Kobiece oblicze wyborów parlamentarnych w Polsce. Pomiędzy przeszłością a teraźniejszością

• Authors: Lis-Staranowicz Dorota

Title variants

EN

The female face of parliamentary elections. From the past to the present

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł ma charakter przeglądowy, ponieważ zawiera zbiorcze zestawienie wyników osiągniętych przez kobiety w wyborach do Sejmu i Senatu w latach 1919–2015. Jego celem jest przypomnienie starań kobiet o przyznanie im praw wyborczych, sylwetek pierwszych polskich parlamentarzystek i drogi do zwiększenia partycypacji obywatelek w sprawowaniu władzy. Artykuł odnosi się także do efektów działania kwot wyborczych, wprowadzonych kodeksem wyborczym. Przedstawia również wyniki wyborów do Sejmu z 2015 roku na tle innych krajów, które wraz z Polską weszły na drogę transformacji ustrojowej.

EN

The article has a review character because it contains a summary list of womenʼs results achieved in the Sejm and Senate elections during the period of 1919–2015. Its aim is to recall women’s efforts to grant them electoral rights, the profiles of the first Polish parliamentarians and the way to increase the participation of female citizens in the exercise of power. The article also refers to the effects of the election quotas introduced by the Electoral Code. It also presents the results of the elections to the Sejm in 2015 in comparison to other countries, which together with Poland entered the path of political transformation.

Keywords

PL

kobiety; prawa wyborcze; polskie parlamentarzystki; kwoty wyborcze

EN

women; electoral rights; Polish parliamentarians; election quotas

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Studia Wyborcze
• Year: 2018
• Volume: 25
• Pages: 31-44

