Teologiczne typy bizantyjskich ikon maryjnych

• Authors: Klejnowski-Różycki Dariusz

Title variants

EN

Theological types of Byzantine icons of the Virgin Mary

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Wschód chrześcijański jest niezwykle zróżnicowany. Niektóre Kościoły chrześcijańskiego Wschodu wypracowały rozbudowaną sztukę ikonograficzną wraz z teorią tej sztuki, a inne tego nie uczyniły. Kościół Konstantynopolitański wypracował wzorce w dziedzinie ikonografii, także maryjnej. Bizantyjskie ikony maryjne można podzielić na cztery grupy: (1) święta maryjne; (2) ikony teologiczne; (3) ikony symboliczne; (4) ikony liturgiczne. Cechą charakterystyczną ikon teologicznych jest skupienie się na więzi Maryi i Chrystusa (Boga). Do tych ikon należą typy: Kyriotissa, Hodegetria, Eleusa, Platytera. Są to najważniejsze, podstawowe ikony Maryi omówione w artykule.

EN

The Christian East is extremely diverse. Some Churches of the Christian East have developed extensive iconographic art along with the theory of this art, while others have not. The Church of Constantinople developed patterns in the field of iconography, including Marian iconography. Byzantine Marian icons can be divided into four groups: (1) Marian feasts; (2) theological icons; (3) symbolic icons; (4) liturgical icons. A characteristic feature of theological icons is the focus on the close relationship between Mary and Christ (God). These icons include the types: Kyriotissa, Hodegetria, Eleusa, Platytera. These are the most important basic icons of Mary discussed in the article.

Keywords

PL

ikony maryjne; Maryja; Matka Boża; Kościoły Wschodu; Kyriotissa; Hodegetria; Eleusa; Platytera

EN

Marian icons; Virgin Mary; Mother of God; Eastern Churches; Kyriotissa; Hodegetria; Eleusa; Platytera

• Publisher: Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów
• Journal: Sympozjum
• Year: 2021
• Volume: 1(40)
• Pages: 55-65

Dates

published

2021-05-31

Contributors

author

Klejnowski-Różycki Dariusz

• Uniwersytet Opolski

References

• Adams A. S., Shevzov V. (red.), Framing Mary. The Mother of God in modern, revolutionary and post-Soviet Russian culture, DeKalb, IL 2018.
• Assfalg J.; Krüger P. (red.), Słownik chrześcijaństwa wschodniego, tłum. A. P. Bator, M. M. Dziekan, Katowice 1998.
• Beckett W., Encounters with God. In Quest of the Ancient Icons of Mary, London 2009.
• Charkiewicz J., Ikony Matki Bożej (styczeń–grudzień), Hajnówka 2000.
• Charkiewicz J., Tobą raduje się całe stworzenie. Ikony Bogarodzicy w Prawosławiu, Warszawa 2009.
• Dalmais I.-H., Un „aniconisme nestorian”? Une légende et son interprétation, w: Nicée II 787-1987. Douze siècles d’images religieuses, Paris 1987, s. 63-72.
• Davies N., Europa. Rozprawa historyka z historią, tłum. E. Tabakowska, Kraków 2008.
• Drobot M., Icônes, Paris 2001.
• Jazykowa I., Świat ikony, tłum. H. Paprocki, Warszawa 1998.
• Klejnowski-Różycki D., Matka Boża w ikonografii bizantyjskiej, w: A. E. Klich (red.), Matka Pana w katechezie, Kraków 2006, s. 83-98.
• Klejnowski-Różycki D., Soborowe nauczanie o sztuce, „Ateneum Kapłańskie” 1(671) (2021), t. 176, s. 26-43.
• Klejnowski-Różycki D., Wschód i Zachód. Próba definicji, w: J. Różycka-Klejnowska, D. Klejnowski-Różycki, Studium ikony, Zabrze 2018, s. 284-289.
• Kurpik W., Częstochowska Hodegetria, Jasna Góra 2020.
• Molè, W., Ikona ruska. Pradzieje ikony ruskiej. Rozwój w okresie od XI do XIV w. Teofan Grek i Andrzej Rublew, Warszawa 1956.
• Palusińska A., Filozofia ikony u Teodora Studyty i Nicefora, Lublin 2007.
• Parravicini G., Życie Maryi w ikonach, tłum. M. Deskur, Warszawa 2003.
• Pentcheva B. V., Icons and Power. The Mother of God in Byzantium, University Park, Pa 2014.
• Quenot M., Ikona. Okno ku wieczności, tłum. H. Paprocki, Białystok 1997.
• Różycka-Klejnowska J., Ikony Bogarodzicy, w: J. Różycka-Klejnowska, D. Klejnowski-Różycki, Studium ikony, Zabrze 2018, s. 368-372.
• Sendler E., Les icônes byzantines de la Mère de Dieu, Paris 1992.
• Tradigo A., Ikony i święci prawosławni, tłum. E. Maciszewska, Warszawa 2011.
• Архимандрит Зинон (Теодор), Беседы иконописца, Санкт-Петербург 2017.
• 史悦, 希腊文化与基督教文化的交融 [Wzajemne przenikanie się kultury greckiej i chrześcijańskiej], 北京 [Pekin] 2012.
• 李澍, 图像的救赎—拜占庭圣像中的基督形象研究 [Ocalenie obrazów – studium obrazu Chrystusa w ikonie bizantyjskiej], 山东 [Shandong] 2016.

Identifiers

DOI

10.4467/25443283SYM.21.005.13718