Wiersze na ryciny jako dominanta polskojęzycznej twórczości Symeona z Połocka. Część 1: Od bajki o starcu, chłopcu i ośle do oślej paraboli ludzkiego ciała

• Authors: Grześkowiak Radosław

Title variants

EN

Poems on Drawings as a Dominant of Symeon of Połock’s Polish Output. Part 1: From a Fable about an Old Man, a Boy and a Donkey to a Donkey Parable of Human Body

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Samuił Piotrowski-Sitnianowicz (1629–1680), bardziej znany jako Symeon z Połocka, w latach 1643–1650 był uczniem Kolegium Kijowsko-Mohylańskiego, a następnie w latach 1650–1653 studentem Akademii Wileńskiej. Obie szkoły wymagały pisania wierszy w języku polskim i od ćwiczeń w tym zakresie zaczęła się kariera poetycka Piotrowskiego-Sitnianowicza. W późniejszej twórczości Symeona z Połocka – w języku cerkiewnosłowiańskim –istotną rolę odegrały epigramaty pisane na ryciny lub obrazy. Autor niniejszego studium dowiódł, że również 28 młodzieńczych cykli epigramatycznych stanowi spolszczenie łacińskich subskrypcji do popularnych serii rycin artystów niderlandzkich. Obok wskazania i omówienia grafik będących podstawą adaptacji poety artykuł przynosi także pierwsze wydanie krytyczne analizowanych tekstów, dostępne edycje polskojęzycznej spuścizny Symeona z Połocka dalekie są bowiem od poprawności. W pierwszej części studium zaprezentowane zostały źródła graficzne cykli poetyckich „Trudno wszytkim wygodzić” (adaptacja serii rycin „Iudicii popularis vanitas et stoliditas” Ambrosiusa Franckena Starszego sprzed 1607 roku), [Trojakie prawo] (adaptacja cyklu rycin „Triplex lex” Maartena de Vosa sprzed 1580 roku), [Trzy stany i ich obowiązki] (adaptacja cyklu rycin „Triplex hominum status et uniuscuiusque munia ac partes” Maartena van Heemskercka z około 1565 roku) oraz „Zaniedbanie duszy dla zbytniego o ciele starania” (adaptacja anonimowego cyklu rycin „Animae incuria ob nimiam corporis chram”).

EN

Samuił Piotrowski-Sitnianowicz (1629–1680), more commonly known as Symeon of Połock, was in the years 1643–1650 a student of The Kyiv-Mohyla College and subsequently from 1650 to 1653 of The Vilnius Academy. Both schools required that their students composed poems in Polish, and exercises in this matter made a starting point for Piotrowski-Sitnianowicz’s poetic carrier.
In his later poetry in Old Church Slavonic, epigrams written for drawings or paintings played an important role. The author of the present study proves that also 28 juvenile epigram cycles are Polonized from Latin subscriptions to popular series of Dutch artists’ drawings. Apart from indicating and discussing the drawings being the basis for the poet’s adaptation, the article offers the first critical edition of the analysed texts since the available publications of Symeon of Połock’s Polish output are far from being correct.
The first part of the study presents the graphic sources of poetic cycles “Trudno wszytkim wygodzić” (adaptation of drawing series “Iudicii popularis vanitas et stoliditas <Vanity and Stupidity of Common People’s Judging>” by Ambrosius Francken the Elder from before the year 1607), “[Trojakie prawo]” (adaptation of drawing series “Triplex lex <Triple Law>” by Maarten de Vos from before 1580), “[Trzy stany i ich obowiązki]” (adaptation of Maarten van Heemskerck’s drawing cycle, circa 1565, “Triplex hominum status et uniuscuiusque munia ac partes <Three Social Classes, Their Functions and Duties>”), and “Zaniedbanie duszy dla zbytniego o ciele starania” – adaptation of an anonymous drawing cycle “Animae incuria ob nimiam corporis curam (Rapt Attention Given to Body Leads to Soul Negligence)”.

Keywords

EN

Symeon of Połock's poems on drawings; Samuił Piotrowski-Sitnianowicz; Ambrosius Francken the Elder; Maarten de Vos; Maarten van Heemskerck’s

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2017
• Volume: 108
• Issue: 3
• Pages: 185-216

Dates

printed

2017-09-14

Contributors

author

Grześkowiak Radosław

• Uniwersytet Gdański

Identifiers

ISSN

0031-0514