Lokalizacja względem ośrodków miejskich a sytuacja finansowa gmin wiejskich

• Authors: Aldona Standar

Title variants

Location on city centres and the financial results of rural local governments

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest ocena zależności występującej między położeniem gmin wiejskich względem miast na prawach powiatu a osiąganymi przez nie wynikami finansowymi w zakresie: samodzielności finansowej, możliwości inwestycyjnych i płynności finansowej, wydatków oraz zobowiązań. Posłużono się przykładem jednego z największych województw w Polsce – wielkopolskiego. Realizacja postawionego celu badawczego wymagała wykorzystania analizy wariancji, dzięki której zbadano istotność różnic wskaźników finansowych w uwzględnionych grupach samorządów według lokalizacji mierzonej odległością gmin wiejskich od miast powiatowych i stolicy regionu – Poznania. W wyniku przeprowadzonych badań dowiedziono, że im mniejsza jest odległość od ośrodka miejskiego, tym większe stają się samodzielność finansowa, płynność finansowa, realizacja inwestycji, jakkolwiek przy wyższym poziomie zadłużenia. Bliskość Poznania w znaczniejszym stopniu determinuje zróżnicowanie wyników finansowych gmin wiejskich niż lokalizacja w sąsiedztwie mniejszych ośrodków miejskich (miast na prawach powiatu).

EN

The objective of this paper is to present the role of the relationship between the location and financial performance of local government units. One of Poland’s largest voivodships, Wielkopolskie, was used as an example. Recent acceleration of suburbanisation processes not only results in socioeconomic changes in municipalities surrounding cities but also affects their financial performance. To attain the aforesaid objective, this study used variance analysis to investigate the significance of the differences in the financial ratios between the units analysed by location (measured as the distance of rural municipalities from district towns and from Poznań, the region’s capital). The research proved that the closer a municipality is to an urban centre, the greater its financial autonomy, liquidity and investments, yet at a higher level of debt. Also, the proximity to Poznań is a better determinant of the differences in financial performance than the location close to smaller urban centres.

Keywords

PL

lokalizacja; gminy wiejskie; sytuacja finansowa; test nieparametryczny; województwo wielkopolskie

EN

localisation; rural municipalities; risks of financial situation; non-parametric test; Wielkopolskie Voivodship

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2019
• Issue: 2(76)
• Pages: 110-131

Contributors

author

Aldona Standar

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Ekonomiczno-Społeczny, Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej w Agrobiznesie

