Ukraińskie straty osobowe w dystrykcie lubelskim (październik 1939−lipiec 1944) – wstępna analiza materiału statystycznego

• Authors: Hałagida Igor

Title variants

EN

Ukrainian Casualties in Lublin District (October 1939− July 1944) – Preliminary Analysis of Statistical Material

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article is an attempt at determining the actual casualties of the Ukrainian population in the occupational Lublin District between 1939 and 1944. As a result of the research to date, which is still continued, the search reached for previously unused sources, e.g. archival materials dating from the war, memoirs or press. As a result, the data concerning Ukrainian population: the number of killed, wounded and arrested divided according to specific poviats, years and months as well as perpetrators, has been made more precise. The results thus obtained contradict the thesis about mass murders in the Lublin region in 1942, which supposedly preceded the purge against the Polish that the OUN-B initiated in Volhynia in 1943, which is a statement popular in Ukrainian historiography. On the other hand, the data prove that the operations carried out by the Polish underground in the spring of 1944 (the so-called Hrubieszów Revolution) were much more brutal and led to many more casualties among the civilian population than the Polish historiography had previously stated.

Keywords

PL

Lubelszczyzna; powiat bialskopodlaski; powiat biłgorajski; powiat chełmski; powiat hrubieszowski; powiat krasnostawski; powiat kraśnicki; powiat lubelski; powiat puławski; powiat radzyński; powiat zamojski; Dystrykt Lublin; konflikt polsko-ukraiński; II wojna światowa

EN

Lubelszczyzna; Biała Podlaska; Poviat Biłgoraj; Poviat Chełm; Poviat Hrubieszów; Poviat Krasnystav; Poviat Kraśnik; Poviat Lublin; Poviat Puławy; Poviat Radzyń; Poviat Zamość; District Lublin; Polish and Ukrainian conflict; World War II

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2017
• Issue: 29
• Pages: 353-412
• Physical description: oryginalny artykuł naukowy