Dates

published

2018

Contributors

author

Lis-Staranowicz Dorota

• Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie,

References

• Chełstowska Agata, Druciarek Małgorzata, Niżyńska Aleksandra, Skoczylas Natalia. 2015. Udział kobiet w wyborach parlamentarnych w 2015 r. Wyniki monitoringu obserwatorium równości płci. Warszawa.
• Coka Arregui Daniema, Freier Ronny, Mollerstrom Johanna. 2017. „Gender parity in German politics: further effort required”. The DIW Economic Bulletin 7, https://www.diw.de/documents/publikationen/73/diw_01.c.564604.de/diw_econ_bull_2017-37.pdf (dostęp 3.03.2018).
• Deperak Iza. 2010. „Kongres Kobiet, demokracja parytetowa i ruch kobiecy w Polsce”. Przegląd Socjologiczny 3.
• Fitkus Paweł. 2015. „Poselska aktywność kobiet na mównicy sejmowej w dobie II RP”. Wrocławskie Studia Erazmiańskie IX.
• Florczak Ilona. 2003. „Zofia Moraczewska (1873–1958) Kobieta-polityk II Rzeczypospolitej”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica 77.
• Furgał Ewa, Sarata Natalia (op.). 2009. Kobiety w życiu politycznym. Informator. Kraków.
• Fuszara Małgorza. 2009. Kobiety w polityce dwudziestolecia (1989–2009). W Joanna Piotrowska, Agnieszka Grzybek (red.), Kobiety dla Polski. Polska dla kobiet. 20 lat transformacji 1989–2009. Raport.Warszawa.
• Fuszara Małgorzata, Spurek Sylwia. 2007. Rządy i społeczeństwo. W Bożena Chołuj (red.). Polityka równości płci. Polska 2007. Raport. Warszawa.
• Górna-Kubacka Anna. 2011. „Kobiety w polityce aspiracje i praktyka”. Przegląd Politologiczny 2.
• Jarska Natalia, Perkowski Piotr. 2016. „Droga do władzy? Kobiety w PZPR 1948–1989”. Pamięć i Sprawiedliwość 27.
• Kondracka Mariola. 2017. Posłanki i senatorki II Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Kublik Agnieszka. 2015. „W Sejmie i Senacie najwięcej kobiet od lat. Kwota działa, ale stanowczo za wolno”. Gazeta Wyborcza. http://wyborcza.pl/1,75398,19123484,w-sejmie-i-senacie-najwiecej-kobiet-od-lat-kwota-dziala-ale.html (dostęp 2 marca 2017).
• Leszczyńska Krystyna. 2016. „The 2015 Elections to the Senate of the Republic of Poland” Polish Political Science Yearbook 45.
• Luksa Katarzyna. 2011. „Gabriela Balicka (1867–1962), naukowiec, posłanka Narodowej Demokracji”. Wieki Stare i Nowe 6.
• Moraczewska Zofia. 1946. Mój Testament. Pisany do ogółu Kobiet Polskich w r. 1945. Wrocław: Nakładem Autora.
• Petrażycki Leon. 1919. O prawa dla kobiet. Lwów: Wydawnictwo Polskie.
• Rakowska Anna, Skotnicki Krzysztof. 2011. „Zmiany w prawie wyborczym wprowadzone przez Kodeks wyborczy”. Przegląd Sejmowy 4.
• Rzepliński Andrzej. 1989. Niewolne wybory parlamentarne. Doświadczenie polskie 1947–1989,
• Sala Marta. 2014. Współpraca galicyjskich i austriackich emancypantek na początku XX w świetle pracy lwowskiej i wiedeńskiej. W Agnieszka Kisztelińska-Węgrzyńska, Krzysztof Kuczyński (red.), Austria i relacje polsko-austriackie w XX i XXI wieku. Polityka – kultura – gospodarka. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Skwarek Tomasz. 2016. Terminy rozpoczęcia oraz zakończenia kadencji Sejmu i Senatu od roku 1919. Analiza aktów prawnych. OT-641 Senat. Warszawa.
• Socha Adam. 2015. „Bożena Ulewicz a nie Lidia Staroń jest kandydatką PiS do Senatu”. Debata. http://www.debata.olsztyn.pl/wiadomoci/olsztyn/4537-bozenna-ulewicz-a-nie-lidia-staron-jest-kandydatka-pis-do-senatu-najnowsze-slajd.html (dostęp 4.04.2018).
• Szwed Magdalena. 2007. „Kobiety w parlamentach III Rzeczypospolitej Polskiej”. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie II.
• Urbaniak Krzysztof. 2011. „Parytety i kwoty wyborcze a Konstytucja RP”. Przegląd Politologiczny 2.
• Wyder Grażyna. 2017. „Wielkopolskie działaczki w ruchu narodowo-demokratycznym na terenie Poznańskiego na przełomie XIX i XX wieku. Szkic do działalności politycznej kobiet”. Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych 1.
• Znaniecki Michał. 2017. „Parytety i kwoty płci a zasada wolnych wyborów”. Studia Wyborcze 23.
• Źródła
• Dekret Tymczasowego Naczelnika Państwa z 28 listopada 1918 roku o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego (Dz. P. P. P. Nr 18, poz. 46 ze zm.).
• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 22 lipca 1952 r. (tekst jedn. Dz.U. z 1976 r., nr 7, poz. 36).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. nr 78, poz. 483 ze zm.).
• Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy – Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego, w związku z wprowadzeniem parytetu płci na listach kandydatów. Druk sejmowy nr 2713/kad.VI.
• Petycja na ręce wysokiego sejmu z dnia 24 X 1905, Archiwum Państwowe w Krakowie, C. K. Dyrekcja Policji w Krakowie, sygn. 658, k. 13–15.
• Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 czerwca 2017 r. w sprawie ustanowienia roku 2018 Rokiem Praw Kobiet (M.P. poz. 609).
• Ustawa konstytucyjna z 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą a wykonawczą Rzeczypospolitej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz. U. nr 84, poz. 426 ze zm.).
• Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 15 ze zm.).

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.26485/SW/2018/25/3