Implikowana niezmienialność konstytucji a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

• Authors: Bogucki Olgierd

Title variants

EN

Implied Unamendability of the Constitution and the Constitution of the Republic of Poland

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The study is devoted to the issue of the implied limit of amendments to the Polish Constitution. The article contains an analysis of the most important arguments that are or may be raised, in the discussion on the implicit unconstitutionality of amendments to the Polish basic law. The study indicates that two types of arguments may be raised in the considerations on the recognition of the implied limit of amendments: on the one hand, strictly related to the specificity of the Polish constitutional order, and on the other hand, universal – drawing on the achievements of the world constitutionalism and referring to the concept of the constitution and identity of the constituent power. To justify the existence of the implied limitations of amendments, the latter, and in particular the reference to temporal axiological coherence, are crucial. This argument has not been clearly formulated by the supporters of the implied limit of amendments to the Constitution of the Republic of Poland, but it seems to be a necessary element of a convincing justification for its existence. The article formulates the thesis that, taking into consideration and weighing various types of arguments, the existence of an implied limit of amendments to the Polish Constitution should be recognised. Such recognition requires the rejection of a strong understanding of sovereignty and constituent power and conceiving them as certain types of constructions limited by their own identity.

Keywords

EN

unamendability of the constitution; constituent power; constitutional identity; constitutional law; theory and philosophy of law

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2024
• Issue: 1–2(180–181)
• Pages: 13-32

Contributors

author

Bogucki Olgierd

• Dr hab. Olgierd Bogucki, prof. US Uniwersytet Szczeciński, Wydział Prawa i Administracji, Polska University of Szczecin, Faculty of Law and Administration, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-9337-5973

