Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


Journal

2012 | 38 | 1 | 13-23

Article title

Granice i pogranicza – próba konceptualizacji w warunkach procesów globalizacji

Content

Title variants

EN
Borders and Borderlines - an Attempt of Conceptualization in Global Processes Conditions

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Zagadnienia dotyczące granic i pograniczy zyskują nowy wymiar w warunkach procesów globalizacji. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie tych nowych wyznaczników ujmowania granic i pograniczy. Pojęcia granicy i pogranicza są wieloznaczne i w różnych dyscyplinach naukowych ujmowane w różnoraki sposób. Najczęściej wskazujemy na wymiar społeczny, kulturowy i terytorialny granic. Granice i pogranicza można artykułować w sposób dosłowny lub wyobrażony. Dlatego istotne jest ustanowienie lub odkrycie granic czy granicy i pełnionych przez nie funkcji. Z tym z kolei wiąże się kwestia przekraczania granic lub ich niwelowania. Jednym z istotnych zagadnień związanych z postrzeganiem granic i pograniczy jest pojęcie przestrzeni. W warunkach procesów globalizacji mówimy między innymi o kurczeniu się świata, przekraczaniu granic, szybkim przepływie informacji. Nowa dynamika charakterystyczna dla procesów globalizacji wydaje się niwelować wiele z wcześniej występujących granic. Dzieje się tak między innymi dzięki tworzeniu społeczeństwa globalnego; znoszeniu granic między tym co lokalne i tym co globalne; związkom gospodarczym obejmującym cały glob ziemski czy też zmianom w formule państwa narodowego, obywatelstwa, suwerenności, tożsamości narodowej. Odnotować jednakowoż należy, że ta nowa dynamika procesów globalizacji stwarza możliwości powstawania nowych granic i nowych pograniczy, rzeczywistych i wyobrażonych.
EN
The issues connected with borders and borderlines are gaining a new dimension in global processes conditions. The objective of this article is to demonstrate the new criteria of the recognition of boarders. The notions of a border and a borderline are ambiguous and they are presented in many different ways by various disciplines. We most often point out the social, cultural and territorial dimension of boarders. Borders and borderlines can be articulated either in a literary or imaginary way. Therefore it is vital to establish or discover borders and the functions they serve. This, in turn, is connected with the problem of crossing or eliminating borders. The notion of space is one of the important issues related to the perception of borders and borderlines. In the conditions of globalization processes we talk, among the others, about the shrinkage of the world, crossing borders or rapid flow of information. New dynamics, characteristic for globalization processes, seems to eliminate many of the previously existing borders. This is, among the others, due to the creation of a global society, abolition of borders between local and global aspects, economic relationships encompassing the entire globe or the changes in the formula of the nation-state, citizenship, sovereignty and national identity. However, it needs to be noted, that this new dynamics of globalization processes provides opportunities for the creation of new borders and borderlines, both real and imaginary.

