Agresja w młodym pokoleniu – teoretyczne i empiryczne egzemplifikacje

• Authors: Ewa Wysocka

Title variants

EN

Aggression in the young generation – theoretical and empirical exemplifications

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorka w artykule stawia tezę o frustracyjnym podłożu agresywności młodego pokolenia. Tezę tę dokumentuje przywołując różne teorie agresji: biologiczne, psychologiczne, socjologiczne. W wyjaśnianiu zachowań agresywnych młodzieży wynikających ze specyfiki jej sytuacji życiowej, szczególnie silnie akcentuje koncepcje poznawczo-społeczne. Stawia tezę, iż agresywność młodego pokolenia wynika z frustracji determinowanych rozwojowo (problemy rozwojowe) i czynnikami społeczno-kulturowymi (marginalizacja społeczna). Argumentuje to, wykorzystując założenia koncepcji „działań przymuszających” Jamesa T. Tedeschiego i Richarda B. Felsona, a także klasycznej koncepcji „frustracji-agresji” Johna Dollarda, Neala E. Millera, Orvala Hobarta Mowrera, Leonarda W. Dooba i Roberta Searsa, zmodyfikowanej przez Leonarda Berkowitza. W warstwie empirycznej dokonuje analizy zależności pomiędzy agresywnością i wymiarami agresji (agresją bezpośrednią, pośrednią, werbalną, opozycyjnością, drażliwością emocjonalną) a cechami wyznaczającymi pozycję społeczną młodego pokolenia (zmienne rozwojowe: płeć, wiek; zmienne społeczno-kulturowe: miejsce zamieszkania, religijność, wykształcenie rodziców). Agresywność wyznaczają w większym stopniu czynniki społeczno-kulturowe, niż rozwojowe, zaś w największym stopniu ogranicza agresywność młodego pokolenia zaangażowanie religijne.

EN

The author proposes a thesis regarding the frustration basis of the aggressiveness of the young generation. The author proves the thesis referring to various (biological, psychological and sociological) theories of aggression. The author particularly strongly emphasizes socio-cognitive concepts to explain aggressive behaviours of young people resulting from the specificity of their social situation. The authors proposes the thesis that aggressiveness of the young generation is the result of frustrations determined developmentally (developmental problems) and determined by socio-cultural factors (social exclusion). The author argues using the assumptions of “coercive actions” by James T. Tedeschi and Richard B. Felson and also a classical “frustration–aggression hypothesis” by John Dollard, Neal E. Miller, Orval Hobart Mowrer, Leonard W. Doob and Robert Sears modified by Leonard Berkowitz. In the empirical sphere, the author analyses the relationships between aggressiveness and dimensions of aggression (direct, indirect, verbal aggression, resistance, emotional irritability) versus the features determining social position of the young generation (developmental variables i.e. gender, age; socio-cultural variables i.e. the place of residence, religiousness, education of parents). Socio-cultural factors determine aggressiveness to a larger extent compared to developmental factors whereas religious involvement limits aggressiveness of the young generation to the largest extent.

Keywords

PL

agresja; wymiary agresji; uwarunkowania agresywności

EN

aggression; dimensions of aggression; conditioning and determinants of aggressiveness

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2013 (R. XII)
• Issue: 2(48)
• Pages: 115 - 136

Dates

published

2013-07

Contributors

author

Ewa Wysocka

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Bandura A., Ross D., Ross S.A. (1961), Imitation of film-mediated aggressive models, “The Journal of Abnormal and Social Psychology”, t. 63, nr 3, ss. 575–582.
• Baumeister R.F., Boden J.M. (1998), Aggression and the self: high self-esteem, low self-esteem, and ego-threat, [w:] Green R.G., Donnerstein F. (red.), Human aggression: theories, research and indication for social policy, Academic Press, San Diego.
• Baumeister R.F., Smart L. (1996), Relation of threatened egotism to violence and aggression: the dark side of high self-esteem, “Psychological Review”, t. 103, nr 1, ss. 5–33.
• Berkowitz L. (1989), The frustration-aggression hypothesis: examination and reformulation, “Psychological Bulletin”, nr 106, ss. 59–73.
• Berkowitz L. (1990), On the formation and regulation of anger and aggression: a cognitive-neoassociationistic analysis, “American Psychologist”, nr 45(4), ss. 494–503.
• Brzeziński J.M., Cierpiałkowska L. (red.) (2008), Zdrowie i choroba: problemy teorii, diagnozy i praktyki, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Cekiera C. (2011), W obronie zdrowia i życia, Wydawnictwo Niepaństwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Białystok.
• Choynowski M. (1998), Agresywność: pomiar i analiza psychometryczna, Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa.
• Danilewska J. (2004), Agresja u dzieci: szkoła porozumienia, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Dollard J., Doob L.W., Mowrer O.H., Sears R.R. (1939), Frustration and aggression, Yale University Press, New Haven.
• Jędrzejko M. (2012), Młodzież poszukująca na rozdrożu, w mieniającym się świecie (spojrzenie socjopedagogiczne), Mazowieckie Centrum Profilaktyki Uzależnień, Milanówek–Warszawa.
• Krahé B. (2005), Agresja, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Kubacka-Jasiecka D. (2006), Agresja i autoagresja z perspektywy obronno-adaptacyjnych dążeń Ja, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Linowski K., Wysocki I. (2012), Agresja, autoagresja i przemoc w życiu człowieka: przyczyny, przejawy, przeciwdziałanie i resocjalizacja, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom.
• Lisowska A., Kurzępa J. (red.), (2011), Zachowania dysfunkcyjne: uwarunkowania społeczne, kulturowe i polityczno-prawne oraz stosowane rozwiązania, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Sajewicz-Radtke U., Radtke B.M., Kalka D. (2010), Kwestionariusz Agresywności Młodzieży – Reaktywność Emocjonalna, Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych, Gdańsk.
• Sameroff A.J., Chandler M.J. (1975), Reproductive risk and the continuum of caretaking casualty, [w:] Horowitz F.D., Hetherington M., Scarr-Salapatek S., Siegal G. (red.), Review of child development research, vol. 4, University of Chicago Press, Chicago, ss. 161–186.
• Schaffer H.R. (2006), Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość, tłum. M. Białecka-Pikul, K. Sikora, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Tedeschi J.T., Felson R.B. (1994), Violence, aggression & coercive actions, American Psychological Association, Washington.
• Urban B. (2012), Agresja młodzieży i odrzucenie rówieśnicze, PWN, Warszawa.
• Zillmann D. (1979), Hostility and aggression, Lawrence Erlbaum Associates, Hillsdale.
• Zimbardo P.G., Johnson R.L., McCann V. (2010), Psychologia: kluczowe koncepcje, PWN, Warszawa.

Identifiers

ISSN

1642-672X