Wykorzystanie metody ścieżki rozwoju Hellwiga do badania zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego

• Authors: Marta Szylar , Katarzyna Cegielska , Dawid Kudas

Title variants

EN

Application of Hellwig’s development measure method for the analysis of sustainable development of Silesia Province

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem przeprowadzonej analizy było zbadanie zmiany poziomu zrównoważonego rozwoju w powiatach województwa śląskiego. Wybór jednostki był zdeterminowany wysokim stopniem urbanizacji tego terenu. Badanie zostało oparte na 72 wskaźnikach statystycznych opisujących zrównoważony rozwój jednostek w latach 2011–2014. Dane zostały pobrane za pomocą aplikacji Wskaźniki zrównoważonego rozwoju Głównego Urzędu Statystycznego. W celu określenia cech diagnostycznych zastosowano metodę parametryczną. Do analizy wykorzystano ścieżkę rozwoju Hellwiga, która jest metodą porządkowania liniowego. Wyniki pozwoliły stwierdzić duże zróżnicowanie jednostek pod względem badanych cech. Władze regionu powinny w związku z tym podejmować działania wielokierunkowe i na bieżąco monitorować poziom zrównoważonego rozwoju powiatów.

EN

The aim of the study was to analyse the change in the level of sustainable development of Silesian Province districts. The choice of the unit was determined by the high degree of urbanization of this area. The study was based on 72 statistical indicators describing sustainability of districts in 2011–2014. The data was collected using the Central Statistical Office application Sustainable Development Indicators. To determine diagnostic features the parametric method was used. The Hellwig’s development measure, which is a linear ordering method, was used for the analysis. The results showed that the units were highly differentiated in terms of their characteristics. Therefore, regional authorities should take multidirectional actions and monitor the level of sustainable development of districts on the on-going basis.

Keywords

PL

zrównoważony rozwój; miara rozwoju Hellwiga; metoda porządkowania liniowego; typologia

EN

sustainable development; Hellwig’s development measure; method for linear ordering; typology

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2017
• Issue: 3(69)
• Pages: 79-101

