Polityczne i gospodarcze następstwa zaboru pruskiego

• Authors: Hryniewicz Janusz

Title variants

EN

Economic and Political Consequences of Prussian Partition of Poland

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Po rozbiorze Polski w 1795 r. zachodnie tereny kraju – głównie Wielkopolska – stały się częścią państwa pruskiego. Polska i Prusy należały do wschodnioeuropejskiego kompleksu gospodarczego, ale Prusy były nieco lepiej rozwinięte gospodarczo i lepiej zorganizowane. W XIX w. pruskie elity były nastawione romantycznie i prowadziły politykę bastionu zorientowaną na obronę Niemczyzny przed naporem Słowian. Pruskie państwo odgrywało wiodącą rolę w gospodarce i podporządkowało ją celom militarnym. Przykład państwa pruskiego był szczególnie popularny wśród polskich elit na początku XX w. Na podstawie pruskich wzorów Polacy uczyli się, że głównym aktorem nie jest jednostka, ale państwo. Przypadek państwa pruskiego był po 1918 r. źródłem inspiracji dla ideologii narodowej. Badania nad polskimi gminami dowodzą, że wpływ zaboru pruskiego na współczesny rozwój Polski był raczej szkodliwy niż wspierający.

EN

After partitions of Poland in 1795 its west territory (Wielkopolska) became a part of Prussia. Poland and Prussia were parts of east European complex of economy, but Prussia was more developed and better organized than Poland. During the XIX century Prussian elites were romantically oriented and dealt with bastion policy which was oriented towards defending the Germans against the Slavs. Prussian state played main role in economy and subordinated it to the military oriented goals. Prussian case was extremely popular among Polish elites at the beginning of XX century. At the base of Prussian patterns the Poles learnt that main actor in economy is not individual unit but the state, and Prussian case was the source of inspiration for strong nationally oriented ideology in Poland after 1918. Research on Polish communes proved that impact of Prussia on contemporary development in Poland was rather damaging than uncourageous.

Keywords

PL

Prusy; niemiecka gospodarki; gospodarka folwarczna; potencjał wojskowy i ekonomiczny

EN

Prussia; German economy; manor economy; economic and military capacity

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2003
• Issue: 3(13)
• Pages: 61-78

Contributors

author

Hryniewicz Janusz

• Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG)

References

• Bodio T., 2000, Miedzy romantyzmem i pragmatyzmem. Psychologiczne aspekty transformacji w Polsce, Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA, wyd. II.
• Ciepielewski J., Kostrowicki J., Landau Z., Tomaszewski J., 1971, Historia gospodarcza świata XIX i XX w., Warszawa: PWN.
• Croce B., 1998, Historia Europy w XIX wieku, Warszawa: Czytelnik.
• Geremek B., Piesowicz K., 1968, Ludzie, towary, pieniądze, Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Hryniewicz J.T., 1998, "Rozwój gospodarczy Polski w perspektywie procesów długiego trwania", Przegląd Zachodni, nr 2.
• Ihnatowicz I., 1986, "Przemysł, handel, finanse" (w:) S. Kieniewicz (red.), Polska XIX wieku. Państwo, społeczeństwo, kultura, Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Inglot S., 1951, "Wstęp" (w:) A. Gostomski, Gospodarstwo, Wrocław: Ossolineum.
• Jedlicki J., 2002, Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują: Studia z dziejów idei i wyobraźni XIX wieku, Warszawa: WAB, Cis.
• Kamler M., 1976, Folwark szlachecki w Wielkopolsce w latach 1580-1655, PWN.
• Kłoczowski J., 1998, Młodsza Europa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Konrad G., Szelenyi I., 1979, The Intellectuals on the Road to Class Power, New York-London: Harcourt, Brace and Jovanovich.
• Krasucki J., 1978, Historia Rzeszy Niemieckiej 1871-1945, Poznań : Wydawnictwo Poznańskie.
• Krzywicki L., 1967, "Kwestia rolna" (w:) idem, Dzieła, t. 8, Warszawa: PWN.
• Landes D.S., 2000, Bogactwo i nędza narodów, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
• Lewandowski E., 1995, Charakter narodowy Polaków i innych, Londyn: ANEKS, Warszawa: Polityka.
• Molik W., 1999, "Procesy asymilacyjne i akulturacyjne" (w:) W. Molik, R. Trąba (red.), Procesy akulturacji i asymilacji na pograniczu polsko-niemieckim w XIX i XX w., Poznań : Instytut Historii UAM.
• Rempel G., 2000, Reform, Liberation and Romanticism in Prussia, Western New. England College, http://mars.acnet.wnec.edu/grempel/courses/germany/lectures/07reform.html.
• Romaniuk M., 1996, "Niemcy bydgoscy w okresie międzywojennym. Uwagi ogólne" (w:) M. Grzegorz, Z. Biegański (red.), Bydgoszcz - 650 lat praw miejskich, Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Nauk Pedagogicznych.
• Rutkowski J., 1986, Wieś europejska późnego feudalizmu (XVI-XVIII w.), wybór i wstęp Jerzy Topolski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Salmonowicz S., 1985, Fryderyk II, Wrocław: Ossolineum.
• Szacki J., 1994, Liberalizm po komunizmie, Kraków: Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
• Szeremietiew R., 2000, "Polityka jest sztuka˛ możliwości", Myśl Niepodległa - Wirtualny Miesięcznik Polityczny, nr 5/II/98, http://ns.elender.hu/mysl-niepodlegla/front.htm.
• Topolski J., 1999, Wielkopolska poprzez wieki, Poznań : Wydawnictwo Poznańskie.
• Wasicki J., 1986, Związek Niemiecki i państwa niemieckie 1815-1848, Poznań : Wydawnictwo Poznańskie.
• Wawrykowa M., 1976, Dzieje Niemiec 1648-1789, Warszawa: PWN.