Magia miłosna w chamaile Aleksandrowicza

• Authors: Dziekan Marek

Title variants

EN

Love Magic in Aleksandrowicz’s Khamail

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

In Muslim culture, “white magic” occupies a special place. Although prohibited by Islam as such, there are some areas of it that have been used for centuries and prove to be stronger than the official prohibitions. Love magic belongs to them. Its methods have been practiced in Muslim cultures “since forever” and included both pre- and extra-Muslim elements, as well as those related to Islam. These methods range from physical activities to magic formulas that incorporate Muslim elements, as well as texts that are only understood by a narrow group of magicians. These were therefore amulets, talismans, magic squares and special formulas and prayers, as well as strings of letters and secret signs known from classic Arabic magic books. All these elements can be found in the love magic of Polish-Lithuanian Tatars, and their examples are the methods of love magic included in the 19th-century Aleksandrowicz’s khamail. In this study, I will present 13 magical texts, transcribing them from the record in Arabic and providing an appropriate religious and anthropological commentary. I will also try to find sources and analogies to the methods and formulas used by the Tatars both in the old Arab-Muslim texts and in the people’s beliefs of the Grand Duchy of Lithuania.

Keywords

EN

Polish-Lithuanian Tatars; love magic; Islam; The Quran; manuscripts; khamail

• Publisher: Polskie Towarzystwo Orientalistyczne
• Journal: Przegląd Orientalistyczny
• Year: 2022
• Volume: 1-4 (281-284)
• Pages: 63-75

