„Deszcza” czy „deszczu”? Kilka uwag o pewnym «wypadku» zecerskim i o płynącej z niego nauce

• Authors: Marek Osiewicz

Title variants

EN

"Deszcza" or "deszczu"? Some remarks about a typesetting “incident” and the lesson drawn from it

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest potwierdzenie hipotezy o większym, niż dotychczas zakładano, wpływie pracy zecera na kształt graficzno-językowy druków z I połowy XVI wieku. Weryfikacja oparta jest na studium porównawczym zapisów dwóch odpowiadających sobie form dopełniacza liczby pojedynczej leksemu „deszcz”, poświadczonych w bliźniaczych polskich edycjach „Ksiąg o gospodarstwie domowym” Piotra Krescentyna z XVI wieku. W pierwodruku analizowana postać fleksyjna jest efektem błędu zecera, powstałym na skutek «osypania się składu»: w miejsce pierwotnego -u wstawiono -a. W przedruku z 1571 roku poprawiono fragment tekstu zdefektowany w wersji z 1549 roku, pozostawiając jednak postać „deszcza”.

EN

The aim of the article is to verify the hypothesis about the influence of a typesetter’s work (which was greater than it has so far been assumed) on the graphical and linguistic shape of prints from the first half of 16th century. The verification is based on a comparative study of two synonymous singular genitive forms of the lexeme "deszcz" (Eng. rain) acknowledged in twin Polish editions of "Księgi o gospodarstwie domowym" (Eng. Books about the Household) by Piotr Krescentyn from the 16th century. In the first printing edition the analyzed accidental form was a result of the typesetter’s mistake — he made a common “typo” replacing the original suffix -u with the suffix -a. In the reprint edition from 1571 the defective fragment of the text version from 1549 was corrected, but the form "deszcza" instead of "deszczu" remained unchanged.

Keywords

PL

historia języka polskiego; polszczyzna druków; polszczyzna XVI wieku; zecer

EN

history of Polish language; Polish in prints; Polish in 16th century; typesetter

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2013
• Issue: 4
• Pages: 299-309

Contributors

author

Marek Osiewicz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Instytut Filologii Polskiej, ul. Fredry 10, 61-701 Poznań, Poland