Leszka Dunina Borkowskiego dyskurs o wolności w tragedii „Arnalda de Rocas, czyli zdobycie Nikozji”

• Authors: Półchłopek Tadeusz

Title variants

EN

Leszek Dunin Borkowski’s discourse about freedom in tragedy “Arnalda de Rocas, or getting Nicosia”

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The specific censorship determines only apparently the true end of the Polish Enlightenment, which was revealed very clearly especially in the areas of Galicia. The Vienna government aspired by all means to transform ‘hereditary countries’ together into a whole. Therefore, literature often started to use historical costume. The tragedy entitled ‘Arnaldo de Rocas: or, getting Nicosia. The tragedy in five acts, a poem originally written in Polish in 1828 by Leszek Borkowski’ is the outcome of those practices, remaining almost two hundred years in the manuscript. This unknown play, referring to its idea of ‘The Grecian Envoys’, is a perfect example of long-lasting classical aesthetics, which thanks to setting the action in the historically distant times, smuggles current patriotic content in a veiled way.

Keywords

PL

antyk; estetyka klasyczna; kostium historyczny; Leszek Dunin Borkowski; literatura; orientalizm; tragedia

EN

antique; classical esthetics; historical costume; Leszek Dunin Borkowski; literature;; orientalism; tragedy

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Prace Polonistyczne
• Year: 2016
• Volume: LXXI
• Pages: 121-138

Dates

published

2016

Contributors

author

Półchłopek Tadeusz

• Zakład Metodyki Nauczania Literatury i Języka Polskiego Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Rzeszowski,

