Postapokaliptyczna przyszłość świata w kinematografii SF

• Authors: Kutyła Damian

Title variants

EN

Post-apocalyptic future of the world in science fiction cinematography

RU

Постапокалиптическое будущее мира в научно-фантастическом кинo

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zagłada ludzkości od zawsze była obecna w ludzkich refleksjach dotyczących losów świata i samego człowieczeństwa. W drugiej połowie XX wieku filmy o tematyce postapokaliptycznej stają się coraz popularniejsze. Wszelkie interpretacje porządku społecznego po globalnej katastrofie stają się od tego czasu nieodłącznym elementem kinematografii science-fiction. Wizje te są jednocześnie artystycznymi egzemplifikacjami postapokaliptycznej dystopii – czyli piekła, jakie człowiek sam sobie może zgotować w różnie rozumianej i ukazywanej przyszłości. Globalna pustynia staje się w nich największą obawą, egzystencjalnym lękiem, koszmarem rodzącym się w głowie człowieka, wyrastającym na bazie pesymizmu historiozoficznego. Na przełomie XX i XXI wieku człowiek jak nigdy dotąd posiadł narzędzia skłonne doprowadzić do globalnej zagłady. Dystopie postapokaliptyczne są także pewną interpretacją idei katastroficznej, doskonale znanej z historii filozofii i socjologii. Ze względu na sposób ukazania owego postapokaliptycznego świata, wizje te możemy podzielić na: technokratyczne, pandemiczne, anarchistyczne, postapokaliptyczne kino wędrówki, postapokaliptyczne kino azylu.

EN

The destruction of humanity has always been present in human reflections about the fate of the world and humanity itself. In the second half of the 20th century, post-apocalyptic films became more and more popular. All interpretations of the social order after the global disaster have since become an inseparable element of science-fiction cinematography. At the same time, these visions are artistic exemplifications of post-apocalyptic dystopia - that is, hell that man can prepare for himself in a differently understood and shown future. The global desert becomes the greatest fear in them, existential fear, a nightmare born in the head of man, arising on the basis of historiosophical pessimism. At the turn of the 20th and 21st centuries, man has never before had tools that would lead to global destruction. Post-apocalyptic dystopias are also a certain interpretation of the catastrophic idea, well known in the history of philosophy and sociology. Because of the way this post-apocalyptic world is portrayed, these visions can be divided into: technocratic, pandemic, anarchist, post-apocalyptic wandering cinema, post-apocalyptic asylum cinema.

RU

Разрушение человечества всегда присутствовало в человеческих размышлениях о судьбе мира и самого человечества. Во второй половине 20-го века постапокалиптические фильмы становились все более и более популярными. Все интерпретации социального порядка после глобальной катастрофы с тех пор стали неотъемлемым элементом научно-фантастического кинематографа. В то же время, эти видения являются художественными примерами постапокалиптической дистопии - то есть ада, которое человек может подготовить себя в по разному понимаемом и указываемом в будущем. Глобальная пустыня является там величайшим страхом, экзистенциальным кошмаром, рожденным в голове человека, возникающим на основе историософского пессимизма. На рубеже 20 и 21 веков у человека как никогда прежде были орудия, которые могли бы привести к глобальному разрушению. Постапокалиптические дистопии также являются определенной интерпретацией катастрофической идеи, хорошо известной в истории философии и социологии. Из-за того, как этот постапокалиптический мир изображается, эти видения можно разделить на: технократическое, пандемическое, анархистское, постапокалиптическое блуждающее кино, постапокалиптическое кино убежища.

Keywords

PL

dystopia; przyszłość; kinematografia; science-fiction; katastrofizm; anarchia; apokalipsa

EN

dystopia; future; cinematography; science fiction; catastrophism; anarchy; apocalypse

RU

дистопия; будущее; кинематография; научная фантастика; катастрофа; анархия; апокалипсис

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Wschodni Rocznik Humanistyczny
• Year: 2019
• Volume: XVI (2019)
• Issue: 1: Filozofia: Lwów-Preszów-Rzeszów
• Pages: 167-180

Dates

published

2019

Contributors

author

Kutyła Damian

• Uniwersytet Rzeszowski

References

• Bentham J., Wprowadzenie do zasad moralności i Prawodawstwa, tłum. B. Nawroczyńsk, Warszawa 1958.
• Buber M., Ja i Ty, tłum. J. Doktór, Warszawa 1992.
• Dehnel P., Przyroda i historia: studium wczesnej filozofii F.W.J. Schellinga, Wrocław 1992.
• Dick P.K., Czy androidy śnią o elektrycznych owcach?, przeł. S. Kędzierski, Poznań 2012.
• Gadamer H.G., Dziedzictwo Europy, tłum. A. Przyłębski, Warszawa 1992.
• Gawor L., Ekoszkice, Rzeszów 2017.
• Glukhovsky D., Metro 2033, przeł. P. Podmiotko, Kraków 2010.
• Godin Ch., Koniec ludzkości, przeł. Z. Pająk, Kraków 2004.
• Górczyńska K., Apokalipsa wychodzi z laboratorium, [w:] A. Andrysek, N. Kaniak (red.) Apokalipsa w kinie, apokalipsa kina, Katowice 2013.
• James P.D., Ludzkie dzieci, przeł. M. Gębicka-Frąc, Warszawa 2006.
• Jan Paweł II, Odpowiedzialność nauki i technologii, Wystąpienie w Hiroszimie, 25.02.1981.
• Jezierski P.., Siła strachu. Wpływ apokalipsy i leków zimnowojennych na wybrane nurty kultury popularnej, Gdańsk 2012.
• Jonas H., Zasada odpowiedzialności. Etyka dla cywilizacji technologicznej, tłum. M. Kli-mowicz, Kraków 1996.
• King S., Bastion, przeł. R. Lipski, Poznań 2000.
• McCarthy C., Droga, przeł. R. Sudoł, Kraków 2008.
• Nijakowski L.M., Popularne postapokalipsy późnej nowoczesności, [w:] P. Kowalski (red.), Mit, prawda, imaginacja, Wrocław 2011.
• Nozick R., Anarchia, państwo, utopia, tłum. M Szczubiałka, P. Maciejko, Warszawa 1999.
• Pawłowski A., L. Pawłowski, Zrównoważony rozwój we współczesnej cywilizacji, cz. I: Środowisko a zrównoważony rozwój, „Problemy Ekorozwoju” 2008, vol. 3, no 1.
• Scheller M., Formy wiedzy i kształcenia, [w:] Tenże, Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy, tłum. S. Czerniak, A. Węgrzecki, Warszawa 1987.
• Schweitzer A., Życie, tłum. J. Piechowski, Warszawa 1974.
• Virilio P., Bomba informacyjna, tłum. S. Królak, Warszawa 2006.
• Wells H.G., Wojna światów, przeł. H. Józefowicz, Warszawa 1958.

Identifiers

DOI

10.36121/DKUTYLA.16.2019.1.169