References

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483, ze zm.
• Alexy R., On Balancing and Subsumption. A Structural Comparison, „Ratio Juris” 2003, vol. 16, is. 4, <https://doi.org/10.1046/j.0952-1917.2003.00244.x>.
• Bożek M., Geneza i założenia konstytucji weimarskiej, [w:] Ustrój polityczny państwa. Polska, Europa, świat, red. S. Sulowski, J. Szymanek, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2013.
• Bożek M., Konstytucja fasadowa – prolegomena, „Państwo i Prawo” 2023, nr 1.
• Dyzenhaus D., Constitutionalism in an Old Key: Legality and Constituent Power, „Global Constitutionalism” 2012, vol. 1, is. 2, <https://doi.org/10.1017/S2045381712000032>.
• Działocha K., Hierarchia norm konstytucyjnych i jej rola w rozstrzyganiu kolizji norm, [w:] Charakter i struktura norm konstytucji, red. J. Trzciński, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997.
• Easterbrook F.H., Textualism and the Dead Hand, „George Washington Law Review” 1998, 66.
• Fabbrini F., Sajo A., The Dangers of Constitutional Identity, „European Law Journal” 2019, vol. 25, is. 4, <https://doi.org/10.1111/eulj.12332>.
• Garlicki L., Aksjologiczne podstawy reinterpretacji konstytucji, [w:] Dwadzieścia lat transformacji ustrojowej w Polsce. 51. Ogólnopolski Zjazd Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego, Warszawa, 19–21 czerwca 2009 r., red. M. Zubik, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2010.
• Garlicki L., Normy konstytucyjne relatywnie niezmienialne, [w:] Charakter i struktura norm konstytucyjnych, red. J. Trzciński, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997.
• Granat M., O paradoksach pojęcia nieformalnej zmiany konstytucji, „Państwo i Prawo” 2019, nr 12.
• Granat M., Rozumienie zmiany Konstytucji RP a tożsamość konstytucyjna, [w:] Problemy zmiany konstytucji, red. R. Chruściak, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2017.
• Haczkowska M., komentarz do art. 235, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. M. Haczkowska, LexisNexis, Warszawa 2014.
• Hermann M., Wronkowska S., Problematyka intertemporalna prawa konstytucyjnego. Zagadnienia podstawowe, [w:] Problematyka intertemporalna w prawie. Zagadnienia podstawowe. Rozstrzygnięcia intertemporalne. Geneza, funkcje, aksjologia, red. J. Mikołajewicz, C.H.Beck, Warszawa 2015.
• Kaleta K.J., Ograniczenia władzy ustrojodawczej w demokracji konstytucyjnej, „Państwo i Prawo” 2018, nr 12.
• Khosla M., Constitutional Amendment, [w:] The Oxford Handbook of the Indian Constitution, red. S. Choudhry, M. Khosla, P.B. Mehta, Oxford University Press, Oxford 2016, <https://doi.org/10.1093/law/9780198704898.001.0001>.
• Kielan B., Czy Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej zawiera normy niezmienialne? Rozważania na tle pojęcia tożsamości konstytucyjnej, [w:] Interdyscyplinarny wymiar tożsamości konstytucyjnej, red. M. Florczak-Wątor, M. Krzemiński, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2022, <https://doi.org/10.12797/9788381387149.07>.
• Krishnaswamy S., Democracy and Constitutionalism in India. A Study of the Basic Structure Doctrine, Oxford University Press, New Delhi 2010, <https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198071617.001.0001>.
• Kustra-Rogatka A., Granice dopuszczalności zmian Konstytucji RP z 1997 r. Wybrane problemy, [w:] Konstytucjonalizm polski. Refleksje z okazji jubileuszu 70-lecia urodzin i 45-lecia pracy naukowej profesora Andrzeja Szmyta, red. A. Gajda [et al.], Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2020.
• Laskowska M., Tryb zmiany konstytucji w Polsce (ze szczególnym uwzględnieniem nowych elementów proceduralnych i praktyki), [w:] Tryb zmiany konstytucji w wybranych państwach członkowskich Unii Europejskiej, red. K. Kubuj, J. Wawrzyniak, Biuro Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2010.
• Peno M., Prawo jako centrum życia. Uwagi historyczno-filozoficzne na tle przemian konstytucjonalizmu, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2019, nr 1(47).
• Piotrowski R., Zagadnienie granic zmiany konstytucji w państwie demokratycznym, [w:] Ustroje, doktryny, instytucje polityczne. Księga jubileuszowa Profesora zw. dra hab. Mariana Grzybowskiego, red. J. Czajowski [et al.], Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
• Płeszka K., Hierarchia w systemie prawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1989.
• Radziewicz P., Zmiana Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Wolters Kluwer, Warszawa 2019.
• Rozmaryn S., Konstytucja jako ustawa zasadnicza PRL, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1967.
• Roznai Y., Unconstitutional Constitutional Amendments: The Limits of Amendment Powers, Oxford University Press, Oxford 2017, <https://doi.org/10.1093/law/9780198768791.001.0001>.
• Samaha A.M., Dead Hand Arguments and Constitutional Interpretation, „Columbia Law Review” 2008, vol. 108, no. 3.
• Schmitt C., Legality and Legitimacy, tłum. J. Seitzer, Duke University Press, Durham 2004, <https://doi.org/10.2307/j.ctv11689gm>.
• Sokolewicz W., komentarz do art. 153, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. L. Garlicki, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2001.
• Sokolewicz W., O gradacji zmian konstytucji, [w:] Konstytucja – wybory – parlament. Studia ofiarowane Zdzisławowi Jaroszowi, red. L. Garlicki, Wydawnictwo Liber, Warszawa 2000.
• Suteu S., Eternity Clauses in Democratic Constitutionalism, Oxford University Press, Oxford 2021.
• Tuleja P., Szczurowski B., komentarz do art. 235, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. M. Safjan, L. Bosek, C.H.Beck, Warszawa 2016.
• Uziębło P., Suwerenność ludu (narodu) w Polsce – zasada ustrojowa czy mit założycielski?, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2023, nr 2(59), <https://doi.org/10.26881/gsp.2023.2.03>.
• Vinx L., Are There Inherent Limits to Constitutional Amendment? An Analysis of Carl Schmitt’s Argument, [w:] Constituent Power: Law, Popular Rule and Politics, red. M. Arvidsson, L. Brannstrom, P. Minkkinen, Edinburgh University Press, Edinburgh 2020.
• Vinx L., The Incoherence of Strong Popular Sovereignty, „International Journal of Constitutional Law” 2013, vol. 11, is. 1, <https://doi.org/10.1093/icon/mos049>.
• Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii prawa, Ars boni et aequi, Poznań 1997.
• Ziółkowski M., Tożsamość konstytucyjna jako wzorzec i kryterium kontroli w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym (uwagi na marginesie wyroków K 32/09 i P 7/20), [w:] Interdyscyplinarny wymiar tożsamości konstytucyjnej, red. M. Florczak-Wątor, M. Krzemiński, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2022, <https://doi.org/10.12797/9788381387149.06>.
• Ziółkowski M., Wykładnia komparatystyczna czy niekomparatystyczne odwołanie do prawa obcego? Studium przypadku Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Konstytucyjny” 2022, nr 3, <https://doi.org/10.4467/25442031PKO.22.023.16388>.
• Zwierzykowski P., Nowelizacja jako sposób zmiany prawa. Studium z teorii legislacji, Ars boni et aequi, Poznań 2016.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2024.228