„WSTYDNO W UKRAINIE, KIEDY PIOSNKA NIE TAK PŁYNIE” MIĘDZY WARIANTAMI ZAWERUCHY TOMASZA OLIZAROWSKIEGO

• Authors: Supeł Kamila

Title variants

EN

‘IN SHAME UKRAINE RESTS WHEN THE SONG DOES NOT FLOW AT ITS BEST’. BETWEEN THE ALTERNATIVE VERSIONS OF ZAWERUCHA BY TOMASZ OLIZAROWSKI

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zestawienie opublikowanych za życia autora wariantów Zaweruchy. Powieści ukraińskiej Tomasza Olizarowskiego ma na celu wykazanie różnic między odmianami utworu oraz ich wpływu na interpretację całego tekstu. W artykule szczególną uwagę zwrócono na opuszczone w drugim wydaniu epilogi oraz część Ranek, opowiadającą o zabłąkanych duszach głównych bohaterów, jak również na rozbudowany wątek Czumaka, którego postać w późniejszej wersji wysuwa się na pierwszy plan. Przywołanie recenzji i prac historycznoliterackich służy nie tylko ukazaniu preferencji krytyków i badaczy w wyborze edycji omawianego poematu, lecz także stanowi impuls do postawienia pytania o słuszność ich decyzji.

EN

This article deals with the different versions of Zawerucha. Powieść Ukraińska by Tomasz Olizarowski which were published within the author’s lifetime. The aim of this paper is to present the differences between them as well as to analyse how they influence on the interpretation of the whole text. Of the special interest are: the epilogues which were omitted in the second edition, Ranek, the part which presents haunted spirits of the main characters, and the extensively developed strand of Czumak, whose character becomes increasingly important in later edition of the novel. Both reviews and literary history essays have been mentioned in order to show the critics’ and researches’ attitudes towards choosing the version of the novel to be further discussed, which consequently becomes an impulse to consider the validity of their choice.

Keywords

PL

Olizarowski; Zawerucha; warianty utworu; edycje; szkoła ukraińska

EN

Olizarowski; Zawerucha; text’s variants; editions; Ukrainian school

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe AP
• Journal: Świat Tekstów. Rocznik Słupski
• Year: 2019
• Volume: 17
• Pages: 241-254
• Physical description: oryginalny artykuł naukowy

