Medycyna i finanse. Czy ekonomiczne racjonowanie świadczeń zdrowotnych jest sprawiedliwe?

• Authors: Kazimierz Szewczyk

Title variants

EN

Medicine and finance. Is it just to ration health services for economic reasons?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pracę otwierają uściślenia terminologiczne dotyczące przede wszystkim samego racjonowania i jego najważniejszych modyfikacji: racjonowania ekonomicznego rynkowego i nierynkowego oraz racjonowania nieekonomicznego. Racjonowanie ujmuję szeroko jako budowanie jawnych i niejawnych mechanizmów pozwalającym ludziom obejść się bez dobroczynnych dla nich usług. Rynkowe rozdzielnictwo świadczeń zdrowotnych podlega regułom wolnego rynku z prawem popytu i podaży na czele. Ekonomiczne racjonowanie nierynkowe stanowi alokację procedur finansowanych z pieniędzy publicznych i polega na odmowie procedur dobroczynnych dla jednostki (lub grupy) w celu poczynienia oszczędności dla kogoś innego niż dany pacjent (lub ich grupa). Rozdzielnictwo nieekonomiczne jest to alokacja świadczeń usprawiedliwiana interesem indywidualnym pacjenta lub nieekonomicznym dobrem wspólnym. Racjonowanie może być jawne i wtedy kierują nim jawne reguły alokacji, lub jest niejawne. Nie ma wówczas społecznie akceptowanych reguł rozdziału. Najczęściej dokonuje go lekarz przy łóżku pacjenta. W dalszych częściach pracy zajmuje się jawnym nierynkowym racjonowaniem ekonomicznym i uzasadniam tezę, że jest ono koniecznością wynikająca z nieredukowalnego rozziewu między popytem i podażą świadczeń zdrowotnych. Ponadto próbuję wykazać, że racjonowanie jest moralnie pożądane i sprawiedliwe, a zgoda na jego wprowadzenie jest decyzją moralną wymagającą konsensusu społecznego. W artykule bronię poglądu o moralnej przewadze jednostopniowego systemu opieki zdrowotnej nad mieszanymi, wielostopniowymi jej modelami.

EN

The article begins by clarifying the terms that are related above all to rationing itself and its most important forms: market and non-market economic rationing and non-economic rationing. Subsequent parts of the article deal with open non-market economic rationing; I argue that such rationing is necessary due to the irreducible divergence between supply and demand for health services. Moreover, I attempt to show that rationing is morally desirable and just, and that the decision to implement it requires social consensus. I maintain that a one-level system of health services is morally superior to mixed, multi-level models.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2005
• Issue: 5
• Pages: 83-97

Contributors

author

Kazimierz Szewczyk

References

• Bryant [1984] – J. H. Bryant, Lekarz i teolog o problemach etycznych opieki zdrowotnej, w: Sens choroby, sens śmierci, sens życia, red. H. Bortnowska, Znak, Kraków 1984.
• Delumeau [1994] – J. Delumeau, Grzech i strach. Poczucie winy w kulturze Zachodu XII-XVII w., tłum. A. Szymanowski, PIW, Warszawa 1994.
• Hryniewicz [1990] – W. Hryniewicz, Nadzieja zbawienia dla wszystkich. Od eschatologii lęku do eschatologii nadziei, Verbinum, Warszawa 1990.
• Hurley [2001] – J. Hurley, Ethics, Economics, and Public Financing of Health Care, „Journal of Medical Ethics” (4) 2001.
• Łuków [2004] – P. Łuków, Racjonowanie świadczeń a obowiązek troski o dobro pacjenta, „Prawo i Medycyna”, (2) 2004.
• Ricoeur [1986] – P. Ricoeur, Symbolika zła, tłum. S. Cichowicz, M. Ochab, PAX, Warszawa 1986.
• Szewczyk [2004] – K. Szewczyk, Debatujmy, poszukujmy, uprawiajmy, „Diametros” (2) 2004. http://www.diametros.iphils.uj.edu.pl/ojs/index.php/diametros/article/view/61
• Ten Have [1998] – H. A. M. J. Ten Have, Consensus Formation and Health Care Policy, w: Consensus Formation in Health Care Ethics, red. H. A. M. J. Ten Have, H.-M. Sass, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht 1998.
• Thomas [1991] – L.-V. Thomas, Trup. Od biologii do antropologii, tłum. K. Kocjan, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1991.
• Ubel [2001] – P.A. Ubel, Pricing Life. Why It’s Time for Health Care Rationing?, MIT Press, Cambridge 2001.
• Włodarczyk [1998] – C. W. Włodarczyk, Reforma opieki zdrowotnej w Polsce. Studium polityki zdrowotnej, Vesalius, Kraków 1998.
• Zespół ds. Rozwiązań Systemowych w Ochronie Zdrowia [2004] – Zespół ds. Rozwiązań Systemowych w Ochronie Zdrowia, Strategia zmian w systemie opieki zdrowotnej. Szansa przezwyciężenia kryzysu, Ministerstwo Zdrowia, Warszawa 2004. http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/szwsoz_220304.pdf

Identifiers

DOI

10.13153/diam.5.2005.132