Wykluczenie z życia.

• Authors: Jarosz Maria

Title variants

EN

Exclusion from life.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Istnieją rozmaite rodzaje wykluczenia społecznego odnoszące się do życia poza nawiasem społeczeństwa. Procesu ukształtowanego przez miejsce w strukturze społecznej, przez przeszłe doświadczenia życiowe i oczekiwania. Koresponduje z nimi to najbardziej dramatyczne: wykluczenie z życia, czyli śmierć samobójcza. Jest ona dla socjologa (od czasów Emila Durkheima) najlepszym miernikiem integracji i kondycji społeczeństwa. Analiza trendów śmierci samobójczej w latach 1951–2013 wskazuje na ich systematyczny wzrost w tym czasie (o 400%) z wyjątkiem roku 1981 i przełomu 1989/1990, kiedy spadły one o 1/3. Było to niewątpliwie skutkiem nadziei związanych z Solidarnością i zmianą politycznego ustroju kraju. W latach 90. współczynniki śmierci samobójczych wykazują stabilizację z niewielkim wzrostem. Od roku 2009 nastąpił gwałtowny wzrost: z około 5000 do ponad 6000 rocznie. Uderzająca jest dysproporcja w zakresie płci. Polska jest jedynym na świecie krajem, w którym śmiercią samobójczą umiera aż sześciu mężczyzn na jedną kobietę. Skutkuje to określaniem Polski jako kraju silnych kobiet i coraz słabszych mężczyzn.

EN

There are several types of social exclusion which describe the fact of living on the margin of the society. Social exclusion process is shaped by the position in the social structure, past life experiences and expectations, and relates also to exclusion from life - the most dramatic of all, and manifested by suicide. For a sociologist (since the time of Emile Durkheim) this is the best measure of social integration and the condition of the society itself. The analysis of suicide tendencies in 1951–2013 shows a systematic increase (by 400%), except for 1981 and the transition of 1989–1990, when there was a drop by 1/3. Undoubtedly, this drop was due to hopes brought by the Solidarity movement and the political transition in the country. In the 1990s, suicide ratios were generally stable, with some slight increases. Since 2009, there has been a sharp growth: from around 5,000 to 6,000 cases per year. Gender disparities are most striking here. Poland is the only country in the world where the female/male suicide ratio is one to six. This data gives rise to the assumption that Poland is the country of strong women and ever weaker men.

Keywords

PL

marginalizacja; wykluczenie; samobójstwo

EN

marginalization; exclusion; suicide

• Publisher: Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW
• Journal: Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja
• Year: 2015
• Volume: 26
• Pages: 59-86

Dates

published

2015

Contributors

author

Jarosz Maria

References

• Atkinson, J. Maxwell (1978) Discovering Suicide. London: Macmillan.
• Bratkowska, Marta, Bartosz Janiszewski (2013) Witajcie w stresolandii. „Wprost” 31: 44–46.
• Cichomska, Maria (1997) Od matriarchatu do feminizmu. Warszawa: Wyd. Brama.
• Cuff, Edward C., G.C.F. Payne, red. (1984) Perspectives In Sociology. London: G. Allen & Unwin.
• Czabański, Adam (2009) Samobójstwa altruistyczne. Kraków: Wyd. Nomos.
• Dorpat, Theodore L., John W. Boswell, (1963) An Evaluation of suicidal intent in suicide attempts. „Comprehensive Psychiatry” 4 (2): 117–125.
• Durkheim, Emile (2006) Samobójstwo. Studium z socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Gautier, Arlette, Jacqueline Heinen, red., (1993) Le sexe des politiques sociales. Paris : Éditions Côté-femme.
• Hołyst, Brunon (2011) Suicydologia. Warszawa: LexisNexis.
• Jarosz, Maria (1984) Nierówności społeczne. Warszawa: Książką i Wiedza.
• Jarosz, Maria (1985) Suicides in Poland as Indicator of Social Disintegration. „Social Indicator Research” 16 (4): 449–464.
• Jarosz, Maria, red., (1996) Kapitał zagraniczny w prywatyzacji. Warszawa: ISP PAN.
• Jarosz, Maria (2004) Władza, przywileje, korupcja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, Instytut Nauk Politycznych PAN.
• Jarosz, Maria (2005a) Macht, Privilegien, Korruption: Die polnische Gesellschaft 15 Jahre nach der Wende. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
• Jarosz, Maria (2005b) Suicides. Paris: Wyd. L’Hartmann.
• Jarosz, Maria (2013) Ludzie i instytucje. Samobójstwa jako wskaźnik dezintegracji społecznej. [w:] Maria Jarosz, red., Instytucje: konflikty i dysfunkcje. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 298–329.
• Jarosz, Maria (2013) Samobójstwa. Dlaczego teraz? Warszawa: PWN.
• Jarosz, Maria (2014) Przejawy wykluczenia we współczesnym społeczeństwie. [w:] Jarosz, Maria, red., Polska europejska czy narodowa? Warszawa: Oficyna Naukowa, ISP PAN, s. 45–78.
• Jarosz, Maria, Marek W. Kozak (2015) Eksplozja nierówności? Warszawa: Oficyna Naukowa, ISP PAN.
• Kisielewski, Stefan (1983) Bez cenzury. Warszawa: CDN.
• Kłos, Bożena, Jolanta Szymańczak, red., (2014) Nierówności społeczne w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Król, Marcin (2014) Byliśmy głupi. „Gazeta Wyborcza – Magazyn Świąteczny” 8–9 lutego: 12–14.
• Kula, Marcin (2014) Kartki z socjologii historycznej. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar.
• MacMahon, Brian, Thomas F. Pugh (1965) Suicide In the Widowed. „American Journal of Epidemiology” 81 (1): 23-31.
• Modzelewski, Karol (2013) Zajeździmy kobyłę historii. Wyznania poobijanego jeźdźca. Warszawa: Wyd. Iskry.
• Sękowski, Stanisław (1976) Problematyka uwarunkowań uczestnictwa w kulturze w badaniach polskich. „Studia Socjologiczne” 4: 127.
• Siemaszko, Andrzej (1993) Granice tolerancji: o teoriach zachowań dewiacyjnych. Warszawa: PWN.
• Słabek, Henryk (1997) Intelektualistów obraz własny. W świetle dokumentów autobiograficznych 1944-1989. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Spadijer-Dzinić, Jelena (1966) Samoubistva w Vojvodini. Beograd: Institut za Kriminoloska i Kriminalisticka Istrazivanja.
• Sułek, Antoni (2002) Ogród metodologii socjologicznej. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar.
• Szafraniec, Krystyna, Michał Boni (2011) Młodzi 2011. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
• Tazbir, Janusz (1997) Polska na zakrętach dziejów. Warszawa: Wyd. Sic!
• Touraine, Alain (2006) Le monde des femmes. Paris: Fayard.
• Touraine, Alain (2013) Solidarność. Analiza ruchu społecznego 1980–1981. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
• Wilkinson, Richard, Kate Pickett (2011) Duch równości. Tam gdzie panuje równość, wszystkim żyje się lepiej. Warszawa: Czarna Owca.
• WHO (2012) Społeczne nierówności w zdrowiu w Polsce. World Health Organization. Regional Office for Europe.
• Ziemski, Stefan (1973) Problemy dobrej diagnozy. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Identifiers

ISSN

2300-3952