References

• Bański J., 2005, Przestrzenny wymiar współczesnych procesów na wsi, Warszawa: Bernardinum.
• Bański J., 2008, Wiejskie obszary sukcesu gospodarczego, Studia Obszarów Wiejskich, t. 14, Warszawa: Bernardinum.
• BDL GUS, http://www.bdl.stat.gov.pl (dostęp: 28.09.2018).
• Beim M., 2007, Modelowanie procesu suburbanizacji w aglomeracji poznańskiej z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych i automatów komórkowych, maszynopis pracy doktorskiej, Poznań.
• Budner W.W., 2018, „Suburbanizacja w obszarze metropolii Poznań”, Problemy Rynku Nieruchomości. Biuletyn Stowarzyszenia Rzeczoznawców Majątkowych Województwa Wielkopolskiego, t. 49, nr 1, s. 26–34.
• Carruthers J., Ulfarsson G.F., 2003, „Urban sprawl and the cost of public services”, Environment and Planning B: Planning and Design, t. 30, s. 503–522.
• Chądzyński J., Nowakowska A., Przygodzki Z., 2007, Region i jego rozwój w warunkach globalizacji, Warszawa: CeDeWu.
• Domański B., 2006a, Geografia ekonomiczna. Ujęcie dynamiczne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Domański B., 2006b, Gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Domański B., Noworól A. (red.), 2010, Badanie funkcji, potencjału oraz trendów rozwojowych miast w województwie małopolskim, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Instytut Spraw Publicznych.
• Dylewski M., 2010, „Analiza pionowa i pozioma sprawozdań jednostek samorządu terytorialnego”, w: M. Dylewski, B. Filipiak, M. Gorzałczyńska-Koczkodaj (red.), Metody analityczne w działalności jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa: Difin.
• Filipiak B., Dylewski M., Gorzałczyńska-Koczkodaj M., 2011, Analiza finansowa budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa: Municipium.
• Goffette-Nagot F., Schaeffer Y., 2011, Income Segregation and Suburbanization in France: A Discrete Choice Approach. GATE Groupe d’Analyse et de Théorie Économique Lyon St. Étienne, Working Paper, 1112.
• Goodall B., 1987, The Dictionary of Human Geography, London: Penguin.
• Grosse T.G., 2007, „Wybrane koncepcje teoretyczne i doświadczenia praktyczne dotyczące rozwoju regionów peryferyjnych”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 1, s. 27–49.
• Hendrick, R., 2011, Managing the Fiscal Metropolis: The Financial Policies, Practices, and Health of Suburban Municipalities, Washington: Georgetown University Press.
• http://www.finanse.mf.gov.pl (dostęp: 28.09.2018).
• http://www.poznan.pl/mim/s8a/stowarzyszenie-metropolia-poznan (dostęp: 16.02.2018).
• Izdebski H., 2013, Ideologia i zagospodarowanie przestrzeni. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Kopczewska K., 2011, Rola sektora publicznego w przestrzennym rozwoju państwa, Warszawa: CeDeWu.
• Kossowski T., Motek P., 2009, „Spatial modelling of the local public finance in Poland”, w: T. Markowski, M. Turała (red.), Theoretical and Practical Aspects of Urban and Regional Development, Studia Regionalia KPZK PAN, t. 24, Warsaw: Committee for Spatial Economy and Regional Planning, Polish Academy of Sciences.
• Kozera A., 2017, „Własny potencjał dochodowy gmin wiejskich w poznańskim obszarze metropolitalnym”, Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, nr 4, s. 62–74.
• Kozera A., Głowicka-Wołoszyn R., 2017, „Spatial autocorrelation of communes’ income potential in selected metropolitan areas”, Folia Oeconomica Acta Universitatis Lodziensis, t. 330, nr 4, s. 155–168.
• Kozera A., Głowicka-Wołoszyn R., 2018, „Identification of functional types of rural communes in Poland”, Proceedings of the International Scientific Conference Economic Sciences for Agribusiness and Rural Economy. Adaptation Processes of Enterprises for Implementing the Principles of Sustainable Development, t. 1, nr 1, s.103–109.
• Kozera A., Wysocki F., 2015, „Typ funkcjonalny a samodzielność finansowa gmin wiejskich województwa wielkopolskiego”, Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, t. 17, nr 6, s. 133–139.
• Małek J., 2016, „Historyczne i współczesne uwarunkowania procesów suburbanizacji”, Szczecińska Fundacja Edukacji i Rozwoju Addytywnego „SFERA”, Przestrzeń i Forma, nr 16, s. 431–442.
• Miszczuk M., 2009, „Wpływ suburbanizacji na potencjał dochodowy gmin wiejskich”, Studia Obszarów Wiejskich, t. 18, s. 171–180.