Contributors

author

Dziekan Marek

• Uniwersytet Warszawski
• Uniwersytet Łódzki

References

• ʿAbd al-Qādir, ʿAdnān. Nafaḥāt al-ḥubb min sūrat Yūsuf. Dār Ḥāmil al-Misk, 2018.
• Al-Anṣārī, Abū Amīn. Ar-Ruqya aš-šarʿiyya min al-Kitāb wa-as-sunna. Dār at-Taysīr, [2013].
• Al-ʿAskalānī, Aḥmad. As-Siḥr wa-al-kihāna wa-al-ḥasad, red. ʿAbd Allāh Ḥaǧǧāǧ, Maktabat at-Turāṯ al-Islāmī, 1990.
• Al-Būnī, Ahmad. Šams al-maʿārif al-kubrā. Maktabat al-Manār, 1990.
• Bajić, Esad, Dženana Lepirica. Zaljubljenost, ljubav i zabavljanje. Džemat Oberhausen, http://dzematoberhausen.de/?p=2322 [18.05.2021].
• Белова, О.В. “Яблоко”. Славянские древности. Этнолингвистический словарь под общей редакцией Н.И. Толстого, Международные отношения, t. V, 2012, s. 608–611.
• [Bielowa, O.B. „Jabloko”. Slawianskije driewnosti. Etnolingwisticzeskij slowar’ pod obszczej riedakcijej N.I. Tolstogo, Mieżduradnyje otnoszenija, t. 5, 2012, s. 608–611.]
• Borawski, Piotr, Aleksander Dubiński. Tatarzy polscy. Dzieje, obrzędy, legendy, tradycje. Iskry, 1986.
• Canaan, Tewfik. „The Decipherment of Arabic Talismans”. Magic and Divination in Early Islam, red. Emilie Savage-Smith, Routledge, 2004, s. 125–178.
• „Chamaił Haliny Konopackiej”, rękopis w zbiorach Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego.
• Czyżewski, Piotr. Al Furkan tatarski prawdziwy na czterdzieści części rozdzielony. Wyd. Artur Konopacki, Uniwersytet w Białymstoku, 2013.
• Das Buch der Symbole. red. Ami Ronnberg. Taschen, 2011
• Doutté, Edmond. Magie et religion dans l’Afrique du Nord. Âdolphe Jourdan, 1909.
• Drozd, Andrzej. Chamaił Sobolewskiego. „Rocznik Tatarów Polskich”, t. I, 1993, s. 48–62.
• Drozd, Andrzej. Tatarska wersja pieśni-legendy o św. Hiobie. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria literacka”, nr 2, 1995, s. 163–195.
• Drozd, Andrzej. Staropolski apokryf w muzułmańskich księgach (Tatarska adaptacja Historyi barzo cudnej o stworzeniu nieba i ziemie Krzysztofa Pussmana). „Poznańskie Studia Polonistyczne. Innowiercy, odszczepieńcy, herezje”, „Seria literacka”, nr 3, 1996, s. 95–134.
• Drozd, Andrzej. „Piśmiennictwo Tatarów polsko-litewskich (XV–XX w.). Zarys problematyki”. Piśmiennictwo i muhiry Tatarów polsko-litewskich, red. A. Drozd, M.M. Dziekan, T. Majda, Res Publica Multiethnica, 2000.
• Dziekan, Marek M. Arabia Magica. Wiedza tajemna u Arabów przed islamem. Dialog, 1993.
• Dziekan, Marek M. Pisarze muzułmańscy VII–XX w. Verbinum, 1995.
• Dziekan, Marek M. Symbolika arabsko-muzułmańska. Verbinum, 1997.
• Dziekan, Marek M. Chamaił Aleksandrowicza. „Rocznik Tatarów Polskich”, nr IV, 1998, s. 27–43.
• Dziekan, Marek M. „Czas święty i czas świecki w chamaile Aleksandrowicza: godziny i dni niechsiowe”. Orientas Lietuvos Didžiosios Kunigaikštijos Visuomenės Tradicijoje: Totoriai ir Karaimai, Special issue of „Lietuvos istorijos studijos”, t. 6, 2008, s. 81–89.
• Dziekan, Marek M. „Chcąc znać i wiedzieć, jak ciągnąć fał alkuranowy w „Chamaile Aleksandrowicz” ”. Tatarzy Wielkiego Księstwa Litewskiego w historii, języku i kulturze, red. Joanna Kulwicka-Kamińska i Czesław Łapicz, Towarzystwo Naukowe Toruńskie, 2013, s. 125–133.
• Dziekan, Marek M. „Кахин? Шаман? Колдун? Как стать фалджеем по хамаилу Александровича”. Tiurkų istorija ir kultūra Lietuvoje. Vilniaus universiteto leidykla, 2014, s. 214–226.
• Dziekan, Marek M. „‘Opisanie dni miesięcznych’ z chamaiłu Aleksandrowicza”. „Litteraria Copernicana”, nr 2, 2016, s. 91–101.
• Dziekan, Marek M. „Der Glaube an den bösen Blick unter den Arabern und Slawen. Eine vergleichende Untersuchung ausgewählter Aspekte”. Contacts and Interaction, red. J. Hämeen-Anttila, P. Koskikallio i I. Lindstedt, Peeters, 2017, s. 159–170.
• Fahd, Toufic. „Siḥr”. The Encyclopaedia of Islam, CD-Rom Edition v. 1.1. Brill, 2001.
• Federowski, Michał. Lud białoruski na Rusi litewskiej. Akademia Umiejętności, 1897.
• Gołębiowski, Łukasz. Lud Polski, jego zwyczaje, zabobony. Drukarnia A. Gałęzowskiego i Spółka, Warszawa, 1830.
