Obraz papieża w dialogu anglikańsko-katolickim

• Authors: Radkiewicz Jan

Title variants

EN

Pope in the Anglican-Roman Catholic Dialogue

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Reformacja angielska (XVI wiek), szukając nowej tożsamości, zachowała w dużej mierze katolickie tradycje. Zerwanie jedności z Rzymem przez króla Henryka VIII (1533) przyczyniło się do podporządkowania Kościoła ustawodawstwu państwowemu. Anglikanizm – jako forma protestantyzmu – przyjął elementy doktryny luterańskiej i kalwinistycznej, nie rezygnując z podstaw moralnych i dogmatycznych Kościoła katolickiego. Doktryna Kościoła anglikańskiego została wyrażona w 39 Artykułach religii anglikańskiej określających trzy zasady: protestancko-biblijną (Low Church), katolicko-sakramentalną (High Church) i krytyczno-racjonalną (Broad Church). Określany jako via media między katolicyzmem a protestantyzmem, współczesny anglikanizm przybiera bardziej otwartą postawę wobec papiestwa (Raport z Malty 1968) oraz władzy w Kościele (Dokument z Wenecji 1976). Istotną formą wymiany na płaszczyźnie teologicznej jest Anglikańsko-Rzymskokatolicka Komisja Międzynarodowa (ARCIC, 1969). Kontrowersje międzywyznaniowe nie dotyczą doktryny, ale sposobu jej interpretacji. Dialog na temat prymatu uwzględnia: prymat stolicy rzymskiej, kolegialny charakter władzy episkopatu i kapłańsko-profetyczną funkcję Ludu Bożego. Anglikanie de facto nie odrzucili „szczególnej” roli Piotra w Kościele, ale tylko konkretne, historyczne papiestwo.

EN

Reformation in England in the XVI century, while searching for a new identity, retained many aspects of traditional Catholic piety. Rejection of the primacy of the papacy by king Henry VIII in 1533 resulted in the subjugation of the church in England to the state. Anglicanism, as an offshoot of Protestantism, has absorbed certain dogmatic elements of Lutheranism and Calvinism, but never completely abandoned the basic moral and dogmatic statements of Catholicism. Its docrine, expressed in the Thirty-Nine Articles of Religion, defines three principles: Protestant and biblical (Low Church), Catholic and sacramental (High Church) and critical and rational (Broad Church). Today, Anglicanism is often viewed as a via media between Catholicism and Protestantism. It displays an increasingly open attitude towards the papacy (The Malta Report of 1968) and authority in the Church (The Venice Statement of 1976). The Anglican-Roman Catholic International Commission (ARCIC) established in 1969, plays a very important role in theological conversations between both churches, which actually differ more in the interpretation of the doctrine than its content. The discourse over the primacy is centred on the primacy of Rome, collegiality of bishops and the priestly and prophetic functions of the faithful. In fact, Anglicans never questioned the special role of Peter in the Church. They only rejected the concrete, historical papacy.

Keywords

PL

papiestwo; prymat; reformacja; anglikanizm; ekumenizm

EN

papacy; primacy; Reformation; Anglicanism; ecumenism

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2015
• Issue: 1
• Pages: 157-192