• Negatywne skutki chaotycznego rozpraszania zabudowy, 2016, Warszawa: Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, http://www.miir.gov.pl/media/54435/Negatywne_skutki_chaotycznego_rozpraszania_zabudowy.pdf (dostęp: 21.09.2018).
• Pickett W., Janssen I., 2012, „Urban sprawl and its relationship with active transportation, physical activity and obesity in Canadian youth”, Statistics Canada, Catalogue no. 82-003-XPE • Health Reports, t. 23, nr 2, s. 1–11.
• Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego, 2010, Poznań: Samorząd Województwa Wielkopolskiego.
• Rosner A. (red.), 2007, Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich a zróżnicowanie dynamiki przemian, Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Satoła Ł., 2013, „Zróżnicowanie wykorzystania funduszy Unii Europejskiej w układzie centrum – peryferia”, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Gospodarka Przestrzenna, nr 320, s. 176–185.
• Smutek J., 2011, „Zmiany dystrybucji przestrzennej dochodów budżetów gmin z tytułu podatku od nieruchomości w obszarach aglomeracji miast wojewódzkich w latach 1995–2009”, w: T. Skotarczak (red.), Zmiany na rynku usług związanych z nieruchomościami. Studia Prawa i Gospodarki Nieruchomościami, Szczecin: Instytut Gospodarki Nieruchomościami i Środowiska. Seria Monografia, t. 06.
• Smutek J., 2012, „Wpływ suburbanizacji w strefie oddziaływania wielkiego miasta na dochody gmin z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych w Polsce”, Biuletyn IGSEiGP UAM. Seria Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, t. 20, s. 103–121.
• Smutek J., 2017, „Change of municipal finances due to suburbanization as a development challenge on the example of Poland”, Bulletin of Geography. Socio-economic Series, nr 37, s. 139–149.
• Sokołowski D., 2006, Funkcje centralne i hierarchia funkcjonowania miast w Polsce, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Song Y., Zenou Y., 2006, „Property tax and urban sprawl: Theory and implications for US cities”, Journal of Urban Economics, t. 60, nr 3, s. 519–534.
• Standar A., 2012, „Wpływ zadłużenia gmin województwa wielkopolskiego na realizację inwestycji”, Zeszyt Naukowy Wyższej Szkoły Handlu i Usług w Poznaniu, nr 24, s. 237–245.
• Standar A., 2017, „Ocena kondycji finansowej gmin oraz jej wybranych uwarunkowań na przykładzie województwa wielkopolskiego przy wykorzystaniu metody TOPSIS”, Wieś Rolnictwo, t. 175, nr 2, s. 69–92.
• Standar A., Średzińska J., 2008, „Zróżnicowanie kondycji finansowej gmin województwa wielkopolskiego”, Journal of Agrobusiness and Rural Development, nr 4 (10), s. 135–145.
• Stanisz A., 2007, Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach z medycyny, t. 3, Kraków: StatSoft.
• Śleszyński P., 2012, „Klasyfikacja gmin województwa mazowieckiego”, Przegląd Geograficzny, t. 84, nr 4, s. 559–576.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, Dz.U. z 1990 r., nr 16, poz. 95.
• Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Dz.U. z 2003 r., nr 203, poz. 1966.
• Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, Dz.U. z 2005 r., nr 249, poz. 2104.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz.U. z 2009, nr 157, poz. 1240.
• Węgrzyn J., Surówka M., 2011, „Uwarunkowania i kierunki aktywności inwestycyjnej gmin w strefie podmiejskiej Krakowa”, w: A. Nalepka (red.), Inwestycje i nieruchomości. Wyzwania XXI wieku, Kraków: Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
• Wielkopolska 2020. Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku, 2012, Poznań: Zarząd Województwa Wielkopolskiego.
• Wiśniewski M., 2011, Ocena zdolności kredytowej gminy. Warszawa: Difin.
• Wheeler C.H., 2006, Urban Decentralization and Income Inequality: Is Sprawl Associated with Rising Income Segregation Across Neighborhoods? Federal Reserve Bank of St. Louis Working Paper, 2006-037A.
• Wixforth J., 2009, Kommunalfinanzen in Suburbia. Das Beispiel der Regionen Hamburg und Berlin. Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften.
• Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostki samorządu terytorialnego w latach 2014–2016, 2017, Warszawa: Ministerstwo Finansów, http.//www.mf.gov.pl (dostęp 29.09.2018).
• Wu J., 2007, „How does suburbanization affect local public finance and communities?”, Review of Agricultural Economics, t. 29, nr 3, s. 564–571.

Identifiers

DOI

10.7366/1509499527606