Contributors

author

Marta Szylar

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu

author

Katarzyna Cegielska

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu

author

Dawid Kudas

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Geodezji

References

• Angelis V., Angelis-Dimakis A., Dimaki K., 2015, „The region and its multiple images”, Procedia Economics and Finance, t. 33, s. 188–199.
• Ball-Domańska B., Wilk J., 2011, „Gospodarcze aspekty zrównoważonego rozwoju województw – wielowymiarowa analiza porównawcza”, Przegląd Statystyczny, nr 58, z. 3–4, s. 300–322.
• Barca F., McCann P., Rodríguez‐Pose A., 2012, „The case for regional development intervention: place‐based versus place‐neutral approaches”, Journal of Regional Science, t. 52, nr 1, s. 134–152.
• Brol R., 2006, „Rozwój regionalny − zakres pojęciowy”, w: D. Strahl (red.), Metody oceny rozwoju regionalnego, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław, s. 13–16.
• Carlowitz H.C., 2000 [1713], Sylvicultura oeconomica oder haußwirthliche Nachricht und Naturmäßige Anweisung zur Wilden Baum-Zucht, red. K. Irmer, A. Kießling, Freiberg: Technische Universität Bergakademie.
• Chmielniak T., 2015, „Opracowanie technologii dla wysoko sprawnych ‘zeroemisyjnych’ bloków węglowych zintegrowanych z wychwytem CO2 ze spalin. Koncepcja i główne wyniki badań”, Energy Policy Journal, t. 18, z. 3, s. 75–86.
• Churski P., 2004, „Rozwój regionalny w warunkach transformacji gospodarczej i integracji europejskiej”, w: S. Ciok, D. Ilnicki (red.) Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych. Regionalny wymiar integracji europejskiej, t. VIII/1, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski, s. 3–45.
• Ciegis R., Ramanauskiene J., Martinkus B., 2009, „The concept of sustainable development and its use for sustainability scenarios”, Engineering Economics, t. 62, nr 2, s. 28–37.
• Ciegis R., Ramanauskiene J., Startiene G., 2009, „Theoretical reasoning of the use of indicators and indices for sustainable development assessment”, Engineering Economics, t. 63, nr 4, s. 33–40.
• Ciżkowicz P., Rzońca A., 2011, „Mechanizmy oddziaływania deficytu fiskalnego na wzrost gospodarki”, Gospodarka Narodowa, nr 10 (242), s. 1–20.
• Commission of the European Communities, 2001, „Green paper: Promoting a European framework for corporate social responsibility”, DOC/01/9, Brussels, https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0ahUKEwi-t6CD2KfWAhWmIpoKHSJVAuwQFggsMAA&url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Frapid%2Fpress-release_DOC-01-9_en.pdf&usg=AFQjCNF-ef7j_hp0XUAG_mtQ16dSt6dpOQ (dostęp: 15.09.2017).
• Cuthill M., 2010, „Strengthening the ‘social’ in sustainable development: Developing a conceptual framework for social sustainability in a rapid urban growth region in Australia”, Sustainable Development, t. 18, nr 6, s. 362–373.
• Dempsey N. i in., 2011, „The social dimension of sustainable development: defining urban social sustainability”, Sustainable Development, t. 19, nr 5, s. 289–300.
• Domański B., 2004, „Krytyka pojęcia rozwoju a studia regionalne”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 2(16), s. 7–23.
• Frugoli P.A., Almeida C., Agostinho F., Giannetti B., Huisingh D., 2015, „Can measures of well-being and progress help societies to achieve sustainable development?”, Journal of Cleaner Production, t. 90, s. 370–380.
• Gajdzik B., 2010, „Urbanizacja w zrównoważonym rozwoju województwa śląskiego”, Journal of Ecology and Health, t. 14, nr 5, s. 221–226.
• Gawroński H., 2011, „Istota planowania strategicznego rozwoju lokalnego i regionalnego”, Współczesne Zarządzanie, nr 1, s. 30–41.
• Gliwice/ Innowacje: Isover zainwestował 30 mln zł w nową linię produkcyjną, 2017, https://finanse.wp.pl/gliwice-innowacje-isover-zainwestowal-30-mln-zl-w-nowalinie- produkcyjna-6115751510485121a (dostęp: 15.09.2017).
• Główny Urząd Statystyczny (GUS), 2016, Wskaźniki zrównoważonego rozwoju, http://wskaznikizrp.stat.gov.pl (dostęp: 24.10.2016).
• Gotowska M., Jakubczak A., 2016, „Zastosowanie wybranych metod do oceny zróżnicowania poziomu życia ludności w Polsce”, IX Kongres Ekonomistów Polskich – Publikacje Kongresowe, www.pte.pl/kongres/publikacje-kongresowe.html (dostęp: 16.11.2016).
• Griggs D., Stafford-Smith M., Gaffney O., Rockström J., Öhman M., Shyamsundar P., Steffen W., Glaser G., Kanie N., Noble I., 2013, „Sustainable development goals for people and planet”, Nature, t. 495, s. 305–307.
• Hellwig Z., 1968, „Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr”, Przegląd Statystyczny, z. 4, s. 307–326.
• Hellwig Z., 1981, „Wielowymiarowa analiza porównawcza i jej zastosowanie w badaniach wielowymiarowych obiektów gospodarczych”, w: W. Welfe (red.), Metody i modele ekonomiczno-matematyczne w doskonaleniu zarządzania gospodarką socjalistyczną, Warszawa: PWE, s. 46–68.