Dates

published

2015-06-01

Contributors

author

Radkiewicz Jan

References

• G. Górny, Nowa nadzieja jedności, „W drodze”, nr 4, 2010.
• R. Łukaszyk, Anglikański Kościół, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 1, Lublin 1973.
• S. Nowosad, Zarys dziejów duchowości anglikańskiej (II), „Roczniki Teologiczne”, t. 51, nr 3, 2004.
• Vaticanum II, dekret o ekumenizmie Unitatis redintegratio 13.
• S. Strzelecki, Anglikańskie tłumaczenie „Memoriale vitae sacerdotalis” Klaudiusza Arviseneta, „Studia Teologiczne” (Białystok, Drohiczyn, Łomża), nr 23, 2005.
• M. Górnicki, Angielska duchowość, [w:] Leksykon duchowości katolickiej, Lublin 2002.
• W. Ostrowski, Słowo wstępne, [w:] Kardynał John Henry Newman 1801- 1890, tłum. T. Mieszkowski, Warszawa 1967.
• Artykuły potwierdzone podpisami biskupów i kleru na zgromadzeniu w 1571 r., Artykuły przyjęte na zgromadzeniu w Londynie, „Studia i dokumenty ekumeniczne”, t. 6, nr 2, 1984.
• Artykuły anglikańskiej religii, [w:] A. Polkowski (opr.), Jan Paweł II w Wielkiej Brytanii (1982) i Argentynie. Homilie i przemówienia, Warszawa 1989.
• R. Łukaszyk, Anglikański Kościół. Struktura, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. I, Lublin 1973.
• A. Skowronek, Kościół w burzliwych czasach, Warszawa 2007.
• A. Skowronek, Kościoły i wspólnoty niekatolickie, [w:] M. Rusecki (red.), Leksykon teologii fundamentalnej, Lublin-Kraków 2002.
• A.M.G. Stephenson, Anglicanism and the Lambeth Conferences, London 1978.
• S.C. Napiórkowski, Kapłaństwo w dialogach międzykościelnych, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. VIII, Lublin 2000.
• D. Woodard, Nasi bracia oddzieleni, tłum. H. Bednarek, Warszawa 1972.
• J. Hughes, Absolutely Null and Utterly Void, London 1968.
• S.C. Napiórkowski, Posługiwania kościelne. Stan i perspektywy dialogu, „Collectanea Theologica”, nr 2, 1978.
• W. Hryniewicz, Autorytet w Kościele, „Zeszyty Naukowe KUL”, nr 3-4, 1977
• Peter in New Testament. A Collaborative Assessment by Protestant and Roman-Catholic Scholars, Minneapolis-New York 1973.
• P. Jaskóła, Anglikanizm, [w:] M. Rusecki i in. (red.), Leksykon Teologii Fundamentalnej, Lublin-Kraków 2002.
• P. Kantyka, Problem autorytetu w Kościele w dialogu anglikańsko-rzymskokatolickim, [w:] P. Jaskóła (red.), Ekumenizm na progu trzeciego tysiąclecia (Ekumenizm i Integracja 2), Opole 2000.
• J. Ratzinger, Problemy i nadzieje w dialogu anglikańsko-katolickim, „Communio”, nr 5, 1990.
• S. Horn, Petrou Kathedra, Paderborn 1982.
• S. Horn, La „Sedes Apostolica”: Point de vue théologique de l’Orient au commencement du sixième siècle, „Istina”, 1975.
• J. Meyendorff, Kirchlicher Regionalismus: Strukturen der Gemeinschaft oder Vorwand des Separatismus?, [w:] G. Alberigo i in., Kirche im Wandel. Eine kritische Zwischenbilanz nach dem Zweiten Vaticanum, Düsseldorf 1982.
• L. Scheffczyk, Das „Amt der Einheit”: Symbol oder Wirklichkeit der Einheit, „Catholica”, nr 3, 1976.
• J.M. Miller, The Divine Right of the Papacy in Recent Ecumenical Theology, Roma 1980.
• Vaticanum I, konstytucja dogmatyczna o Kościele Chrystusowym Pastor aeternus (32), [w:] Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst łaciński i polski, t. 4, Kraków 2005.
