Wilki, panny i grajkowie… Analiza porównawcza polskiego malarstwa monachijskiego w XIX w. na przykładzie twórczości Józefa Chełmońskiego i Alfreda Wierusz-Kowalskiego

• Authors: Ptaszyńska Eliza

Title variants

EN

Wolves, Ladies, and Folk Musicians… Comparative Analysis of Polish Munich Painting in the 19 th Century on the Example of Józef Chełmoński’s and Alfred Wierusz-Kowalski’s Oeuvre

Abstracts

EN

Polish artists living outside the country tended to establish informal groups of friends. They would share studios, spend time together, as well as follow closely and amicably each other’s progress, even from afar. Life vicissitudes of Józef Chełmoński and Alfred Wierusz-Kowalski brought them together on several occasions. They both studied at Warsaw Drawing Class; they were both students of Wojciech Gerson’s; the two travelled to Munich to improve their painting techniques; they also met in Paris. Wierusz-Kowalski intently followed the oeuvre of his successful colleague, which can be best testified to by certain analogies in their works. The artists would adopt each other’s motifs, such as wolf attacks, ploughing, a girl resting in the meadow. The paintings usually have their Munich (German) prototype, yet the Polish painters, Chełmoński and Wierusz-Kowalski included, used to set the scenes in Polish landscape, thus turning them into thoroughly native. They composed paintings bearing in mind the sensitivity, artistic refinement, and expectations of his public. While remaining within the category of ‘native’ and ‘local’ art, neither of the painters became involved in the dialogue with their contemporary art which was penetrating new areas of formal and ideological search. The works of Chełmoński and Wierusz-Kowalski exemplified the native cultural code. Their genre and landscape paintings fitted patriotic functions of art, while enhancing self-identification of the artists as well as that of their public.

Keywords

EN

Józef Chełmoński; Alfred Wierusz-Kowalski; Wojciech Gerson; Munich; native cultural code; genre and landscape paintings

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Biuletyn Historii Sztuki
• Year: 2014
• Volume: 76
• Issue: 4
• Pages: 597-613

Contributors

author

Ptaszyńska Eliza

• Muzeum Okręgowe, Suwałki

References

• Bołdok Sławomir, Antykwariaty artystyczne, salony i domy aukcyjne. Historia warszawskiego rynku sztuki w latach 1800–1950, Warszawa 2004.
• Bończa-Tomaszewski Nikodem, Źródła narodowości. Powstanie i rozwój polskiej świadomości w II połowie XIX i na początku XX wieku, Wrocław 2006.
• Charazińska Elżbieta, „Pejzaż rodzimy”, [w:] Koniec wieku. Sztuka polskiego modernizmu 1890-1914, red. Elżbieta Charazińska, Łukasz Kossowski, kat. wyst., Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1996, s. 37.
• Gerson-Dąbrowska Maria, Polscy artyści. Ich życie i dzieła, Warszawa 1930..
• Gierymscy Aleksander i Maksymilian, Listy i notatki, oprac. Juliusz Starzyński, Halina Stępień, Wrocław 1973.
• Gołąb Maria, Chełmoński. Chmielowski. Witkiewicz. Pracownia w Hotelu Europejskim w Warszawie 1874–1883, kat. wyst., Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznań 2010.
• Gryglewicz Tomasz, Malarstwo Europy Środkowej 1900–1914. Tendencje modernistyczne i wczesnoawangardowe, Kraków 1992.
• Hess Helmut, „Gierige Wölfe und Rasende Schlitten. Ein erfolgreiches Bildkoncept von Alfred Wierusz-Kowalski”, [w:] Ateny nad Izarą. Malarstwo monachijskie. Studia i szkice, red. Eliza Ptaszyńska, Suwałki 2012. Józef Chełmoński w świetle korespondencji, oprac. Jan Wegner, Wrocław, 1953.
• Krempel Leon, „Wie international war die Münchner Kunstakademie?”, [w:] Ateny nad Izarą. Malarstwo monachijskie. Studia i szkice, red. Eliza Ptaszyńska, Suwałki 2012.
• Krypczyk Aleksandra, Nastroje natury. Pejzaż w twórczości polskich monachijczyków w II połowie XIX wieku, Katowice 2006.
• Matuszczak Tadeusz, Józef Chełmoński, Kraków 2003.
• Opacki Ireneusz, Lechoń i mity polskie, Kielce 1993.
• Piotrowski Antoni, Józef Chełmoński, Kraków 1917.
• Poprzęcka Maria, Polskie malarstwo salonowe, Warszawa 1991.
• Ptaszyńska Eliza, Alfred Wierusz-Kowalski. 1849-1915, Warszawa 2011.
• Ryszkiewicz Andrzej, Kozakiewicz Stefan, Warszawska „cyganeria” malarska. Grupa Marcina Olszyńskiego, Wrocław 1955.
• Stempowski Jerzy, Eseje, oprac. Wojciech Karpiński, Kraków, 1984.
• Stępień Halina, Malarstwo Maksymiliana Gierymskiego, Wrocław 1979.
• Sygietyński Antoni, Maksymilian Gierymski, Lwów 1906.
• Trzebiński Marian, Pamiętnik malarza, oprac. Maciej Masłowski, Wrocław 1958.
• Wapiński Roman, Polska na styku narodów i kultur: W kręgu przeobrażeń narodowościowych i cywilizacyjnych w XIX i XX wieku, Gdańsk 2002.
• Witkiewicz Stanisław, „Sztuka i krytyka u nas”, [w:] Stanisław Witkiewicz, Pisma zebrane, red. i oprac. Jan Zygmunt Jakubowski, Maria Olszaniecka, Kraków 1971, t. I.