Od profesjonalistów do ekspertów: przemiany zawodów specjalistycznych

• Authors: Natalia Cabaj , Beata Charycka , Dominika Czerniawska , Maja Sawicka

Title variants

EN

From Professionals to Experts: the Transformations of the Specialist Professions

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu są przekształcenia zachodzące w obszarze profesjonalizmu oraz procesy społeczne będące przyczynami tych przeobrażeń. Zostały one zrekonstruowane na podstawie przeglądu literatury przedmiotu rozwijającej się na Zachodzie od lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Celem artykułu jest uporządkowanie podstawowych wątków dyskusji wokół tego obszaru oraz wprowadzenie ich na grunt polski. Zidentyfikowane przez autorki złożone procesy społeczne prowadzą do zaniku profesjonalizmu opartego na zaufaniu publicznym i wykształcenia się profesjonalizmu odwołującego się przede wszystkim do wiedzy eksperckiej. Współczesny profesjonalizm wymyka się dotychczas stosowanym kategoriom opisu. Autorki wskazują na wewnętrzne zróżnicowanie przedstawicieli zawodów specjalistycznych i wyróżniają kategorie „eksperta” i „nowego profesjonalisty”. Przemiany zachodzące w obszarze profesjonalizmu zostały zilustrowane przykładem ewaluacji jako nowego zawodu specjalistycznego.

EN

The article addresses the transformations of professions and their social causes. These causes have been revealed on the basis of relevant literature published since the 1980s. The aim of the article is a systematization of the main threads of discussion and its introduction into the Polish context. The complex processes, identified by the authors, lead to the disappearance of a public trust professionalism and to the emergence of an expert knowledge professionalism. The contemporary professionalism can hardly be described in the categories that have been used until now. The authors indicate the internal differentiation of the specialist professions and distinguish the categories of an “expert” and a “new professional”. The transformations in the sphere of professionalism have been illustrated by the case of evaluation as a new specialist profession.

Keywords

PL

socjologia pracy; profesjonalizm; eksperckość; ewaluacja

EN

sociology of professions; professionalism; expert knowledge; evaluation

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2015
• Issue: 1(216)
• Pages: 99-118

Contributors

author

Natalia Cabaj

• Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Karowa 18, 00-927 Warszawa

author

Beata Charycka

• Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Karowa 18, 00-927 Warszawa

author

Dominika Czerniawska

• Instytut Studiów Społecznych im. Profesora Roberta B. Zajonca, Uniwersytet Warszawski, ul. Stawki 5/7, 00-183 Warszawa

author

Maja Sawicka

• Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Karowa 18, 00-927 Warszawa

References

• Abbott, Andrew. 1988. The System of Professions: An Essay on the Division of Expert Labor. Chicago: University of Chicago Press.
• Abbott, Andrew. 1993. The Sociology of Work and Occupations. „Annual Review of Sociology” 19: 187–209.
• Brint, Steven. 1996. In an Age of Experts. The Changing Role of Proffesionals in Politics and Public Life. Princeton: Princeton University Press.
• Collins, Harry i Robert Evans. 2009. Rethinking Expertise. Chicago: University Of Chicago Press.
• Domański, Henryk. 2004. Struktura społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Domański, Henryk i Dariusz Przybysz. 2007. Homogamia małżeńska a hierarchie społeczne, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Evetts, Julia. 2013. Professionalism: Value and ideology. „Current Sociology” 61: 778.
• Fournier, Valérie. 2000. Boundary Work and the (un)making of the Professions. W: N. Malin (red.). Professionalism, Boundaries and the Workplace. London, New York: Routledge, s. 67–86.
• Hansson, Finn. 2006. Organizational Use of Evaluations Governance and Control in Research Evaluation. „Evaluation” 12(2): 159–178.
• Jary, David. 2002. Aspects of the ‘Audit Society’: Issues Arising from the Colonization of Professional Academic Identities by a ‘Portable Management Tool’. Managing Professional Identities–Knowledge, Performativity and the New Professional. W: M. Dent i S. Whitehead (red.). Managing Professional Identities: Knowledge, Performativities and the “New” Professional. London, New York: Routledge, s. 38–60.
• Noordegraaf, Mirko. 2007. From “Pure” to “Hybrid” Professionalism Present-day Professionalism in Ambiguous Public Domains. „Administration & Society” 39(6): 761–785.
• Parker, Martin. 2001. ‘The Romance of Lonely Dissent’: Intellectuals, Professionals and the McUniversity. W: M. Dent i S. Whitehead (red.). Managing Professional Identities: Knowledge, Performativities and the “New” Professional. London, New York: Routledge, s. 138–156.
• Parsons, Talcott. 1972 (1949). Szkice z teorii socjologicznej. Warszawa: PWN.
• Parsons, Talcott i Gerald M. Platt. 1973. The American University. Harvard: University Press.
• Parsons, Talcott. 2009 (1951). System społeczny. Kraków: Nomos.
• Picciotto, Robert. 2011. The Logic of Evaluation Professionalism. „Evaluation” 17(2): 165–180.
• Power, Michael. 1999. The Audit Society: Rituals of Verification. New York: Oxford University Press.
• Shadish, William R. 1998. Evaluation Theory is Who We Are. „American Journal of Evaluation” 19: 1.
• Shore, Cris i Susan Wright. 2000. Coercive Accountability. W: M. Strathen (red.). Audit Cultures: Anthropological Studies in Accountability, Ethics and the Academy. London, New York: Routledge, s. 57–89.
• Travers, Max. 2007. The New Bureaucracy. Quality Assurance and its critics. Bristol: The Policy Press.
• Weber, Max. 1998. Nauka jako zawód i powołanie. W: Polityka jako zawód i powołanie. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Znak.