• Odpowiedź biskupów Kościoła Anglii, „Studia i Dokumenty Ekumeniczne”, nr 2, 1998.
• P. Blaeser, Das Ende der Spaltung zwischen römisch-katholischer Kirche und anglikanischer Kirchengemeinschaft in Sicht, „Una Sancta”, t. 32, 1977.
• Congregation Sacra pro doctrina fidei, Observations on the final report of ARCIC, „L’Osservatore Romano”, 6.05.1982, tłum. niem. „Herder Korrespondenz”, nr 36, 1982.
• W. Życiński, Miejsce Maryi w teologii i pobożności Kościoła anglikańskiego, „Analecta Cracoviensia”, t. 32, 2000.
• J.R. Wright, Anglicans and the Papacy, „The Journal of Ecumenical Studies” t. 13, 1976.
• J.M. Miller, The Divine Right of the Papacy, „The Journal of Ecumenical Studies” t. 13, 1976.
• Mc Adoo, Anglican / Roman Catholic Relations 1717-1980. A Detection of Themes, [w:] W. Haase (red.), Rome and Anglicans Historical and Doctrinal Aspects of Anglican-Roman Catholic Relations, Berlin-New York 1982.
• J. Morawa, Sukcesja apostolska, [w:] M. Rusecki i in. (red.), Leksykon teologii fundamentalnej, Lublin-Kraków 2002.
• H. Denzinger, A. Schönmetzer, Enchiridion symbolorum, definitorum et declarationum de rebus fidei et morum, Freiburg im Br. 1976.
• J. Lortz, Geschichte der Kirche in ideengeschichtlicher Betrachtung, Bd. II, Münster 1964.
• H. Döring, Grundkurs ökumenischer Information, „Una Sancta”, t. 33, 1978.
• Y. Congar, Anglikanische Kirche und Kirchengemeinschaft, [w:] Lexikon für Theologie und Kirche I, Freiburg 1957.
• J.R.H. Moorman, Anglikanische Kirche, [w:] K. Galling (Hrsg.), Die Religion in Geschichte und Gegenwart, Tübingen 1957.
• J. Ratzinger, Primat, Episkopat und succesio apostolica, [w:] K. Rahner, J. Ratzinger, Episkopat und Primat, Freiburg 1961.
• J.M. Szymusiak, S. Głowa (red.), Breviarium fidei. Kodeks doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, Poznań 1964.
• H. Wojtyska, Anglia. Kościół katolicki, [w:] Encyklopedia katolicka, t. I, Lublin 1973.
• P. Kantyka, Ekumenia w kontekście angielskim, [w:] P. Jaskóła, R. Porada (red.), Żyć ekumenią w kościołach lokalnych, Opole 2003.
• P. Kantyka, Autorytet nauczania kościelnego w procesie przekazywania wiary. Ekumeniczny zarys tradycji anglikańskiej i rzymskokatolickiej, „Kieleckie Studia Teologiczne”, nr 2, 2003.
• M. Ramsey, The Gospel and the Catholic Church, London 1936.
• K. Karski, Dążenia ekumeniczne we współczesnym świecie, Warszawa 1974.
• S. Neumann, Anglikanische Weltsichten, „Christ in der Gegenwart”, nr 33, 2008.
• Gift of Authority: Authority in the Church III. An Agreed Statement by the Anglican- Roman Catholic International Commission, London 1999.
• W. Hryniewicz, Prymat papieski w świetle współczesnej teologii prawosławnej, „Zeszyty KUL” nr 1, 1973.
• W. Hryniewicz, Człowiek w mocy Ducha św. Zarys pneumatologii Ojców wschodnich, „Znak”, nr 29, 1977.
• W. Hryniewicz, Refleksje po Zgromadzeniu Ogólnym ŚRK w Nairobi, „Ateneum Kapłańskie”, nr 85, 1976.
• A. Kubiś, Odrodzenie w eklezjologii katolickiej (1817-1965), „Analecta Cracoviensia”, t. XXXII, 2000.
• Authority in the Church, tłum. fr. „La Documentation Catholique”, nr 1713, 1977.
