Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2019 | 33 | 181-210

Article title

Polski wpływ na proces kształtowania się opozycyjnych partii politycznych na Węgrzech (1981–1989)

Content

Title variants

EN
Polish Impact on the Process of Emergence of Opposition Political Parties in Hungary (1981–1989)

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Historia węgierskiego ruchu opozycji demokratycznej pod koniec lat siedemdziesiątych XX w. jest nierozerwalnie związana z powstaniem ruchu opozycyjnego w Polsce. Wydarzenia w Polsce – w szczególności powołanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w 1980 r. – wywarły decydujący wpływ na sposób myślenia, działania i program opozycji węgierskiej. Celem artykułu jest zbadanie kanałów oddziaływania polskiej opozycji na powstanie forum „drugiej opinii publicznej” na Węgrzech (tak zwanych wolnych uniwersytetów i wydawnictw podziemnych), ruchów ulicznych, działalność solidarnościową, debaty programowe i nowe partie polityczne. Autor podejmuje analizę dokumentów byłej węgierskiej i polskiej Służby Bezpieczeństwa pod kątem kontaktów z opozycją, zbiorów Archiwum Otwartego Społeczeństwa w Budapeszcie, materiałów wydawnictw podziemnych z lat osiemdziesiątych XX w. Przeprowadził także wywiady z wiodącymi przedstawicielami węgierskiej i polskiej opozycji, którzy byli zaangażowani w budowę stosunków. Niniejszy artykuł stanowi część przygotowanej do wydania monografii, której przedmiotem jest cała historia stosunków opozycji w Polsce i na Węgrzech w latach 1976–1989.
EN
T he story of the formation of the Hungarian democratic opposition movement in the late 1970s is inseparable from that of the Polish opposition movement. The events in Poland – especially the foundation of the “Solidarity” union in 1980 – exerted a deci- sive influence on the thinking, activism and program of the Hungarian opposition. The paper explores the ways in which the Polish opposition impacted the emergence of the forums of a „second public” in Hungary (so-called free universities and samiz- dat), of street movements, solidarity action, program debates and the new political parties. The author analyses the documents of the former Hungarian and Polish State Security related to opposition contacts, the collection of the Open Society Archives in Budapest, the samizdat materials from 80’s. He also made interviews with the main representatives of the Hungarian and Polish opposition, who took part in building of the relations. This paper is a part of the pre-release monograph written by the author, which describe the all history of the Polish-Hungarian relations in opposition between 1976 and 1989.

Contributors

  • Magyar Tudományos Akadémia (Węgierska Akademia Nauk)

References

  • A Napló 1977–1982 (Válogatás), wybór i red. Barna, J. Kenedi, M. Sulyok, S. Várady,
  • Apor B., Apor P., Horváth S., Scheibner T., Cultural Opposition: Concepts and Approaches [w:] Cultural Opposition: Concepts and Approaches, red. B. Apor, P. Apor, S. Horváth, Budapest 2018.
  • Bozóki A., A magyar demokratikus ellenzék: önreflexió, identitás és politikai diskurzus, „Politikatudományi Szemle” 2010, nr 2.
  • Bozóki A., Opozycja demokratyczna na Węgrzech: dyskusje programowe, „Wolność i Solidarność. Studia z dziejów opozycji wobec komunizmu i dyktatury” 2016, nr 3.
  • Czaputowicz J., Program i inicjatywy Ruchu „Wolność i Pokój” w zakresie polityki międzynarodowej, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2017, nr 2.
  • Demszky G., A szabadság visszahódítása, Budapest 2001.
  • Demszky G., A Szolidaritás és mi, „Beszélő” 2005, R. 10, nr 9.
  • Demszky G., Elveszett szabadság. Láthatatlan történeteim, Budapest 2012.
  • Fehér R., Galamb utcai veszedelem. (Még) valami az első szamizdat-verseskötetről (a 30. évfordulón), https://www.prae.hu/article/4627-galamb-utcai-veszedelem/,dostęp: 7 I 2019 r.
  • Frazik W., Emisariusz Wolnej Polski. Biografia polityczna Wacława Felczaka (1916–1993), Kraków 2013.
  • Gömöri G., Zbigniew Herbert a magyarokról [w:] G. Gömöri, Magyar–lengyel változatok. Esszék, vázlatok, emlékezések, Pécs 2016.
  • Gömöri G., Zbigniew Herbert a magyarokról [w:] G. Gömöri, Magyar–lengyel változatok. Esszék, vázlatok, emlékezések, Pécs 2016. Gyuris G., A Tiszatáj fél évszázada 1947–1997, Szeged 1997.
  • Hodosán R., Szamizdat történetek, Budapest 2010.
  • Kemény I., Hol tart a társadalmi kompromisszum Magyarországon?, „Magyar Füzetek” 1978, nr 1.
  • Kenney P., Rewolucyjny karnawał. Europa Środkowa 1989, przeł. P. Szymor, Wrocław 2005.
  • Kiss C.G., Dziennik polski (1980–1982), przeł. A. Sieroszewski, Poznań 2000.
  • Kovács I., Kontakty węgierskie Wacława Felczaka w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych [w:] Polskie lato – węgierska jesień. Polsko-węgierska solidarność w latach 1956–1990, red. C.G. Kiss, K. Sutarski, przeł. T. Worowska, Budapeszt 1997.
  • Kovács I., Kontakty węgierskie Wacława Felczaka w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych [w:] Polskie lato – węgierska jesień. Polsko-węgierska solidarność w latach 1956–1990, red. C.G. Kiss, K. Sutarski, przeł. T. Worowska, Budapeszt 1997.
  • Reiman J., Węgierskie postrzeganie Polaków w latach osiemdziesiątych [w:] Polskie lato – węgierska jesień. Polsko-węgierska solidarność w latach 1956–1990, red. C.G. Kiss, K. Sutarski, przeł. T. Worowska, Budapeszt 1997.
  • Rendszerváltás, red. A. Mink, Budapest 2018.
  • Romsics I., Historia Węgier, przeł. A. Barczewska, S. Brzeziński, M. Sagata, Poznań 2018.
  • Sutarski K., Sándor Csoóri i jego polskie powiązania, „PODGLĄD – Kwartalnik literacki OW SPP” 2018, nr 1 (12).
  • Szalai A., A múltból a jelen, a jelenből a jövő. Széljegyzetek a magyar nemzeti demokrata ellenzék lengyel kapcsolataihoz a XX. század utolsó harmadában, Lakitelek 2017.
  • Szeredi P., A nemzetépítő demokratikus ellenzék története 1987–1989, Pilisszentkereszt 2018.
  • Szeredi P., A nemzetépítő demokratikus ellenállásról, „Hitel”, luty 2015.
  • Szilágyi S., A Hétfői Szabadegyetem és a III/III. Interjúk, dokumentumok, Budapest 1999.
  • Tischler J., Az 1980–81-es lengyel válság és Magyarország a szemtanúk és résztvevők visszaemlékezései alapján, 1956-os Intézet – Évkönyv X., Budapest 2002.
  • Tischler J., Węgry i Węgrzy a kryzys polski 1980–1982, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2006, nr 9.
  • Vörös L., Szigorúan ellenőrzött mondatok. A főszerkesztői értekezletek történetéről, Szeged 2004.
  • Zsille G., Az utolsó bölény. Nagy László és a lengyelek, „Kortárs” 2007, t. 51, nr 2.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-544ddf4e-b8f8-488e-a4c2-b074aaed3ee4
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.