References

• Abramowska Janina. 1974. Ład i Fortuna. O tragedii renesansowej w Polsce, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Tragedia w służbie moralistyki obywatelskiej. S. 40–60.
• Anonim. 1844. K.T. Parafiańszczyzna. „Rok” 1844, z. 5. S. 52–77.
• Anonim. 1848. Protestacja przeciw mszy w soborze św. Jura. „Kurier Lwowski” 1848, nr 14. S. 53.
• Anonim. 1850. Usposobienia i charaktery. „Gazeta Polska” 1850, nr 38. S. 165–166.
• Balbus Stanisław. 1996. Między stylami. Kraków: Universitas.
• Berliner Izaiah. 2004. Korzenie romantyzmu, wykłady mollonowskie z zakresu sztuk pięknych wygłoszone w Narodowej galerii Sztuki w Waszyngtonie, przekład Anna Bartkowicz. Poznań: Zysk i S-ka.
• Bielik-Robson Agata. 2009. Racjonalność romantyzmu. W: Michał Kuziak, red. Romantyzm i nowoczesność. Kraków: Universitas. S. 57–70.
• Bielowski August. 1844. Rzeszów i jego okolice. W: Album na korzyść pogorzelców wydane przez Józefa Dunina Borkowskiego. Lwów. S. 2–20.
• Brodziński Kazimierz. 1872. Pisma, t. IV. Proza — literatura polska (1822–1823). Poznań: Gebethner i Wolff.
• Bruchnalski Wilhelm. 1910. Nowe źródła twórczości Jana Kochanowskiego. I. „Odprawa posłów greckich”, Sprawozdania z czynności i posiedzeń. Rok 1909. Kraków.
• Chadzinikolau Nikos. 1985. Literatura nowogrecka 1453–1983, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• C[hłędowski] W[alenty]. 1827. Uwagi nad zdaniem P. W. — z Oleska o sposobie sądzenia teatru lwowskiego, tudzież nad rozbiorem komedii „Odludki i poeta”. „Rozmaitości” 1827, nr 9. S. 76–77.
• Dunin Borkowski Leszek. 1828. Arnalda de Rocas, czyli zdobycie Nikozji. Tragedia w pięciu aktach oryginalnie wierszem polskim napisana 1828 roku Leszka Borkowskiego. Rkps Ossol., sygn. 13112/ I.
• Dunin Borkowski Leszek. 1835a. Wyjątek z pieśni trzeciej z powieści: „Obrona Trembowli” napisanej przez Aleksandra Dunina Borkowskiego. „Rozmaitości” 1835, nr 8. S. 60–62
• Dunin Borkowski Leszek. 1835b. Książę Magnus i morski dziw. Z pieśni gminnej szwedzkiej, „Rozmaitości” 1835, nr 43. S. 340–341.
• Dunin Borkowski Leszek. 1841a. L-D-B, Teatr, [recenzja dramatu F. Sulie’ Syn wariatki]. „Dziennik Mód Paryskich” 1841, nr 18. S. 144.
• Dunin Borkowski Leszek. 1841b. L-D-B, Teatr, [recenzja komedii Scribe’go Szklanka wody czyli przyczyny i skutki]. „Dziennik Mód Paryskich” 1841, nr 14. S. 112.
• Dunin Borkowski Leszek. 1841c. LDB [L. Dunin Borkowski], Teatr, [recenzja dramatu Alchemista]. „Dziennik Mód Paryskich” 1841, nr 4. S. 31.
• Dunin Borkowski Leszek. 1842. Uwagi nad literaturą w Galicji. „Tygodnik Literacki” 1842, nr 17. S. 132–135.
• Dunin Borkowski Leszek. 1843a. L-D-B, Teatr [recenzja dramatu F. Schillera, Fiesko z Genui]. „Dziennik Mód Paryskich” 1843, nr 3. S. 22–23.
• Dunin Borkowski Leszek. 1843b. Teatr [Recenzja Stasia Szajnochy]. „Dziennik Mód Paryskich” 1843, nr 13. S. 100–102.
• Dunin Borkowski Leszek. 1845a. L. Szczutkiewicz, „Hotentoci” „Dziennik Domowy” 1845, nr 10. S. 74–77.
• Dunin Borkowski Leszek. 1848. Wieszczenia Lechowe, które Bóg dał na początku roku chrystusowego 1835. Kraków.
• Dunin Borkowski Leszek. 1850a. J. Aleksander, „Przegląd literatury pięknej. List trzeci”. „Gazeta Polska” 1850, nr 47. S. 207.
• Dunin Borkowski Leszek. 1850b. Oleś, Pogląd zezowatego na rzeczy ludzkie. Szkic dwoma ostrymi ołówkami narysowany przez Olesia. „Gazeta Polska” 1850, nr 45. S. 193–194.
• Dunin Borkowski Leszek. 1861. Pamiętnik urywkowy współczesny, Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Dunin Borkowski Leszek. 1892. Przypomnienie zapoznawanych prawd, Budapeszt: Drukarnia Wiktora Horomańskiego.
• Dunin Borkowski Leszek. 1897. Leszka hrabiego Dunina Borkowskiego autobiografia. „Dziennik Polski” 1897, nr 133. S. 1–2.
• Feldman Wilhelm. 1907. Stronnictwa i programy polityczne w Galicji 1846–1906, t. 1. Kraków.
• Goriaczko-Borkowska Anna. 1959. Pieśń historyczna ziewończyków. „Pamiętnik Literacki” 1959, z. 3–4. S. 379–401.
• Gorzycki Wincenty. 1922. Walka Grecji o niepodległość w wieku XIX. Warszawa: Polska Składnica Pomocy Szkolnych.
• Grabowska Maria. 1978. Legenda romantyzmu a współczesność. W: Rozmaitości romantyczne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Howarth Dawid. 2005. Dyskurs [przekład Anna Gąsior-Niemiec]. Warszawa. Oficyna Naukowa.
• Janion Maria. 1971. Czyn i klęska. Rzecz o tragizmie. „Twórczość” 1971, nr 1. S. 41–57.
• Janion Maria. 1975. Gorączka romantyczna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Kalinowska Maria. 1994. Grecja romantyków. Studia nad obrazem Grecji w literaturze romantycznej. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Kallenbach Józef. 1884. „Odprawa posłów greckich” Jana Kochanowskiego (Jej wzory i geneza), Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności”, t. 10.Kraków.
• Kasperski Edward. 2003. Kierkegaard. Antropologia i dyskurs o człowieku, Pułtusk: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora.
• Kasperski Edward. 2008. Monologi, soliloquia, polilogi. Kształty romantycznej utopii. W: Edward Kasperski, Tomasz Mackiewicz, red. Dialogi romantyczne. Filozofia — teoria i historia — komparatystyka. Pułtusk–Warszawa: Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora — „Aspra-Jr”. S. 35–94.
• Kleiner Juliusz. 1981. W kręgu historii i teorii literatury. Wybór i opracowanie A. Hutnikiewicz, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Krajewski Kazimierz. 1929. „Odprawa posłów greckich” jako tragedia renesansowa. „Pamiętnik Literacki” 1929, nr 1/4. S. 373–380.
• Kuziak Michał. 2006. Wielka całość. Dyskursy kulturowe Mickiewicza. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej.
• Magnuszewski Dominik. 1839. Uwagi nad dramatem polskim. „Ziewonia” 1839. S. 201–233.
• Ostaszewski-Barański Kazimierz. 1912. Z dziejów cenzury. W: Stulecie „Gazety Lwowskiej”. Lwów, T. 2, cz. IV. S. 73–87.
• Przyłęcki Stanisław. 1844. Opisy znakomitszych miejsc w obwodzie tarnopolskim w dzisiejszej Galicji. W: Album na korzyść pogorzelców wydane przez J. Dunina Borkowskiego, Lwów. S. 226–244.
• Pusz Wiesław. 1979. „Nowy Parnas” przedromantycznej Warszawy. Bruno Kiciński i grono jego współpracowników. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Pusz Wiesław. 1999. Współistnienie klasyków z romantykami czyli prawdziwy koniec polskiego oświecenia. W: Piotr Żbikowski, red. Na przełomie oświecenia i romantyzmu. O sytuacji w literaturze polskiej lat 1793–1830. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie. S. 47–55.
• Siemieński Lucjan. 1839. Ogrody i poeci. „Ziewonia” t. 2, Strasburg. S. 10–40.
• Stankiewicz-Kopeć Monika. 2009. Pomiędzy klasycznością a romantycznością. Młodzi autorzy Wilna, Krzemieńca i Lwowa wobec przemian w literaturze polskiej lat 1817–1828. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Szacki Jerzy. 1962. Ojczyzna, naród, rewolucja. Problematyka narodowa w polskiej myśli szlacheckorewolucyjnej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Ujejski Kornel. 1866. List Kornela Ujejskiego do Aleksandra Dunin Borkowskiego (Leszka) z 1866 r. Rkps BN 7209, k. 288.
• Walas Teresa. 1993. Czy jest możliwa inna historia literatury?, Kraków: Universitas.
• Witkowska Alina. 1961. Historiozoficzna lekcja romantyka. O wierszu Do Joachima Lelewela”.„Pamiętnik Literacki” 1961, z. 3–4. S. 23–49
• Żmigrodzka Maria. 1857. Galicyjska księga snobów. „Życie Literackie” 1957, nr 35. S. 8–10.

Identifiers

ISSN

0079-4791