Liberalizm a dobro wspólne

• Authors: Jasiński Karol

Title variants

EN

Liberalism and common good

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy kwestii związanej z pewnym mankamentem liberalizmu, jakim jest brak koncepcji dobra wspólnego. Najpierw zostały zaprezentowane zasadnicze tezy liberalizmu, którego istotną cechą jest proceduralizm (sprawiedliwość społeczna polega na neutralności wobec dobra oraz oparciu się na umownych zasadach). Na tym tle pokazano, że istotną cechą państwa nie musi być neutralność, ponieważ prowadzi ona do problemów z rozstrzyganiem niektórych ważnych kwestii, np. aborcji, małżeństw. Ponadto życie człowieka oraz właściwe funkcjonowanie państwa winno zakładać jakieś ujęcie dobra wspólnego. Autor artykułu wspomina o czterech jego koncepcjach: liberalnej (dobrem wspólnym jest realizowanie indywidualnej wolności), arystotelesowsko-tomistycznej (dobro wspólne polega na rozwijaniu potencjalności rozumnej i wolnej natury człowieka), komunitariańskiej (związana z Arystotelesem, ale bardziej podkreśla społeczny aspekt, np. A. MacIntyre, Ch. Taylor, M. Walzer, A. Etzioni) oraz koncepcji J. Locke’a (dobro wspólne polega na zachowaniu własności poszczególnych osób).

EN

The article concerns to the relation between liberalism and the concept of the common good. First, the theses of the theory of liberalism were presented, which essential feature is proceduralism (social justice is based on neutrality towards good and contractual rules). On this background, it was shown that an important feature of the state does not have to be neutral, because it leads to the problems in resolving some important issues, such as abortion and marriage. In addition, human life and the right functioning of the state should assume any recognition of the common good. The article mentions four of its ideas: liberal (the common good is the realization of individual freedom), the Aristotelian-Thomistic (the common good is to develop a rational and free potentiality of human nature), Communitarian (associated with Aristotle, but it rather emphasizes the social aspect, such as A. MacIntyre, Ch. Taylor, M. Walzer, A. Etzioni) and the concept of J. Locke (the common good is to maintain life, freedom and ownership of individual persons).

Keywords

PL

liberalizm; procedury; dobro wspólne; państwo; człowiek

EN

liberalism; procedures; common good; state; man

• Publisher: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego w Szczecinie / Wyższe Seminarium Duchowne w Koszalinie
• Journal: Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
• Year: 2016
• Issue: 23
• Pages: 305-319

Contributors

author

Jasiński Karol

• Ks. dr, Katedra Prawa Kanonicznego i Filozofii, Wydział Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

References

• Böckenförde, Ernst Wolfgang. Wolność – państwo – Kościół. Kraków: Znak, 1994.
• Dahl, Robert Alan. Demokracja i jej krytycy. Kraków: Znak; Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego, 1995.
• Dogiel, Gerard. Antropologia filozoficzna. Kraków: Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy, 1992.
• Etzioni, Amitai. The Third Way to a Good Society. London: Demos, 2000.
• Fukuyama Francis. Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej. Kraków: „Znak”, 2004.
• Gowin, Jarosław. Kościół po komunizmie. Kraków: Znak; Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego, 1995.
• Gray, John. Dwie twarze liberalizmu. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2001.
• Gray, John. Liberalizm. Kraków: Znak; Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego, 1994.
• Kaczmarek, Agnieszka. Nowoczesna autentyczność. Charles Taylor wobec dylematów współczesności, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2011.
• Kant, Immanuel. Krytyka praktycznego rozumu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.
• Kant, Immanuel. Ugruntowanie metafizyki moralności. Kraków: Zielona Sowa, 2005.
• Kowalczyk, Stanisław. Człowiek a społeczność. Zarys filozofii społecznej. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2005.
• Krąpiec, Mieczysław Albert. Ja – człowiek. Zarys antropologii filozoficznej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1974.
• Król, Marcin. Liberalizm strachu, czy liberalizm odwagi. Kraków: Znak; Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego, 1996.
• Kymlicka, Will. Współczesna filozofia polityczna. Kraków: Znak; Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego, 1998.
• Locke, John. Dwa traktaty o rządzie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992.
• MacIntyre, Alasdair. Dziedzictwo cnoty. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996.
• MacIntyre, Alasdair. The Virtues, the Unity of a Human Life and the Concept of a Tradition. W: Liberalism and Its Critics, red. Michael J. Sandel. New York: New York University Press, 1984.
• Mill, John Stuart. Utylitaryzm. O wolności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.
• Novak, Michael. Wolne osoby i dobro wspólne. Kraków: Znak, 1998.
• Rawls, John. „Kantian Constructivism in Moral Theory”. The Journal of Philosophy 77, 9 (1980): 515–572.
• Rawls, John. Liberalizm polityczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
• Rawls, John. Teoria sprawiedliwości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
• Sadurski, Wojciech. Liberałów nikt nie kocha. Eseje i publicystyka 1996–2002. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003.
• Sandel, Michael. J. Democracy’s Discontent. America in Search of a Public Philosophy. Cambridge: Harvard University Press, 1996.
• Sandel, Michael. J. Liberalizm a granice sprawiedliwości. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2009.
• Sepczyńska, Dorota. Katolicyzm a liberalizm. Szkic z filozofii społecznej. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, 2008.
• Szacki, Jerzy. Liberalizm po komunizmie. Kraków: Znak; Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego, 1994.
• Szahaj, Andrzej. Jednostka czy wspólnota? Spór liberałów z komunitarystami a „sprawa polska”. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2006.
• Taylor, Charles. Legitimation Crisis?. W: Charles Taylor, Philosophy and the Human Sciences. Philosophical Papers. T. 2. Cambridge: Cambridge University Press, 1985,
• Taylor, Charles. The Nature and the Scope of Distibutive Justice. W: Charles Taylor, Philosophy and the Human Sciences. Philosophical Papers. T. 2. Cambridge: Cambridge University Press, 1985.
• Taylor, Charles. The Politics of Recognition. W: Charles Taylor, Philosophical Arguments. Cambridge: Harvard University Press, 1995.
• Walzer, Michael. Spheres of Justice, New York 1983.