Journal

Year

Volume

38

Issue

1

Pages

13-23

Physical description

Contributors

  • Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

  • Albrow M. (1990), Introduction, [w:] Globalization, red. M. Albrow, E. King, Knowledge and Society, London.
  • Albrow M. (1993), Globalization, [w:] The Blackwell Dictionary Twentieth-Century Social Thought, red W. Outhwaite, T. Bottom, Blackwell, Oxford.
  • Beck U. (2004), Społeczeństwo ryzyka: w drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
  • Casey M. A. (2002), Jak rozumieć globalizację, „Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL–Lublin i Fundacji Jana Pawła II – Rzym”, nr 59-60.
  • Dialog o demokracji (2001), sędziwy filozof rozmawia z kandydatem na premiera Włoch, „Forum”, 18 marca.
  • Dicken P. (1998), Global Shift: Transforming the World Economy, Paul Chapman, London.
  • Donnan H., Wilson T.M. (2007), Granice tożsamości, narodu, państwa, tłum. M. Głowacka-Grajper, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  • Drozdowicz Z. (2010), Zmienność granic między racjonalnością i irracjonalnością w życiu publicznym, [w:] Granice i ograniczenia. O doświadczeniu granic i ich przekraczaniu, red. M. Szulakiewicz, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Fukuyama F. (2000), Globalizacja bez granic, „Gazeta Wyborcza”, 25-26 listopada.
  • Feyerabend P. (1996), Przeciw metodzie, przekł. S. Wiertlewski, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław.
  • Gabiś T. (2003), Imperium Mundi jako polityczna forma globalizacji, [w:] Globalizacja i my. Tożsamość lokalna wobec trendów globalnych, red. R. Piekarski,
  • M. Graban, Wydawnictwo Univeristas, Kraków.
  • Giddens A. (1990), The Consequences of Modernity, Polity Press, Cambridge.
  • Giddens A. (1999), Trzecia droga. Odnowa socjaldemokracji, przekł. H. Jankowska, Książka i Wiedza, Warszawa.
  • Granice i pogranicza w humanistyce, red. M. Roszczynialska, B. Serwatka, Śródmiejski Ośrodek Kultury, Kraków.
  • Hańderek J. (2010), Granice kultury, granice człowieka..., [w:] Granice i ograniczenia. O doświadczeniu granic i ich przekraczaniu, red. M. Szulakiewicz, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Hirst P., Thompson G. (1999), Globalization in Question: The International Economy and the Possibilities of Governance, Polity Press, Oxford.
  • Huntington S.P. (1998), Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, przekł. H. Jankowska, Muza, Warszawa.
  • Kapuściński R. (2001), Dwadzieścia, „Res Publika Nowa”, styczeń.
  • Kapuściński R. (2006), Ten Inny, Wydawnictwo Znak, Kraków.
  • Karpus Z., Stachowiak B. (2010), Wprowadzenie, [w:] Granice i świat współczesny, red. Z. Karpus, B. Stachowiak, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Kosmopolityczny makroświat (2002), z niemieckim socjologiem Ulrichem Beckiem rozmawia Adam Krzemiński, „Gazeta Wyborcza”, 14-15 września.
  • Kowalska K. (2009), Zawłaszczanie publicznej przestrzeni miejskiej – wymiar terytorialny i symboliczny, [w:] Granice, migracje i przestrzeń we współczesnym społeczeństwie, red. W. Muszyński, E. Sikora, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń
  • Krzysztofek K. (2000), Globalna kultura i globalne zarządzanie, „Sprawy Międzynarodowe”, nr 1.
  • Kurcz Z. (1999) Pogranicza: modelowe euroregiony czy tereny tradycyjnej rywalizacji?, [w:] Pogranicze z Niemcami a inne pogranicza Polski, red. Z. Kurcz, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
  • Lachowicz M. (2010), Granice na pograniczu zakarpackim: refleksja badawcza nad grupą rusińską w perspektywie socjologicznej, [w:] Granice i świat współczesny, red. Z. Karpus, B. Stachowiak, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Lisiak SJ B. (2010), Teoria wszystkiego a granice nauki, [w:] Granice i ograniczenia. O doświadczeniu granic i ich przekraczaniu, red. M. Szulakiewicz, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Papini R., Pavan A., Zamagni S., (red.) (1997), Living in Global Society, Aldershot.
  • Marczewska-Rytko M. (2002), Europa wobec wyzwań globalizacji – szanse i zagrożenia, [w:] Unifikacja i różnicowanie się współczesnej Europy, red. B. Fijałkowska, A. Żukowski, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
