 roku na rozwój nowego polskiego miasta.

EN

Urbanism, architecture and broadly defined visual culture of postwar-Szczecin take a unique place in the discussion on the shape of modern metropolis. Like in a lens, there were coincided the political problems connected to the change of the nationality of the agglomeration and to building of the so-called People’s Poland’s new political system, with the all-European problems

Keywords

PL

modernizm; wilhelminizm; styl około 1800; urbanistyka; komunikacja; odbudowa; miast; zabytki; dziedzictwo średniowieczne; pejzaż miejski; nacjonalizm; polska myśl zachodnia

EN

Modernism; Wilhelminism; Around 1800 Style; urban planning; transport,; reconstruction of cities; monuments; medieval heritage; Urban Landscape; nationalism; Polish Western Thought

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Autobiografia. Literatura. Kultura. Media
• Year: 2014
• Issue: 2(3)
• Pages: 177-189

Contributors

author

Szymon Piotr Kubiak

• Akademia Sztuki w Szczecinie

References

• [bez tytułu], „Głos Rzemieślnika” 1936, nr 8. Bernhardt Katja, „Zielone miasto portowe nad rzeką i morzem” – urbanistyczna wizja Szczecina Hansa Bernharda Reichowi. W: Sztuka XX wieku w Szczecinie i na Pomorzu Zachodnim. Przemiany i kontynuacje. Materiały z Seminarium Naukowego Szczecińskiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Szczecin, 18–19 listopada 2005, red. Maria Glińska, Rafał Makała, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Szczecin 2008. Bernhardt Katja, Musekamp Jan, 1945 – ein Bruch? Stadtplaner in Stettin und Szczecin, „Nordost- Archiv”, Neue Folge, Bd. XV/2006, 2007. Domańska Justyna, Odbudowa Szczecina po 1945 roku. Przemiany w mieście i realizacja nowej przestrzeni artystycznej, praca magisterska w zbiorach Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2006. Foreign News: Poland – Plan Fulfillment, „Time” 1947, vol. L, nr 22. Fülberth Andreas, Tallinn – Riga – Kaunas. Ihr Ausbau zu modernen Hauptstädten 1920–1940, Böhlau, Köln, Weimar, Wien. Grzeszczuk-Brendel Hanna, Architektura i budownictwo Poznania w pierwszej połowie XX wieku. W: Architektura i urbanistyka Poznania w XX wieku, red. Teresa Jakimowicz, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2005. Jak zachować wał obronny Chrobrego, „Ilustracja Polska” 1938, nr 33. Kisielewski Józef, Ziemia gromadzi prochy, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1939. Klause Gabriela, Wybrane problemy ochrony zabytków początku XX wieku i odbudowa Poznania po II wojnie światowej. W: Architektura i urbanistyka Poznania w XX wieku, red. Teresa Jakimowicz, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2005. Klause Gabriela, Versuch einer neuen Sicht auf das Problem des Wiederaufbaus des Altstädtischen Marktes in Posen. W: Der Umgang mit dem kulturellen Erbe in Deutschland und Polen im 20. Jahrhundert. Beiträge der 9. Tagung des Arbeitskreises deutscher und polnischer Kunsthistoriker und Denkmalpfleger in Leipzig, 26.–29. September 2002, red. Andrea Langer, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2004. Kodym-Kozaczko Grażyna, Rozwój Poznania w planowaniu urbanistycznym w latach 1900–1990. W: Architektura i urbanistyka Poznania w XX wieku, red. Teresa Jakimowicz, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2005. Kozina Irma, Styl około 1800, styl narodowy czy nowa rzeczywistość w architekturze Górnego Śląska? W: Nacjonalizm w sztuce i Historii Sztuki 1789–1950, red. Dariusz Konstantynow, Roman Pasieczny, Piotr Paszkiewicz, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1998. Kozińska Bogdana, Neue Stadtstrukturen und Symbole des Neuanfangs in Stettin. Die sozialistische Stadt im Gefüge historisch gewachsener Städte. W: Die Schleifung. Zerstörung und Wiederaufbau historischer Bauten in Deutschland und Polen, red. Dieter Bingen, Hans-Martin Hinz, Harrassovitz Verlag, Wiesbaden 2005. Kubiak Szymon Piotr, Modernizm zapoznany. Architektura Poznania 1919–1939, Centrum Architektury, Warszawa 2014. Mebes Paul, Um 1800. Architektur und Handwerk im letzten Jahrhundert ihrer traditionellen Entwicklung, Bruckmann, München 1908. Musekamp Jan, Między Stettinem a Szczecinem. Metamorfozy miasta w latach 1945–2005, Nauka i Innowacje, Poznań 2013. Pałat Zenon, Architektura a polityka. Gloryfikacja Prus i niemieckiej misji cywilizacyjnej w Poznaniu na początku XX wieku, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań 2011. Piotrowski Piotr, „Drang nach Westen”. The Visual Rhetoric of Polish „Western Politics” in the 1930s. W: Visuelle Erinnerungskulturen und Geschichtskonstruktionen in Deutschland und Polen 1800 bis 1939. Beiträge der 11. Tagung des Arbeitskreises deutscher und polnischer Kunsthistoriker und Denkmalpfleger in Berlin, 30. September–3. Oktober 2004, red. Robert Born, Adam S. Labuda, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2006. Przypkowski Tadeusz, Zachwatowicz Jan, Mury obronne Warszawy, Drukarnia Miejska, Warszawa 1938. Skuratowicz Jan, Architektura Poznania 1890–1918, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 1991. Zaremba Piotr, Wspomnienia prezydenta Szczecina, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1977. Zaremba Piotr, Z pobytu w Tallinnie, „Życie Techniczne” 1935, nr 8. Zaremba Piotr, Helsinki, „Życie Techniczne” 1935, nr 7. Zaremba Piotr, Trzy arcydzieła techniki szwedzkiej, „Życie Techniczne” 1935, nr 3. Zaremba Piotr, W czterech stolicach nadbałtyckich, „Życie Techniczne” 1934/1935, nr 1–2.

Identifiers

ISSN

2353-8694