Bezpośrednie wybory prezydenta republiki (wariant czeski)

• Authors: Jirásková Věra

Title variants

EN

Direct election of the president of the republic (Czech version)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Demokratyczny ustrój polityczny i republikańska forma rządu z indywidualną głową pań¬stwa należały do podstawowych idei, na których oparło się państwo czechosłowackie po swoim powstaniu w 1918 r. Do tradycji tych nawiązała w 1993 r. również Republika Czeska jako samodzielne państwo. Pozycję prezydenta Republiki w systemie konstytucyjnym reguluje Konstytucja Republiki Czeskiej uchwalona pod koniec 1992 roku. Z relacji między naj¬wyż¬szymi organami państwa wynika, że Republika Czeska ma parlamentarną formę rządu. W la¬tach 1993–2012 urząd prezydenta Republiki był obsadzany w drodze głosowania w Par¬lamen¬cie. Wybierały go na wspólnym posiedzeniu obie izby Parlamentu. W artykule omówione są przy¬czyny i propozycje dotyczące wprowadzenia bezpośrednich wyborów głowy państwa. Dopro¬¬wadziły one do uchwalenia w 2012 r. nowelizacji Konstytucji, a następnie ustawy nr 275/2012 Sb., która uregulowała szczegóły procesu wyborczego, łącznie z tym, że np. po raz pierwszy w Republice Czeskiej zostało uregulowane finansowanie kampanii wyborczej. Prze¬pisy ustawowe po raz pierwszy zostały zweryfikowane przez bezpośrednie wybory prezydenta, które odbyły się w styczniu 2013 roku. W drugiej turze wyborów zwyciężył M. Zeman. Urząd prezydenta Republiki uzyskał poprzez bezpośrednie wybory bardzo silną legitymację, jednak nie zostały mu przyznane żadne nowe kompetencje. W Republice Czeskiej jest zatem nadal zachowana parlamentarna forma rządu.

EN

Democratical political regime and republican establishment with the individual head of state belonged to basic ideas, which the Czechoslovakian state supported after its foundation in 1918. These constitutional traditions were followed by the Czech Republic as the independent state in 1993. The position of President of the Republic in the constitutional system is regulated in the Constitution which was approved at the end of 1992. The constitutional relations among the highest state authorities result that the Czech Republic has a parliamentary form of govern¬ment. In 1993–2012 was president voted by perliamentary way. The president was elected in point session of both chambers of parliament. The article describes the reasons and a numer of proposals to introduction of the direkt election of the head of state. These proposals reached the top in 1992 when was the constitutional amendment and then lhe law No. 275/2012 Sb., which edited the details of the electoral process, including for example regulation of the campaign financing. This law regulation checked the first direct election of the President in January 2013. In this election won in the second round M. Zeman. President of the republic received by the direct election high legitimacy but president of the republic did not get any new powers. The Czech Republic is thus still maintained parliamentary form of government.

Keywords

PL

prezydent republiki; wybory bezpośrednie; forma rządu; zmiany w konstytucji; ustawa; proces wyborczy; legitymacja; kompetencje

EN

president of the republic; direct election; form of government; constitutional revision; law; electional process; legitimacy; powers

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Studia Wyborcze
• Year: 2016
• Volume: XXI
• Pages: 71-104

Dates

published

2016

Contributors

author

Jirásková Věra

• Katedra Prawa Konstytucyjnego, Wydział Prawa, Uniwerstet Karola, Praga, Republika Czeska

References

• Gronský J., Komentované dokumenty k ústavním dějinám Československa. I. 1914–1945, Praha 2005.
• Havel V., Několik poznámek na téma české ústavy, [w:] B. C h r a s t i l o v á , P. M i k e š , Prezident republiky Václav Havel a jeho vliv na československý a český právní řád, Praha 2003.
• Jičínský Z., Mikule V., Návrh Ústavy ČR, který podali poslanci ČSSD 19.11.1992 ČNR, „Právněhistorické studieˮ 2005, nr 37.
• Klimek A., Boj o Hrad. 1. Hrad a pětka, Praha 1996.
• Klimek A., Boj O Hrad. 2. Kdo po Masarykovi? Praha 1998.
• Kokeš M., Judikatura NSS: Volba prezidenta republiky, „Soudní rozhledyˮ 2013 nr 7–8.
• Kudrna J., Přímá volba prezidenta – konec cesty trvající 23 let, [w:] Ústavní postavení prezidenta republiky a způsob jeho volby, „Acta Universitatis Carolinae“ 2011, Iuridica nr 4.
• Pavliček V., O kontinuitě a diskontinuitě, [w:] V. Pavlíček, O české státnosti. Úvahy a polemiky, díl 1, Český stát a Němci, Praha2002.Peroutka F., Budování státu. I. 1918–1919. Praha 1991.
• Suk J., Labyrintem revoluce, Praha 2003.
• Tabery E., Hledá se prezident. Zákulisí voleb hlavy státu, Praha 2008.

Identifiers

ISSN

1898-0082