• Hegyi, Ottmar. Minority and Restricted Uses of the Arabic Alphabet: the Aljamiado Phenomenon. „Journal of the American Oriental Society”, t. 99, nr 2, 1979, s. 262–269.
• Ibn Bāz, ʿAbd al-ʿAzīz. Ḥukm as-siḥr wa-al-kihāna wa-mā yataʿallaq bihā. Ar-Ri’āsa al-ʿĀmmali-al-Buḥūṭ al-ʿIlmiyya wa-al-Iftā’, 2006.
• Ibn Qayyim al-Ǧawziyya. Aṭ-Ṭibb an-nabawī. Dār al-Maʿrifa, 1998.
• Ibn Sīnā, Muǧarribāt ar-rūḥāniyya. Mu’assasat an-Nūr li-al-Maṭbūʿāt, [2005], https://ktabpdf.com/uploads/files/%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AA%20%D8%A7%D8%A8%D9%86%20%D8%B3%D9%8A%D9%86%D8%A7%20%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9%20%D8%A7%D8%A8%D9%86%20%D8%B3%D9%8A%D9%86%D8%A7%20%20-%20KtabPDF.com.pdf [21.07.2021].
• Klemme, Insa. „Der Chamail Aleksandrowicz. Die sprachwissenschaftliche Analyse einer Handschrift der polnisch-litauischen Tataren aus dem 19. Jahrhundert” (praca magisterska), Albert-Ludwigs--Universität Freiburg, 2010.
• Klemme, Insa. Transliteration and Analysis of Two Passages from the Aleksander Aleksandrowicz Chamail: “Opisanie dni miesięcznych” and “Jakiego dnia znajduje się dusza w człowieku”. „Slovene”, nr 2(1), 2013, s. 5–59.
• Koran, tłum. J. Bielawski, PIW, 1986
• Kowalski, Piotr. Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie. PWN, 2007.
• Kożinowa, Ałła, Michaił Tarełko. Realizacja funkcji magicznej w tekście jednego chamaiła. „Etnolongwistyka”, t. 13, 2021, s. 231–246.
• Kriss, Rudolf, Hubert Kriss-Heinrich. Volksglauben im Bereich des Islam, Bd. II. Amulette, Zauberformen und Beschwörungen. Harrassowitz, 1962.
• Kryczyński, Stanisław. Tatarzy litewscy. Próba monografii historyczno-etnograficznej. „Rocznik Tatarów Polskich”, t. 5, 1999–2000.
• Kuchowicz, Zbigniew. Miłość staropolska. Wydawnictwo Łódzkie, 1982.
• Łyszczarz, Michał. Siufkacze i fałdżeje. Tatarska magia ludowa. Muzułmański Związek Religijny, 2021.
• Magician ‘arrested’. „The Arab Times”, Kuwait, 5 września 2001.
• Moszyński, Kazimierz. Kultura ludowa Słowian. Część II. Kultura duchowa. PAU, 1934.
• Nowotczyński, Mariusz. „Tatarzy polsko-litewscy. Wybrane zagadnienia kultury duchowej na podstawie Chamaiłu Aleksandrowicza” (nieopublikowana praca magisterska). Uniwersytet Warszawski, 2004.
• Oesterreicher-Mollwo, Marianne. Leksykon symboli. ROK Corporation SA, 1992.
• Perho, Irmeli. The Prophet’s Medicine. A Creation of the Muslim Traditionalist Scholars. Finnish Oriental Society, 1995.
• Prorok, Katarzyna. „Szafran”. Słownik stereotypów i symboli ludowych, t. 2, Rośliny, z. 2, red. Jerzy Bartmiński, Wydawnictwo UMCS, 2018, s. 356–351.
• Rybarczyk-Dyjewska, Joanna. Język jako narzędzie magii na przykładzie zaklęć rosyjskich. Wydawnictwo UJ, 2013.
• Rzepnikowska, Iwona. „Jabłko/Jabłoń”. Słownik polskiej bajki ludowej, red. Violetta Wróblewska, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2018, t. 2, s. 80–83.
• Aš-Šahāwī, Maǧdī Muḥammad. Al-ʿIlāǧ al-qur’ānī li-as-siḥr wa-al-mass aš-šayṭānī. ʿĀlam al-Kutub, 1998.
• Sarhān, Ǧamāl Muḥammad. As-Siḥr wa-aš-šaʿwaḏa. Ṭuruq wa-ʿIlāǧ. Dār Usāma, 1998.
• Seemanns Lexikon der Symbole. Zeichen, Schriften, marken, Signale, red. Rainer Dierkesmann, EA Seemann, 2010.
• Sevruk, Dmitry E. Persian Magical Text from a Belarusian Tatar Manuscript, https://www.elibrary.ru/item.asp?id=45780283 [20.07.2021].
• Сынкова, І.А., М.У. Тарэлка, “Ад трасцы ў новым гаршку жабу высушыць і з водкай піць...” На скрыжаванні культур: знахарскі тэкст з беларускататарскага хамаіла, [Synkowa, I.A., M.U. Tarelka. „Ad trascy u nowym garszku żaby wysuszyc’ i z wodkaj pic’…”. Na skryżawanni kul’tur: znaharcki tekst z belaruskatatarskaga hamaila, http://www.belrus-seminar2008.narod.ru/Tarelka-Synkova.pdf [21.07.2021] ].
• Szachno-Romanowicz, Stanisław. Planetne dualary Tatarów polskich (tatarskie teksty magiczno--ochronne w chamaile Aleksandrowicza). „Rocznik Tatarów Polskich”, t. 4, 1997, s. 7–25.
• Talsim al-maḥabba as-sarīʿa, https://galb-sofly.ahlamontada.com/t3872-topic [18.05.2021].
• Ullmann Manfred. Die Natur- und Geheimwissenschaften im Islam. Brill, 1971.

Identifiers

DOI

10.33896/POrient.2022.1–4.5