• Hermans F.L., Haarmann W.M., Dagevos J.F., 2011, „Evaluation of stakeholder participation in monitoring regional sustainable development”, Regional Environmental Change, t. 11, nr 4, s. 805–815.
• Holden E., Linnerud K., Banister D., 2014, „Sustainable development: Our common future revisited”, Global Environmental Change, t. 26, s. 130–139.
• Holden E., Linnerud K., Banister D., 2016, „The imperatives of sustainable development”, Sustainable Development, t. 25, nr 3, s. 213–226.
• Hull Z., 2007, „Czy idea sustainable development ukazuje nową wizję rozwoju cywilizacyjnego?”, Problemy Ekorozwoju, t. 2, nr 1, s. 49–57.
• Iwacewicz-Orłowska A., Sokołowska D., 2016, „Ocena realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju w podregionach województw Polski Wschodniej z wykorzystaniem metody wzorca rozwoju Hellwiga”, Optimum, Studia Ekonomiczne, nr 1 (79), s. 182–197.
• Jarocka M., 2013, „Wpływ metody doboru cech diagnostycznych na wyniki porządkowania liniowego na przykładzie rankingu polskich uczelni”, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 279, s. 85–94.
• Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, 2010, www.gliwice.eu/dla-biznesu/katowicka- specjalna-strefa-ekonomiczna (dostęp: 8.10.2017).
• Kolenda M., 2006, Taksonomia numeryczna. Klasyfikacja, porządkowanie i analiza obiektów wielocechowych, Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu.
• Kozłowska K., 2010, „Zróżnicowanie rozwoju zrównoważonego województwa kujawsko- pomorskiego w latach 2004–2007 w świetle wyników analizy taksonomicznej”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 3, s. 81–98.
• Kukuła K., 2000, Metoda unitaryzacji zerowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kurcz S., Lipok D., 2013, „Zielone aspekty logistyki w przedsiębiorstwach województwa śląskiego”, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie, nr 60, s. 55–62.
• Lang D.J., Wiek A., Bergmann M., Stauffacher M., Martens P., Moll P., Swilling M.,
• Thomas C.J., 2012, „Transdisciplinary research in sustainability science: practice, principles, and challenges”, Sustainability Science, t. 7, nr 1, s. 25–43.
• Lehtonen M., Sébastien L., Bauler T., 2016, „The multiple roles of sustainability indicators in informational governance: between intended use and unanticipated influence”, Current Opinion in Environmental Sustainability, t. 18, s. 1–9.
• Loorbach D., 2010, „Transition management for sustainable development: a prescriptive, complexity‐based governance framework”, Governance, t. 23, nr 1, s. 161–183.
• Lorens P., 2015, „Contemporary development processes of cities and urban areas”, Studia Regionalia, nr 43–44, s. 62–74.
• Mandziuk R., Nawra P., Ossowska J., 2016, „Inwestycje rzeczowe przedsiębiorstw”, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 1, s. 545–553.
• Marciniuk-Kluska A., Rymuza K., Bombik A., 2016, „Wykorzystanie analizy taksonomicznej w badaniach zrównoważonego rozwoju lokalnego na przykładzie powiatów podregionu ostrołęcko-siedleckiego”, w: B. Dańska-Borsiak, I. Laskowska (red.), Regionalne analizy ekonomiczne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 73–81.
• Moldan B., Janoušková S., Hák T., 2012, „How to understand and measure environmental sustainability: Indicators and targets”, Ecological Indicators, t. 17, s. 4–13.
• Murphy K., 2012, „The social pillar of sustainable development: a literature review and framework for policy analysis”, Sustainability: Science, Practice & Policy, t. 8, nr 1, s. 15–29.
• Nagórny W., 2011, „Polityka społeczna a zrównoważony rozwój”, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Seria Pragmata tes Oikonomias, z. V, s. 137–146.
• Nazarczuk J.M., 2013, Potencjał rozwojowy a aktywność inwestycyjna województw i podregionów Polski, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Nijkamp P., Perrels A., 1994, Sustainable Cities in Europe, New York: Routledge.
• Nowak E., 1990, Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 87–91.
• Nowak P., 2012, „Poziom innowacyjności polskiej gospodarki na tle krajów UE”, Prace Komisji Geografii Przemysłu, nr 19, s. 153–168.
• Nowe firmy w gliwickiej strefie ekonomicznej, 2016, www.infogliwice.pl/nowe-firmy-w- -gliwickiej-strefie-ekonomicznej/ (dostęp: 8.04.2017).
• Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ), 1992, Deklaracja z Rio w sprawie środowiska i rozwoju, http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/inne/1992.html (dostęp: 10.04.2017).
• Panek T., 2009, Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej.
• Papuziński A., 2007, „Filozofia zrównoważonego rozwoju jako subdyscyplina badań filozoficznych”, Problemy Ekorozwoju, t. 2, nr 2, s. 27–40.
