Badania i konserwacja łodzi jednopiennej wydobytej z rzeki Bug w pobliżu wsi Stary Bubel

• Authors: Aniszewski Michał , Śnieżko Grzegorz

Title variants

EN

Examination and conservation of a log boat recovered from the Bug River near the village of Stary Bubel

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie okoliczności odkrycia łodzi jednopiennej wydobytej z rzeki Bug w pobliżu wsi Stary Bubel oraz prezentacja wyników badań i działań konserwatorskich, którym ją poddano. W swym opracowaniu autorzy zwracają szczególną uwagę na konieczność właściwego zabezpieczania drewnianych zabytków archeologicznych, wydobywanych z mokrego środowiska zalegania. Jego brak lub popełnione w tym zakresie błędy prowadzą do nieodwracalnych zmian struktury zabytkowych obiektów. Ich ilustracją są opisane w tekście artykułu uszkodzenia łodzi, będące wynikiem „sezonowania” zdegradowanego drewna w budynku gospodarczym. Co więcej, wysuszenie obiektu uniemożliwia lub zmniejsza skuteczność jego stabilizacji wymiarowej, która stanowi podstawę konserwacji mokrego drewna archeologicznego.

EN

The aim of this article is to provide information on the circumstances of discovery of a log boat and its retrieval from the Bug River near the village of Stary Bubel and to present research results and undertaken conservation measures. In their article, the authors emphasize that wooden archaeological artefacts recovered from a wet environment where they lay must be secured in a proper way. Objects of historical value which are not secured or are secured incorrectly are easily affected by irreversible structural changes. Illustration of alterations described in the article are damages of the boat, which has been resulted from being “seasoned” in a farm building. Moreover, after becoming dry, an object can no longer be stabilized dimensionally or its stabilization is not effective. In the case of waterlogged archaeological wood, dimensional stabilization is the most important part of the conservation process.

Keywords

PL

łodzie jednopienne; dłubanki; Bug; mokre drewno archeologiczne; dendrochronologia; datowanie radiowęglowe; badania drewna archeologicznego; konserwacja drewna archeologicznego

EN

log boats; dugout canoes; Bug River; waterlogged archaeological wood; dendrochronology; radiocarbon dating; examination of archaeological wood; conservation of archaeological wood

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2016
• Issue: 2
• Pages: 145-159

Dates

published

2016

Contributors

author

Aniszewski Michał

• archeolog, technolog drewna – konserwator drewna zabytkowego Narodowy Instytut Dziedzictwa
• archaeologist, wood technologist, conservator of historical wood The National Heritage Board of Poland

author

Śnieżko Grzegorz

• archeolog, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum
• archaeologist, Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences in Warsaw, the Royal Castle in Warsaw – Museum