  • Marczewska-Rytko M. (2003),Władze lokalne wobec wyzwań procesów globalizacyjnych, [w:] Władze lokalne i regionalne w warunkach globalizacji, red. M. Barański, M. Stolarczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
  • Marczewska-Rytko M. (2010), Religia i polityka w globalizującym się świecie, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
  • Marczewska-Rytko M. (2004), Wolność i jej ograniczenia jako podstawa dyskursu demokratycznego, [w:] Kulturowe instrumentarium wolności. Dziennikarstwo, Internet, rynek, red. T. Paradowski, Wydawnictwo Naukowe INPiD UAM, Poznań.
  • Mróz M. (2010), O otwartej granicy między „wiedzieć” i „wierzyć”. Uwagi w kontekście myśli Tomasza z Akwinu o doświadczeniu religijnym, [w:] Granice i ograniczenia. O doświadczeniu granic i ich przekraczaniu, red. M. Szulakiewicz, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Muszyński W. (2009), Pielgrzymki jako formy przekraczania granic, [w:] Granice, migracje i przestrzeń we współczesnym społeczeństwie, red. W. Muszyński, E. Sikora, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
  • Muszyński W. (2009), Wieloznaczność granic w doświadczeniu jednostkowym i społecznym w epoce globalizacji, [w:] Granice, migracje i przestrzeń we współczesnym społeczeństwie, red. W. Muszyński, E. Sikora, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
  • Nocoń J. (2010), Problem granic dyscyplinarnych politologii, [w:] Granice i świat współczesny, red. Z. Karpus, B. Stachowiak, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Partia skończona (2001), z Jeanem Baudrillardem rozmawia Philippe Petit, „Res Publika Nowa”, luty.
  • Robertson R. (1990),Mapping the Global Condition: Globalization as the Central Concept, [w:] Global Culture, Nationalism, Globalization, and Modernity, red. M. Featherstone, Sage, London.
  • Robertson R. (1992), Globalization: Social Theory and Global Culture, Sage, London.
  • Robertson R., Khondker H.H. (1998), Discourses of Globalization: Preliminary Considerations, „International Sociology”, vol. 13, nr 1.
  • Siemianowski A. (2010), Granice w kulturze a wolność, [w:] Granice i ograniczenia. O doświadczeniu granic i ich przekraczaniu, red. M. Szulakiewicz,
  • Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Smolar A. (2000), Nie odchodzi, nie umiera, „Gazeta Wyborcza”, 25-26 listopada.
  • Łukowski W., Bojar H., Jałowiecki B., (red.) Społeczność na granicy, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
  • Stachowicz K. (2010), Granice w moralności i etyce. Próba wstępnego rozpoznania, [w:] Granice i ograniczenia. O doświadczeniu granic i ich przekraczaniu, red. M. Szulakiewicz, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Szponar M. (2009), Odgrodzeni od świata poprzez bariery mentalne. Społeczne stereotypy i dystanse wobec osób chorych psychicznie, [w:] Granice, migracje i przestrzeń we współczesnym społeczeństwie, red. W. Muszyński, E. Sikora, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
  • Szulakiewicz M. (2010), Granice jako problem współczesnej kultury – wprowadzenie, [w:] Granice i ograniczenia. O doświadczeniu granic i ich przekraczaniu, red. M. Szulakiewicz, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Śnieżyński K. (2010), O granicy między myśleniem filozoficznym i teologicznym, [w:] Granice i ograniczenia. O doświadczeniu granic i ich przekraczaniu, red. M. Szulakiewicz, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Świat według Fukuyamy (2011), „Forum”, 11 marca.
  • Tokarski S. (2000), Westernizacja, easternizacja, globalizacja – trudności reorientacji w nowoczesnej czasoprzestrzeni kulturowej, [w:] Kultury pozaeuropejskie i globalizacja, red. J. Zdanowski, Elipsa, Warszawa.
  • Trzeciakowski W. (2010), Oddech niewidzialności (o subiektywnym rozpoznawaniu niewidzialnych granic), [w:] Granice i ograniczenia. O doświadczeniu granic i ich przekraczaniu, red. M. Szulakiewicz, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Waters M. (1995), Globalization, Routledge, London.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-512bef52-e961-4be4-8cb4-8497255aeff6
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.