Dates

published

2020-02-01

Contributors

author

Supeł Kamila

• Uniwersytet Warszawski Warszawa

References

• B. (rec.), Sławianin, zebrany i wydany przez Stanisława Jaszowskiego. T.I. Lwów 1837. Tomasz August Olizarowski, „Pamiętnik Naukowy” 1837, t. 3, z. 8, s. 255–257.
• Bednarek B., Kolacjonowanie przekazów wierszy Franciszka Dionizego Kniaźnina na podstawie wybranych liryków zawartych w autografie poety – dylematy edytorskie, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Literaria Polonica” 2016, nr 4, s. 235–246.
• Biegeleisen H., Tomasz August Olizarowski. W: Złota przędza poetów i prozaików polskich, red. P. Chmielowski, t. 2, Warszawa 1885, s. 687–703.
• Broniarek M., Sacrum i profanum w przestrzeni stepu ukraińskiego – wizja młodego pokolenia romantyków, „Krakowskie Pismo Kresowe” 2010, nr 2, s. 83–102.
• Burtynikas [Rozrażewski] W., Tomasz August Olizarowski, „Nowiny” 1879, nr 166, s. 2.
• Burzka-Janik M., Estetyczne nowatorstwo poematów Tomasza Augusta Olizarowskiego – od „Zaweruchy” do „Car-dziewicy”, „Bibliotekarz Podlaski” 2015, nr 2, s. 78–97.
• Burzka-Janik M., Uczeń szkoły ukraińskiej. W: Poematy, T.A. Olizarowski, z autografów i pierwodruków oprac., wstępem poprzedziła M. Burzka-Janik, red. M. Burzka-Janik, J. Ławski, Białystok 2014, s. 50–101.
• Chmielowski P., Historia literatury polskiej, t. 5, Warszawa 1900.
• Dubiecki M., Tomasz Olizarowski, „Przegląd Powszechny” 1893, t. 37, s. 52–69, 366–379.
• Duchińska S., Tomasz August Olizarowski, „Biblioteka Warszawska” 1879, t. 4, s. 1–35, 222–260.
• Dzieła Tomasza Olizarowskiego. Tomów trzy. We Wrocławiu, nakładem Zygmunta Schlettera, 1852 (rec.), „Przegląd Poznański” 1853, t. 16, s. 245–269.
• Giller A., Tomasz Olizarowski. Wspomnienie, Lwów 1879.
• Gomulicki J.W., Norwidiana. Zapomniane „epitafia” Norwida, „Ateneum” 1938, nr 3, s. 476–481.
• Gomulicki J.W., Poezja T.A.O. w oczach braci Norwidów, „Poezja” 1983, nr 11–12, s. 72–82.
• Gr[abowski] M., O szkole ukraińskiej poezji. W: Literatura i krytyka, tegoż, Wilno 1840, t. 1, s. 1–100.
• Gryf R. [Jaxa–Bykowski P.], Tomasz Olizarowski, „Echo” 1879, nr 102, s. 1–2.
• Kępiński Z., Widzenie Ewy („Dom wiejski pode Lwowem”). W: Mickiewicz hermetyczny, tegoż, Warszawa 1980, s. 241–261.
• Korbut G., Olizarowski Tomasz August. W: Wiek XIX. Sto lat myśli polskiej. Życiorysy, streszczenia, wyjątki, red. B. Chlebowski i in., t. 4, Warszawa 1911, s. 79–91.
• Leixner O. von, Literatura do r. 1848. Polska. W: Wiek XIX. Obraz ważniejszych wypadków na tle cywilizacji w dziedzinie historii, sztuki, nauki, przemysłu i polityki, tegoż, oprac. F. Gawroński, t. 2, Warszawa 1892, s. 136–147.
• Ławski J., Co to jest czarny romantyzm?. W: Bo na tym świecie Śmierć. Studia o czarnym romantyzmie, Gdańsk 2008, s. 7–34.
• Mickiewicz A., Dziady. W: Dzieła, tegoż, t. 3, Dramaty, Warszawa 1995.
• [Norwid L.] (rec.), Poezye przez T.A.O. Kraków 1836, „Panorama Literatury Krajowej i Zagranicznej” 1836, z. 4, s. 76–85.
• Olizarowski T.A., Sonia. Powieść ukraińska. W: Dzieła, tegoż, t. 1, Wrocław 1852.
• Olizarowski T.A., Zawerucha. Powieść ukraińska. W: Dzieła, tegoż, t. 2, Wrocław 1852.
• Olizarowski T.A., Zawerucha. Powieść ukraińska. W: Poematy, tegoż, z autografów i pierwodruków oprac., wstępem poprzedziła M. Burzka-Janik, red. M. Burzka-Janik, J. Ławski, Białystok 2014.
• Olizarowski T.A., Zawerucha. Powieść ukraińska. W: Zawerucha. Bruno. Poematy, tegoż, Kraków 2003.
• Przesmycki Z., Przypisy wydawcy. „Wieczór w pustkach. Fantazja”. W: Pisma zebrane, C. Norwid, t. A, Pism wierszem Cypriana Norwida dział pierwszy, cz. 2, Warszawa–Kraków 1911, s. 747–749.
• Skoczylas A., Zawierucha z „Zaweruchą” T.A. Olizarowskiego (o powinnościach edytora). W:
• Z warsztatu edytora dzieł romantyków, red. M. Bizior-Dombrowska, M. Lutomierski, Toruń 2008, s. 195–212.
• Słówko o poezjach J.A. Olizaroskiego, „Przyjaciel Ludu” 1837, nr 43, s. 342–343.
• Sowiński L., Tomasz August Olizarowski, „Kłosy” 1879, nr 752, s. 339.
• Szczeglacka-Pawłowska E., Romantyzm „brulionowy”, Warszawa 2015.
• T.A.O., Zawerucha. Powieść ukraińska. W: Poezye, tegoż, Kraków 1836.
• T. B., List do wydawcy z 13 grudnia 1837, „Tygodnik Petersburski” 1838, nr 3, s. 14–16.
• Tomasz Olizarowski, „Kronika Wiadomości Krajowych i Zagranicznych” 1858, nr 17, s. 1.
• Weinberg J., Dwa wczesne utwory Tomasza Augusta Olizarowskiego, „Poezja” 1983, nr 11–12, s. 156–164.
• Wnuk A., Epigoński paroksyzm. W: Polska romantyczna powieść poetycka. Wyznaczniki i konteksty gatunkowe, tejże, Warszawa 2014, s. 267–289.
• Zdziarski S., Ze studiów nad „szkołą ukraińską” (kierunek ludowy w poezji), „Ateneum” 1900, t. 4, z. 2, s. 335–362.