References

• Aniszewski M., Witomski P., The State of Preservation of Archaeological Wood Uncovered in the Grotto Foundations of the Retaining Wall of the Palace Museum in Wilanów, “Drewno” 2013, t. 56, nr 190.
• Babiński L., Izdebska-Mucha D., Waliszewska B., Evaluation of the state of preservation of waterlogged archaeological wood based on its physical properties: basic density vs. wood substance density, “Journal of Archaeological Science” 2014, t. 46.
• Babiński L., Pasywna konserwacja mokrego drewna archeologicznego w świetle literatury, [w:] Drewno archeologiczne: badania i konserwacja, Biskupin 1999.
• Babiński L., Zabezpieczanie mokrego drewna archeologicznego, [w:] Pierwsza pomoc dla zabytków archeologicznych, Warszawa 1998.
• Broda M., Królikowska-Pataraja K., Mazela B., Siuda J., The state of degradation of waterlogged wood from different environments, “Annals of Warsaw University of Life Sciences – SGGW. Forestry and Wood Technology” 2015, nr 91.
• Brzóska A., Kontny B., Prejs P., Staniszewska J., O dłubankach z jeziora Łęczek historia prawdziwa, „Archeo UW” 3, 2016.
• Florian M-L. E., Scope and History of Archaeological Wood, [w:] Rowell R.M, Barbour R.J (red.), Archaeological Wood: Properties, Chemistry, and Preservation, „Advances in Chemistry Series”, t. 225, American Chemical Society, Washington, DC 1990.
• Giachi G., Bettazzi F., Chimichi S., Staccioli G., Chemical characterisation of degraded wood in ships discovered in a recent excavation of the Etruscan and Roman harbour of Pisa, „Journal of Cultural Heritage” 2003, t. 4.
• Hoffmann P., Conservation of Archaeological Ships and Boats – personal experiences, London 2013.
• Jensen P., Gregory D., Selected physical parameters to characterize the state of preservation of waterlogged archaeological wood: a practical guide for their determination, „Journal of Archaeological Science” 2006, t. 33.
• Kim Y.S, Singh A.P, Micromorphological characteristics of wood biodegradation in wet environments: A review, „International Association of Wood Anatomists Journal” 2000, t. 21, nr 2.
• Kontny B., Jędrzejczak Z., Kuśnierek M., Mirakowski M., Nowe spojrzenie na starą dłubankę. O historii i przyszłości odkrycia z Jeziora Łańskiego, „Archeo UW” 2, 2014.
• Kozakiewicz P., Matejak M., Klimat a drewno zabytkowe, Warszawa 2006.
• Krutul D., Radomski A., Zawadzki J., Zielenkiewicz T., Antczak A., Comparison of the chemical composition of the fossil and recent oak wood, „Wood Research” 2010, t. 55, nr 3.
• McConnachie G., Eaton R., Jones M., A re-evaluation of the use of maximum moisture content data for assessing the condition of waterlogged archaeological wood, e-PRESERVATIONScience, t. 5, 2008.
• Majka J., Olek W., Analiza i wyniki wyznaczania charakterystyk pęcznienia oraz kurczenia się drewna archeologicznego w pełnym obszarze higroskopijnym, [w:] Dąb wczesnośredniowieczny – zapis poznania, Poznań 2014.
• Mańkowski P., Kozakiewicz P., Zielenkiewicz T., Investigations of iron content in fossil oak from a medieval settlement in Płońsk, „Annals of Warsaw University of Life Sciences – SGGW. Forestry and Wood Technology” 2013, nr 83.
• Morgós A., The Conservation of large dried out and waterlogged archaeological wood objects and structural elements – low molecular weight epoxy resin and sucrose, lactitol treatments, [w:] Drewno archeologiczne: badania i konserwacja, Biskupin 1999.
• Ossowski W., Łodzie jednopienne z Jeziora Lednickiego, [w:] Kola A., Wilke G. (red.), Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. 2, Mosty traktu poznańskiego, Kraków 2014.
• Ossowski W., Studia nad łodziami jednopiennymi z obszaru Polski, Gdańsk 1999.
• Ossowski W., Stachowiak P., Późnośredniowieczna łódź jednopienna z miejscowości Brody, pow. zielonogórski, „Archeologia Środkowego Nadodrza” 2011, t. 7.
• Tamburini D., Łucejko J., Zborowska M., Modugno F., Prądzyński W., Colombini M.P, Archaeological wood degradation at the site of Biskupin (Poland): Wet chemical analysis and evaluation of specific Py-GC/MS profiles, „Journal of Analytical and Applied Pyrolysis” 2015, t. 115.
• Unger A., Schniewind A.P, Unger W., Conservation of Wood Artifacts, „Natural Science in Archaeology”, Springer, 2010.
• Wagenführ R., Scheiber C., Holztatlas, Leipzig 1974.
• Waliszewska B., Badania struktury i składu chemicznego archeologicznego drewna dębowego, „Rozprawy Naukowe – Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu”, t. 399, Poznań 2009.
• Zielski A., Krąpiec M., Dendrochronologia, Warszawa 2009.
• Źródła internetowe
• http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20031621568, [data dostępu: 12.07. 2016]
• http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,407629,fragment-sredniowiecznej-lodzi-znaleziono-w-bugu.html, [data dostępu: 7.06. 2016].
• http://tvnwarszawa.tvn24.pl/informacje,news,wydobyli-z-wisly-sredniowieczna-lodz-znalezisko-trzymalismy-w-tajemnicy,185707.html#!prettyPhoto, [data dostępu: 7.06. 2016].

Identifiers

ISSN

0029-8247