• Pastusiak R., Jasiniak M., 2014, „Społeczna odpowiedzialność biznesu w Polsce na przykładzie aktywności specjalnych stref ekonomicznych”, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio H–Oeconomia, t. 48, nr 3, s. 251–262.
• Piętak Ł., 2014, „Przegląd teoretycznych koncepcji rozwoju regionalnego”, Acta Universitatis lodziensis. Folia Oeconomica, t. 5, nr 306, s. 5–28.
• Płachciak A., 2011, „Geneza idei rozwoju zrównoważonego”, Ekonomia nr 5(17), s. 231–248.
• Prus B., Szylar M., 2015, „Evaluation of possibility to use typological procedure and Wrocław taxonomy to analyse agriculture development conditions on the example of the former Kraków voivodeship communes”, Geomatics, Landmanagement and Landscape, nr 4, s. 83–101.
• Skowroński A., 2006, „Panorama cywilizacji zrównoważonego rozwoju”, Studia Ecologiae et Bioethicae, nr 4, s. 243–257.
• Somogyi Z., 2015, „A framework for quantifying environmental sustainability”, Ecological Indicators, t. 61, s. 338–345.
• Stawska J., 2016, „Zadłużenie sektora general government a wzrost gospodarczy w kontekście zrównoważonych finansów publicznych”, Prace Naukowe UE we Wrocławiu, nr 437 (Finanse na rzecz zrównoważonego rozwoju), s. 426–435.
• Sterman J., 2012, „Sustaining sustainability: creating a systems science in a fragmented academy and polarized world”, w: M. Weinstein, R. Turner (red.), Sustainability Science: The Emerging Paradigm and the Urban Environment, New York: Springer-Verlag, s. 35–73.
• Stern N., 2015, Why Are We Waiting? The Logic, Urgency, and Promise of Tackling Climate Change, Cambridge, MA: MIT Press.
• Steurer R., Hametner M., 2013, „Objectives and indicators in sustainable development strategies: similarities and variances across Europe”, Sustainable Development, t. 21, nr 4, s. 224–241.
• Szewczuk A., 2011, „Rozwój lokalny i regionalny – główne determinanty”, w: A. Szewczuk, M. Kogut-Jaworska, M. Zioło, Rozwój lokalny i regionalny. Teoria i praktyka, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Szlachta J., Zaucha J., 2010, „A new paradigm of the EU regional development in the context of the Poland’s National Spatial Development Concept”, Institute for Development Working Papers, nr 1, s. 1–17.
• Szylar M., 2016, „Evaluation of environmental order level in districts of Krakow Metropolitan Area”, Journal of Ecological Engineering, t. 17, nr 5, s. 35–42.
• Szylar M., Cegielska K., Kudas D., 2016, „Analiza zmian ładu społecznego pod kątem zrównoważonego rozwoju wybranych powiatów województwa podkarpackiego”, w: J. Leśny, J. Nyćkowiak (red.), Nauki humanistyczne i społeczne. Część V, Badania i rozwój młodych naukowców w Polsce, Monografie, t. 19, s. 92–99.
• Trencher G., Yarime M., McCormick K.B., Doll C.N.H., Kraines S.B., 2014, „Beyond the third mission: Exploring the emerging university function of co-creation for sustainability”. Science and Public Policy, t. 41, nr 2, s. 151–179.
• Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, 2013, Strategia rozwoju województwa śląskiego „Śląskie 2020+”, Katowice: Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Wydział Planowania Strategicznego i Przestrzennego, www.slaskie.pl/zalaczniki/2013/07/04/1372921202/1372921250.pdf (dostęp: 28.10.2016).
• Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, 2016, Analiza struktury własności i sposobu użytkowania gruntów w województwie śląskim w 2016 roku.
• Katowice: Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Wydział Geodezji, Kartografii i Gospodarki Nieruchomościami. http://www.slaskie.pl/zalaczniki/ 2016/05/20/1463732902/1463733025.pdf (dostęp: 31.10.2016).
• U Thant S., 1969, Człowiek i jego środowisko. Raport Sekretarza Generalnego ONZ z dnia 26.05.1969 r., Biuletyn Polskiego Komitetu d/s UNESCO, nr 1.
• Walesiak M., 2014, „Przegląd formuł normalizacji wartości zmiennych oraz ich własności w statystycznej analizie wielowymiarowej”, Przegląd Statystyczny, r. LXI, z. 4, s. 363–372.
• Weinstein M.P., Turner R.E., Ibáñez C., 2013, „The global sustainability transition: it is more than changing light bulbs”, Sustainability: Science, Practice & Policy, t. 9, nr 1, s. 4–15.
• Wildowicz-Giegiel A., 2013, „Priorytety inwestycyjne a innowacyjność przedsiębiorstw w Polsce”, Oeconomia Copernicana, nr 1, s. 65–77.
• World Commission on Environment and Development (WCED), 1987, Our Common Future, Oxford: Oxford University Press.
• Yigitcanlar T., Kamruzzaman M., 2015, „Planning, development and management of sustainable cities: A commentary from the guest editors”, Sustainability, t. 7, s. 14677–14688.
• Strony internetowe
• http://katowice.stat.gov.pl/statystyczne-vademecum-samorzadowca/ (dostęp 8.04.2017). www.wskaznikizrp.stat.gov.pl (dostęp: 24.10.2016).

Identifiers

DOI

10.7366/1509499536904