Contributors

author

Hałagida Igor

• Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

References

• Brewing D., „Musimy walczyć”. Codzienność zwalczania partyzantów w Generalnym Guber-natorstwie w 1942 r. [w:] Przemoc i dzień powszedni w okupowanej Polsce, red. T. Chin-ciński, Gdańsk 2011.
• Daszkewycz J., Dokumenty Ukrajinśkoho Centralnoho Komitetu w Nacionalnomu archiwi Kanady pro polśko-ukraijinśki stosunky 19411944 rr., „Materiały zasidań Istorycznoji ta Archeohraficznoji Komisiji NTSz w Ukrajini” 1999, wypusk 2.
• Dudek J., Marian Gołębiewski (19111996). Żołnierz  opozycjonista  emigrant, Lublin 2016.
• Fajkowski J., Eksterminacja wsi polskiej w okresie okupacji hitlerowskiej, Warszawa 1972.
• Hodłewśkyj S., Demohraficzni ta duchowni wtraty ukrajinśkoho nasełennia na Chołmszczyni w roky druhoji switowoji wijny ta wnaslidok operacji „Wisła” [w:] Wołyń i wołyniany u Druhij switowij wijni, upor. M. Kuczerepa, Łućk 2012.
• Hryciuk G., Kumityt. Polski Komitet Opiekuńczy Lwów Miasto w latach 1941−1944, Toruń 2000.
• Hryćkiw R., Polśka istoriohrafija ukrajinśko-polśkoho zbrojnoho konfliktu czasiw druhoji switowoji wijny, „Ukrajinśkyj wyzwolnyj ruch” 2003, nr 2.
• Hurśka O., Dijalnist’ Ukrajinśkoho Centralnoho Komitetu u Heneralnij Huberniji pid czas druhoji switowoji wijny (19411944 rr.) [w:] Derżawa ta armija, red. Ł. Deszczynśkyj, Lwiw 2009, s. 152156 („Wisnyk Nacionalnoho uniwersyetetu «Lwiwśka politechnika»”, nr 652).
• Iljuszyn I., Akcja „Wisła” w historiografii ukraińskiej [w:] Akcja „Wisła”, red. J. Pisuliński, Rzeszów 2003.
• Iljuszyn I., Antypolśkyj front u bojowij dijalnosti OUN i UPA (1939−1945 rr.), „Ukrajinśkyj istorycznyj żurnał” 2002, nr 3.
• Iljuszyn I., Bojowi diji OUN i UPA na antypolśkomu fronti [w:] Orhanizacija Ukrajinśkych Nacjonalistiw i Ukrajinśka Powstanśka Armija. Istoryczni narysy, red. S. Kulczyćkyj, Kyjiw 2005.
• Iljuszyn I., UPA i AK − konflikt w Zachodniej Ukrainie (1939−1945), Warszawa 2009.
• Iwanyk M., Archiw Ukrajinśkoho Centralnoho Komitetu w Krakowi jak dżereło do wywczen-nia nimećkoji okupacijnoji polityky szczodo ukrajiniciw u Heneralnij Huberniji, „Naukowi zapysky Nacionalnoho Uniwersytetu «Ostroźka Akademija»” (serija: istoryczni nauky) 2010, wypusk 15.
• Kalinowski Z., Pogromy i pacyfikacje w gminie Rejowiec, mps (http://kalinowski.weebly.com/uploads/4/9/1/6/4916495/1_pogromy_i_pacyfikacje_w_gminie_rejowiec.pdf)
• Kaliszczuk O., Suczsna istoriohrafija ukrajinśko-polśkoho protystojannia u roky druhoji swi-towoji wijny, „Ukrajina: kulturna spadszczyna, nacionalna swidomist’, derżawnist’” 2012, wypusk 22.
• Kęsik J., Ogólny bilans strat ludności w wyniku polsko-ukraińskiego konfliktu narodowościo-wego w latach II wojny światowej [w:] Polska−Ukraina: trudne pytania, t. 9, red. R. Nie-dzielko, Warszawa 2002.
• Kiełboń J., Napływ Polaków zza Buga do dystryktu lubelskiego w latach 19431944 (ustalenia liczbowe), „Zeszyty Majdanka” 1991, t. 13.
• Kłapeć J., Rada Główna Opiekuńcza w dystrykcie lubelskim w latach 1940−1944, Lublin 2011.
• Koszelnyk A., Polśko-ukrajinśkyj konflikt na Chołmszczyni w roky druhoji switowoji wijny, „Naukowi zapysky Nacionalnoho uniwersytetu «Ostroźka Akademija»” (serija: istoryczni nauky) 2008, wypusk 10.
• Kroll B., Rada Główna Opiekuńcza (1940−1945), Warszawa 1985.
• Kubijowycz W., Ukrajinci w Heneralnij Huberniji 19391941. Istorija Ukrajinśkoho Cen-tralnoho Komitetu, Chicago 1975.
• Kulińska L., Roliński A., Antypolska akcja nacjonalistów ukraińskich w Małopolsce Wschod-niej w świetle dokumentów Rady Głównej Opiekuńczej 19431944, Kraków 2003.
• Łebed’ M., UPA. Ukrajinśka Powstanśka Armija, jiji heneza, rist i diji u wyzwolnij borot’bi ukrajinśkoho narodu za ukrajinśku samostijnu sobornu derżawu, b.m.w. 1946.
• Łysenko O., Maruszczenko O., Ukrajinśko-polśki stosunky periodu druhoji switowoji wijny w witczyznianij istoriohrafiji: bibliohraficznyj pokażczyk, KyjiwIwano-Frankiwśk 2003.
• Majewski M., Przyczynek do wojennych dziejów Ukraińskiego Legionu Samoobrony 1943−1945, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2005, nr 4.
• Markiewicz J., Partyzancki kraj, Lublin 1980.
• Maruszczenko O., Suczasna witczyzniana istoriohrafija wołynśkych podij 1943 r.: probłemy i perspektywy doslidżeń [w:] Storinky wojennoji istoriji Ukrajiny, upor. W. Smolij, Kyjiw 2008, wypusk 11.
• Maruszczenko O., Ukrajinśko-polśkyj konflikt 1943 r. na Wołyni u witczyznianych istoriohra-ficznych interpretacijach, „Wisnyk Czerkaśkoho uniwersytetu” (serija: istoryczni nauky) 2014, nr 35.