• K. Lehmann, Grundlinien und Probleme des ökumenischen Petrusdienstes, [w:] tenże, Das Petrusamt, Freiburg 1982.
• M. Dudley, Waiting on the Common Mind: Authority in Anglicanism, „One in Christ”, nr 20, 1984.
• D. Woodard, Nasi bracia oddzieleni, tłum. H. Bednarek, Warszawa 1972.
• W. Hryniewicz, S.J. Koza (red.) Chrzest, Eucharystia, posługiwanie duchowe. Dokument z Limy 1982. Tekst i komentarze, Lublin 1989.
• W. Kasper, Die apostolische Sukzession als ökumenisches Problem, [w:] W. Pannenberg (red.), Lehrverurteilungen-kirchentrennend?, Freiburg 1990.
• Authority in the Church, tłum. niem. Die Autoritaet in der Kirche II, „Herder Korrespondenz”, nr 36, 1982.
• S. Athappilly, Anerkennen die Anglikaner den Papst, „Theologische Quartalschrift”, t. 132, nr 3, 1984.
• J. Luetticken, Anatomie eines ökumenischen Dialogs. Zum Abschlussbericht der anglikanisch-katholischen Kommission, „Herder Korrespondenz”, nr 36, 1982.
• Reakcje na encyklikę „Ut unum sint”, „Studia i dokumenty ekumeniczne”, nr 2, 1998.
• J. Bujak, Ut unum sint: Ekumeniczna wizja posługi biskupa Rzymu, [w:] P. Jaskóła (red.), Ekumenizm na progu Trzeciego Tysiąclecia, Opole 2000.
• G.L. Müller, Die Ökumene-Enzyklika Papst Johannes Paul II. „Ut unum sint“. Theologische Perspektiven, „Catholica”, nr 4, 1996.
• G.R. Evans, Ut Unum Sint: Some Thoughts on the Latin, „One in Christ”, nr 1, 1996.
• G. Bachanek, Prymat papieża w ujęciu J. Ratzingera, „Warszawskie Studia Teologiczne”, t. XVIII, 2005.
• G. Daucourt, Commission Internationale Anglicane-Catholique, Anglicans et Catholiques. Approches de l’unité. Les quatre documents de la commission ARCIC I, Paris 2000.
• D.P. Bruncz, Historia anglikańskiej schizmy, „Przegląd Powszechny” nr 6, 2007.
• E. Norman, Anglican Difficulties: A New Syllabus of Errors, London-New York 2004.
• J. Ratzinger, Die bischöfliche Kollegialität, [w:] W. Barauna, De Ecclesia II, Freiburg 1966.
• A. Skowronek, Niespodzianka ekumeniczna, „Więź”, nr 10, 1976.
• C. Slipper, Konstytucja apostolska „AC” Benedykta XVI z perspektywy anglikańskiej, [w:] Wspólnota Anglikańska a ekumenia. Wokół konstytucji apostolskiej „AC” Benedykta XVI, Kraków 2010.
• J. Rosenthal, The Essentials Guide to the Anglican Communion, Harrisburg 1998.
• P. Kantyka, Konstytucja apostolska Benedykta XVI „Anglicanorum Coetibus” i jej implikacje dla życia Wspólnoty Anglikańskiej, „Roczniki Teologii Ekumenicznej”, nr 2, 2010.
• Kongregacja Nauki Wiary, Nota dotycząca Konstytucji apostolskiej „Anglicanorum Coetibus”, „L’Osservatore Romano”, wyd. pol., nr 1, 2010.
• M. Składanowski, „Anglicanorum Coetibus” wobec problemu anglikańskiej tożsamości, „Roczniki Teologii Ekumenicznej”, nr 2, 2010.
• W. Hryniewicz, Hermeneutyka w dialogu. Szkice teologiczno-ekumeniczne, Opole 1998.
• P. Kantyka, Misterium biskupie w dialogu katolicko-anglikańskim, „Studia Oekumenica”, nr 2, 2002.
• J. Ratzinger, Kościół, ekumenizm, polityka (tłum. z niem. b.p.a), Poznań- Warszawa 1990.
• M. Żmudziński, Prymat, [w:] Leksykon Teologii Fundamentalnej, Lublin-Kraków 2000.
• W. Hryniewicz, Teologia i ekumenizm w obliczu kryzysu, „Więź”, nr 4, 1977.

Identifiers

ISSN

1233-9717