• Maruszczenko O., Wołynśka trahedija 1943 roku w suczasnij ukrajinśkij istoriohrafiji, „Hały-czyna” 2003, nr 9 (ten sam tekst zob. „Nezałeżnyj kulturołohicznyj czasopys «Ji»” 2013, nr 74.
• Morozowa O., Wołynśka trahedija u suczasnij ukrajinśkij i polśkij istoriohrafiji, „Czornomor-śkyj litopys” 2013, wypusk 7.
• Motyka G., Druha switowa wijna w polśko-ukrajinśkych istorycznych dyskusijach, „Ukrajina Moderna” 2009, nr 15 (polski wariant tekstu zob. II wojna światowa w polsko-ukraińskich dyskusjach historycznych [w:] idem, Cień „Kłyma Sawura”, Gdańsk 2013).
• Motyka G., Konflikt polsko-ukraiński w latach 19431948: aktualny stan badań, „Warszaw-skie Zeszyty Ukrainoznawcze” 1999, nr 8/9.
• Motyka G., Konflikt polsko-ukraiński na Wołyniu w świetle polskiej historiografii, „Przegląd Wschodni” 1997, z. 1.
• Motyka G., Od rzezi wołyńskiej do Akcji „Wisła”. Konflikt polsko-ukraiński 1943−1947, Kraków 2011.
• Motyka G., Problematyka stosunków polsko-ukraińskich w latach 1939–1948 w polskiej hi-storiografii po roku 1989 [w:] Historycy polscy i ukraińscy wobec problemów XX wieku, red. P. Kosiewski, G. Motyka, Kraków 2000.
• Motyka G., Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie 1943−1948, Warszawa 1999.
• Myszczak I., Suczasna ukrajinśka ta polśka istoriohrafiji pro Wołynśku Trahediju 1943 roku, „Istoriohraficzni doslidżennia w Ukrajini” 2008, wypusk 18.
• Partacz C., Łada K., Kto zaczął? Polacy i Ukraińcy na Lubelszczyźnie w latach 1941–1943 [w:] Antypolska akcja OUN-UPA 1943–1944. Fakty i interpretacje, red. G. Motyka, D. Li-bionka, Warszawa 2002.
• Partacz C., Łada K., Polska wobec ukraińskich dążeń niepodległościowych w czasie II wojny światowej, Toruń 2003.
• Pasternak E., Narys istoriji Chołmszczyny i Pidlaszia (nowiszi czasy), Winnipeg‒Toronto 1968.
• Patrylak I., „Wstań i boryś! Słuchaj i wir...: ukrajinśke nacionalistyczne pidpillia ta po-wstanśkyj ruch (1939−1960 rr.), Lwiw 2012.
• Popek L., Uchodźcy z Wołynia w latach 19431944 w świetle dokumentów przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie, „Rocznik Historyczno-Archiwalny” 1995, t. 10.
• Serczyk W., Polska – Ukraina: dziesięć wieków niezrozumienia [w:] Ukrajina – Polszcza: istoryczna spadszczyna i suspilna swidomist’, wypusk 1, red. S. Hołowko, Kyjiw 1993.
• Sołdatenko W., Antoniuk J., Do zjasuwannia pryczyn Wołynśkoji trahediji 19431944: su-czasnyj ukrajinśkyj istoriohraficznyj dyskurs, „Ukrajina dypłomatyczna” 2013, wypusk 14.
• Sowa A. L., Akcja „Wisła” w polskiej historiografii – aktualne problemy badawcze [w:] Akcja „Wisła”, red. J. Pisuliński, Rzeszów 2003.
• Sowa A. L., Kto wydał wyrok na miasto? Plany operacyjne ZWZ-AK (19401944) i sposoby ich realizacji, Kraków 2016.
• Sowa A. L., Stosunki polsko-ukraińskie 19391947. Zarys problematyki, Kraków 1998.
• Syrnyk J., Tropem jednej publikacji, „Litopys” 2013, nr 3
• Syrnyk J., Wstęp do weryfikacji danych z książki „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim w latach 1939–1947”, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2016, nr 1.
• Szapował J., Potencjał wzajemoporozuminnia ta istorycznyj prostir nenawysti. Rozdumy nad nowowidnajdenymy dokumentamy pro polśko-ukraijinśki wzajemyny pid czas Druhoji swi-towoji wijny [w:] Wijny i myr, abo „Ukrajinci − poliaky: braty/worohy, susidy...”, upor. Ł. Iwszyna i inni, Kyjiw 2004.
• Trofymowycz W., Trofymowycz Ł, Smyrnow A., Chołmśki podiji ta jich trahiczne widłunnia na Wołyni ta Hałyczyni w roky druhoji switowoji wijny, „Rusyn” 2016, nr 1.
• Uchacz W., Wołyń 1943: pohlad suczasnoji ukrajinśkoji istoriohrafiji [w:] Borot’ba za Ukraj-inu w 19431944 rr.: włada, zbrojni syły, suspilstwo, red. W. Smolij i inni, Kyjiw 2014.
• Wjatrowycz W., Druha polśko-ukrajinśka wijna 19421947, wyd. 2, Kyjiw 2012.
• Wnuk R., Recent Polish Historiography on PolishUkrainian Relations during World War II and its Aftermath, „Intermarium” 2004, nr 1 (czasopismo elektroniczne: http://ece.columbia.edu/files/ece/images/wnuk-1.pdf).
• Wołyń i Chołmszczyna 19381947. Polsko-ukrajinśke protystojannia ta joho widłunnia. Doslidżennia, dokumenty, spohady, red. J. Isajewycz i inni, Lwiw 2003.
• Zajączkowski M., Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 19391944, LublinWarszawa 2015.
• Ziętek R., Konflikt polsko-ukraiński na Chełmszczyźnie i południowym Podlasiu w okresie okupacji niemieckiej, „Rocznik Chełmski” 2001, t. 7.